نشانه ها و آثار تسلیم در برابر خدا

بسم الله الرحمن الرحیم

تسلیم در برابر خدا، نشانه «سلم» و «صلح» و سرسپردگی، انقیاد، فرمانبرداری و اطاعت همراه با رضایت از اوست؛ از این رو، کسی به دیگری سلام می فرستد، خواهان سلم و صلح و سلامت جهت دوری از هر گونه عصیان و خشونت و درگیری بینابین است.

بر اساس آموزه های وحیانی قرآن، تسلیم در برابر خدا با اسلام و تحقق مسلمان بودن، با گام نهادن در «سبل السلام» و راه سلامت دین الهی و صراط مستقیم توحید و عبودیت، خود گامی بلند برای رسیدن به «دارالسلام» و تجلی خدا در اسم نیک «السلام» است؛ از همین روست که تسلیم به عنوان یک وظیفه همگانی برای انس و جن مطرح شده تا به اراده اختیاری و انتخاب آزاد خویش در این راه گام بردارند و به سلامت به مقصود در مقصد بهشت دارالسلام در آخرت رسند.

شکی نیست که انسان پس از سلامت در هنگام تولد، نیازمند سلامت در هنگامه مرگ و هنگامه بعثت و قیامت است که چنین چیزی جز در سایه تفضل هدایت عام و خاص و تکوینی وتشریعی به دست نمی آید. پس کسی که در سه گانه تولد و مرگ و رستاخیز از سلام از سوی خدا برخوردار شود، به کامروایی رسیده و فلاح و رستگاری ابدی را به دست آورد. از این روست که انسان های سلامت به سلامت فطری، تلاش می کنند تا با تسلیم و اسلام آوری، این سلامت را کسب کنند و به جایگاهی بلند و رفیع انسانیت در دنیا و آخرت دست یابند و با عبودیت و اطاعت و انقیاد، رضایت الهی را بجویند و از آثار و برکات متنوع و متعدد آن در دنیا و آخرت بهره مند شوند.

اهمیت و ارزش و آثار تسلیم

از نظر آموزه های وحیانی قرآن، تسلیم در برابر خدا و قرارگیری در جایگاه مسلمان به یک معنا نهایت ایمان است؛ از این روست که خدا از زبان حضرت موسی(ع) قرار گرفتن تحت عنوان اسمی «مسلمین» را نهایت ایمان دانسته است.(یونس، آیه 84؛ المیزان، ج 10، ص 113)

به سخن دیگر، انسان در گام اول در مقام فعلی «اسلمنا»(حجرات، آیه 14) یا «آمنتم»(یونس، آیه 84) است، اما هر چه در شرایط سخت و ابتلائات موفق تر باشد تا عناوینی فعلی «سَلَمَ» و «أَمَنَ» به عنوانی فراتر از «فعل» و «صفت»؛ یعنی به عنوان «اسم» جزو ملکه و مقوم شخصیت او شود، و شخص به مقام اسمی «مُسلم» و «مُومن» برسد، چنین شخصی برتر از دیگران در میان بندگان خدا خواهد بود.

بنابراین باید توجه داشت که از نظر قرآن، انسان می بایست در سیر و صیرورت کمالی خویش در چارچوب عبودیت و اطاعت از خدا، از فعل به صفت و از صفت به اسم برسد و در جایگاه مُسلم و مُومن قرار گیرد. از این روست که حضرت موسی(ع) خواهان آن است که «آمنتم» فعلی به عنوان اسمی «مسلمین» برسد.(یونس، آیه 84) هم چنین بر همین اساس است که حضرت ابراهیم(ع) و یعقوب(ع) فرزندان خویش را به رسیدن به مقام «مسلمون» ترغیب کرده و از آنان می خواهند تا به عنوان «مسلمون» از دنیا بروند.(بقره، آیه 132) هم چنین خدا به کسانی که در مقام فعل ایمان و مصداق «الذین آمنوا» هستند فرمان می دهد تا چنان با فعل تقوایی خویش به سطح عالی «حق تقاته» از تقوای اذلهی برسند که مرگی جز در حالت مسلمانی برایشان نباشد و به عنوان «مسلمون» از دنیا بروند.(آل عمران، آیه 102)

البته از نظر قرآن، اسلام آوری می تواند بدون تسلیم باطنی باشد؛ زیرا شخص ممکن است در ظاهر اعلان اسلام کند و به گفتن شهادتین اسلام بیاورد، ولی دست یابی به عنوان اسمی «مسلمان» نیازمند ایمان باطنی است که همراه با رضایت و اطاعت کامل از خدا و فرمان های رسول الله (ص) است.(حجرات، آیه 14) بنابراین هر چند که گام اول در راستای دست یابی به ایمان حقیقی و قرار گیری به عنوان مسلم و مومن، اسلام آوری است، ولی باید توجه داشت که اسلام آوری خود گامی بس بلند است؛ زیرا اگر این اسلام آوری با شهادتین همراه با  تسلیم همراه با اعمال صالح برای خدا و متصف شدن به عنوان «محسن» و اطاعت و انقیاد از فرمان های خدا و پیامبرش با رضایت همراه شود، شخص در چارچوب ابتلائات به تثبیت اسلام و ایمان خویش می رسد و در نهایت به مراتب و درجات متعدد ایمان و تقوا و تسلیم در جایی قرار می گیرد که مومن مسلم خواهد بود که این امر بسیاری ارزشی و با اهمیت باشد.(حجرات، آیه 14) بر همین اساس است که خدا اسلام آوری در گام اول و سپس ایمان آوری و در نهایت تسلیم همراه با اعمال صالح و تکرار آن تا قرار گیری به عنوان «محسن» را وظیفه ضروری بر عهده همگان دانسته است.(همان؛ بقره، آیات 132 و 136؛ آل عمران، آیات 84 و 102؛ نساء، آیه 125)

در ارزش و اهمیت اسلام و تسلیم و قرار گیری تحت عنوان اسمی مسلمان همین بس که خدا بندگانش را به «انابه» و بریدن از غیر خدا و «اسلام» را به عنوان هدف دعوت خویش مطرح می کند(زمر، آیات 53 و 54) و پیامبران از جمله پیامبر اکرم(ص) مامور می شود تا دیگران را به «اسلام» بخوانند تا در نهایت به عنوان «مخبتین» که همه غیر خدا را در دل خویش خاموش کرده و تنها به الوهیت توحیدی پیوسته اند، از این زندگی دنیوی سر بلند به آخرت بروند(حج، آیه 34) و به سلامت داخل حق و حقیقت شده و از خطوات و گام های شیطانی برهند و مسلمانان بمیرند.(بقره، آیه 208؛ آل عمران، آیه 102)

به هر حال، اسلام آوری گام نخست در طریقت هدایت الهی و کسی که خودش را تسلیم وجه الله می کند و تحت ولایت الهی می رود از این بستر برخوردار است تا به مقام مومن و مسلم برسد و در بلندترین جایگاه انسانیت قرار گیرد(آل عمران، آیه 20)؛ اما کسی که پشت به این حقیقت می کند و اسلام نمی آورد و از هدایت دور می شود به خود زیان می رساند و هیچ زیانی به خدایی خدا و پیامبری پیامبران که جز ابلاغ ندارند، نمی رساند.(همان)

هم چنین در ارزش و اهمیت اسلام آوری و قرار گیری در مقام «مسلمان» همین بس که پیامبران از جمله حضرت ابراهیم(ع) خواهان قرار گیری خود و فرزندانش به عنوان «مسلمین» است(بقره، آیات 127 و 128) و حضرت یوسف(ع) و ساحران مومن خواهان مرگ در مقام اسمی «مسلمین» می شوند.(یوسف، آیات 99 و 100؛ اعراف، آیه 126)

از نظر قرآن، پیامبران بزرگ الهی خود را به این عنوان بزرگ «اسلم» و «مُسلم» می ستایند و بدان افتخار می کنند(مائده، آیه 44؛ بقره، آیه 136؛ آل عمران، آیه 84) چنان که حضرت ابراهیم(ع) (بقره، آیه 131؛  آل عمران، آیه 67؛ نساء، آیه 125)، پیامبر(آل عمران، آیات 20 و 84؛ انعام، آیه 71)، حواریون(آل عمران، آیه 52؛ مائده، آیه 111)، سلیمان(نمل، آیه 44)، نوح(یونس، آیه 72)، یوسف(یوسف، آیه 101)، فرزندان یعقوب(بقره، آیه 133) و مومنان(احزاب، آیه 56) به مسلمانی و اسلام و حنیف مسلم بودن خویش افتخار کرده و به صراحت آن را بارها و بارها اعلام می کردند.

از نظر آموزه های وحیانی قرآن، کسانی به مقام تسلیم و اهل اسلام و مسلمانی می رسند که به صفات حسنای الهی از جمله عزت و حکمت خدا علم و آگاهی داشته (بقره، آیات 208 و 209)، و نسبت به عالم غیب از خدا و فرشتگان و کتب آسمانی و رسالت پیامبران ایمان داشته (بقره، آیه 285) و به بازگشت همه چیز به سوی خدا توجه یافته(بقره، آیات 208 و 210) و به توحید در همه ابعاد(حج، آیه 64) و هم چنین ربوبیت و پروردگاری خدا در همه امور توجه داشته(بقره، آیه 131؛ انعام، آیه 71) و به گستردگی و نعمت های الهی (نحل، آیه 81) التفات و توجه یافته و هم چنین بر آن باشد تا حق تقاته را نسبت به خدا به جا آورد و در این ساحت هیچ کم و کسری نداشته باشد.(آل عمران، آیه 103) پس این امور می تواند بسترها و زمینه هایی برای اسلام آوری و تسلیم خدا و مسلمانی فراهم آورد و شخص را به مقام مسلمانی و تسلیم محض در برابر خدا برساند.

نشانه ها و آثار اسلام و تسلیم در برابر خدا

از نظر آموزه های وحیانی قرآن، همه آفریده های الهی به حکم تکوین، نسبت به خدا اسلام و تسلیم هستند(آل عمران، آیه 83)، اما انسان و جن می بایست این اسلام و تسلیم را به اراده اختیاری و انتخابی داشته باشند و همانند آفریده های دیگر عمل کنند(همان)؛ اما براساس گزارش های قرآنی و مشاهدات میدانی، بسیاری از انسان ها و جنیان به جای آن که اسلام آورند و تسلیم شوند، در برابر خدا عصیان ورزیده و کافرند و عدالت قسطی را نسبت به حقیقت هستی و خدا به جا نمی آورند.(جن، آیه 14)

البته بر اساس گزارش های قرآنی، همین کافران و مشرکان که اسلام نمی آورند و تسلیم خدا نمی شوند، در قیامت مانند دیگر آفریده ها تسلیم خواهند شد که البته سودی بر آنان ندارد.(نحل، آیات 86 و 87؛ صافات، آیات 22 تا 26)

از نظر قرآن، اسلام آوری و تسلیم بودن در برابر خدا نشانه هایی دارد که از جمله آنها اطاعت و انقیاد از فرمان های الهی و تسلیم کامل در برابر فرمان ها و احکام و داوری ها و قضاوت های پیامبر(ص) است.(نساء، آیه 65)

از نظر قرآن کسی که اسلام خویش را در تسلیم محض و کامل از فرمان های خدا و رسول الله(ص) به نمایش می گذارد و هیچ شک و تردیدی به دل و عمل راه نمی دهد، سعادت و خوشبختی و خیر دنیا و آخرت را برای خویش خریده و در امر دین به ثبات قدم رسیده است.(نساء، آیه 66)

از نظر آموزه های قرآنی، اهل اسلام و تسلیم از مسلمانان، همه هستی خویش را برای خدا می خواهند و همه عبادت و زندگی و مرگ خویش را خالصانه و مخلصانه برای خدا قرار می دهند.(انعام، آیات 162 و 163) اینان نماز را اقامه و برپا می دارند(انعام، آیات 71 و 72)، تقوای الهی را پیشه می گیرند(همان) و ایمان خویش را با تسلیم به نمایش می گذارند(آل عمران، آیه 52؛ مائده، آیه 111) و از هر گونه شرک اجتناب و دوری می کنند.(بقره، آیه 133؛ انعام، آیات 161 و 163؛ نحل، آیه 120)

از نظر قرآن، مسلمانی به قنوت و اطاعت تمام و کامل و سرسپردگی به خدا و فرمان های اوست به طوری که اگر دستور قتل یک دیگر به عنوان مجازات نیز صادر شود، بی شک و تردیدی بدان عمل می کنند و دیگران را نسبت به اطاعت موعظه می کنند.(نساء، آیات 66 و 68)

هم چنین از نظر قرآن، مسلمان واقعی کسی است که همه پیامبران را به پیامبری قبول دارد و خود را وامدار آنان دانسته و از آنان تجلیل و تکریم کرده و هرگز قایل به تفرقه نسبت به آنان نیست و ارزش آنان را خرد و کوچک نمی شمارد بلکه به احترام و تکریم نسبت به آنان قیام می کند.(بقره، آیه 136؛ آل عمران، آیه 84) این بدان معناست که هر چه از سوی آنان آمده را به عنوان کلام الله دانسته و می پذیرند، البته به شرطی که دانسته شود که آنچه از آنان نقل می شود، نقل بی تحریف است. از این روست که مسلمان واقعی به همه آموزه های وحیانی از صحف نوح تا ابراهیم و توارت و انجیل و قرآن ایمان دارند و آن را به عنوان وحی الهی می  پذیرند.(همان)

بنابراین، کسی که مسلمان و اهل تسلیم به خداست به خود اجازه نمی دهد تا در راه شیطان و وسوسه هایش گام بردارد و خطا و خطیئه و خطوه و گامی در آن را بردارد(بقره، آیه 208) بلکه هماره تسلیم پروردگار جهانیان است و بدان سوی می رود و می خواند(همان) و در مسائل دینی هیچ اختلافی نمی کنند و تنها بر اساس علم به دور از هر گونه «بغی» و تجاوزگری عمل کرده و هیچ لجاجتی نسبت به حقایق علمی ندارد که همان دین اسلام و حقیقت آن است.(آل عمران، آیه 19)

از نظر قرآن،  کسی که اهل اسلام و تسلیم باشد و در نهایت به مقام مسلمانی برسد، در هر مرتبتی از مراتب اسلام و تسلیم و مسلمانی، آثاری برایش بروز و ظهور می کند که از جمله آنها می توان به : موفقیت در ابتلائات الهی(صافات، آیات 103 و 106)، توکل بر خدا در امور(یونس، آیه 84)، نجات و رهایی از ترس ایجادی از سوی دشمنان(یونس، آیات 83 و 84)، بهره مندی از هدایت خاص الهی(بقره، آیات 136 و 137؛ آل عمران، آیه 20)، هدایت به سوی صراط مستقیم و گذر از «سبل السلام» به صراط مستقیم(نساء، آیات 66 و 68؛ نحل، آیات 102 و 120 و 121)، بهره مندی از حسنات دنیوی و اخروی(نحل، آیات 120 و 121)، قرار گیری در شمار و مقام صالحین(همان؛ بقره، آیات 130 و 131؛ یوسف، آیه 101)، رهایی از هر گونه خوف از آینده و اندوه از گذشته و دست یابی به آرامش و امنیت(بقره، آیه 112)، بهره مندی از بشارت الهی(نحل، آیات 89 و 102)، بهره مندی از رحمت خاص الهی(نحل، آیه 89) و مانند آنها از آثار و برکات اسلام و تسلیم و مسلمانی است که در آیات قرآنی بیان شده است.

به هر حال، از نظر قرآن، هر کسی که اسلام آورد و مسلمان باشد و اهل تسلیم در برابر خدا، از پاداش های الهی عظیم از جمله مغفرت و آمرزش (احزاب، آیه 35) و اجر عظیم (همان؛ نساء، آیات 66 و 67) بهره مند خواهد شد.