از نظر آموزه‌های قرآنی، خدا به همه نعمت می دهد و به برخی ها که در صراط مستقیم هستند نعمت ویژه ای می دهد که شامل نبوت و ولایت الهی است. (حمد، آیات 6 و 7)
هر کسی باید با استفاده درست از نعمت، شکر آن را به جا آورد. (نمل، آیه 19؛ احقاف، آیه 15)
این گونه است که بر ظرفیت وجودی انسان و نعمت افزوده می‌شود. (ابراهیم، آیه 7)
اما اگر از نعمت های خدا به درستی استفاده نکند و به یک معنا کفر فکری را با کفران عملی در آمیزد، نتیجه آن خواهد بود که هم نعمت از کف برود و هم در ضیق صدر قرار گیرد.(رعد، آیه 11؛ انفال، آیه 53)
خدا اگر نعمتی چون قدرت و ثروت داد باید از خدا بترسد که از برای دفاع از مظلوم استفاده کند نه ظالم، چنان که حضرت موسی علیه السلام می فرماید: قَالَ رَبِّ بِمَا أَنْعَمْتَ عَلَيَّ فَلَنْ أَكُونَ ظَهِيرًا لِّلْمُجْرِمِينَ؛ ﮔﻔﺖ : ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺍ ! ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻗﺪﺭﺕ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻋﻄﺎ ﻛﺮﺩﻱ ، ﻫﺮﮔﺰ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻥ ﻣﺠﺮﻣﺎﻥ ﻧﺨﻮﺍﻫﻢ ﺷﺪ .(قصص، آیه 17)
هر گونه سوءاستفاده از نعمت ممنوع است و انسان باید از خدا بترسد به ویژه کسانی که از نعمت دانایی و توانایی های خاص برخوردار هستند. این ترس در دل اولیای الهی از خدا نسبت به مردم عادی بیشتر از این رو است که آنان از عاقبت سوءاستفاده و کفر و کفران نعمت آگاه نیستند. (مائده، آیه 23)
