عاشورا در اندونزى

مراسم عزادارى در شهرهاى مختلف اندونزى از جمله پارى آمان،نيكولو، پيدى (در سوماترا) گرسيك، بانيووانگى و چند نقطه ديگرجزيره جاوه برگزار مى‏شود.

در جزيره جاوه محرم را «ماه سورا» (sura) و در منطقه آچه «ماه حسن و حسين‏» و در غرب سوماترا«ماه تابوئيك‏» مى‏نامند. در دهه اول ماه محرم مردم جاوه وسوماترا غذاى مخصوصى از جمله حليم آماده مى‏كنند تا بين مردم‏فقير و اعضاى خانواده و دوستان به اسم حضرت امام حسن و امام‏حسين (عليهما السلام) توزيع نمايند.

دهه محرم در نظر مردم «آچه‏» محترم و به اصطلاح خودشان‏«تابو» است. بدين معنا كه عدم توجه به آن را صحيح نمى‏دانندو معتقدند اگر كسى آن را نقض كند دچار حادثه ناگوارى خواهدشد. در اين دهه ازدواجى صورت نمى‏گيرد، وظايف مهم به تعويق‏مى‏افتد و حتى كشاورزان به كاشت مزارع خود نمى‏پردازند. مراسم‏ديگرى بنام «تابوت‏» توسط مردم اندونزى در شهر «پيدى‏»، درآستان «آچه‏» برگزار مى‏شود. مردم محلى به همراه مردم جنوب‏هند (مهاجرين)، تابوتى را كه سمبل تابوت امام حسين(ع) است درتمام روز بر روى دوش گرفته و هنگام غروب به دريا مى‏سپارند.

اين مراسم در شهرهاى «نبكولو» و «پارى آمان‏» توسط سربازان‏جنوب هند و در نيمه اول قرن نوزدهم ترويج‏يافته است. تابوت‏فوق الذكر از نوعى چوب سخت، پارچه، كاغذهاى رنگى و حتى از طلاساخته مى‏شود. در نوك تابوت ساخته شده، براق (اسب تيزرو) قراردارد. امروز هزينه مراسم تابوت بيش از3 ميليون روپيه (معادل‏1500 دلار) مى‏باشد و مراسم تابوت بخشى از فرهنگ (ميانگين‏كابائو) به ويژه مردم شهر به «ميانگ كابائو» آمده و اگر به‏واسطه مشكلى نتوانند حضور پيدا كنند هدايا و كمكهاى خود رابراى مدير مراسم مى‏فرستند. از مسائل جذاب و جنبى اين مراسم‏نمايشهاى «دبوس‏» وارد كردن آلات برنده در بدن و شكم،«سيلات‏» هنرهاى رزمى و «ران وى‏» يا مسابقه قايقرانى‏مى‏باشد. اوج مراسم تابوت روز دهم محرم است. در صبحگاه، تابوت،داراگا، پانجا و عمامه امام حسين(ع) توسط دهها هزار نفر ازمردم «پارى آمان‏» كه به صورت گروهى از بازار و خيابانهاحركت مى‏كنند به گردش درمى‏آيد، مردم عزادارى كه به آرامى درحركتند بعضا با گريه‏هاى شديد و با فرياد بلند مى‏گويند: هوياك‏تابوئيك، … هوياك (يا حسين)، اين مراسم با غروب خورشيد پايان‏مى‏گيرد و تابوت به دريا سپرده مى‏شود تا سبمل عزيمت‏براق امام‏حسين(ع) به آسمان باشد. مردم عزادار پس از غرق شدن تابوت،پارچه و كاغذهاى رنگى و ديگر وسايل را كه در ساخت آن به كاررفته، برداشته و به خانه‏هاى خود بازمى‏گردند. (1)

نكاتى از عاشورا در اندونزى
1- در اندونزى اول محرم به عنوان سال نو اسلامى (مشابه عيدنوروز) تعطيل است، در اين روز مردم هجرت رسول اكرم(ص) را ازمكه به مدينه كه سرآغاز تاسيس تمدن اسلامى شده است، جشن‏مى‏گيرند.

2- آقاى جلال الدين رحمت رئيس بنياد شهيد مطهرى در شهرباندونگ اندونزى، در يكى از سخنرانيهاى خود در مسجد المنوره‏گفته است: با تاسيس سلسله فاطميه در مصر كه از فرزندان فاطمه‏زهرا(س) بوده‏اند مسجد و دانشگاه الازهر توسط شيعيان ساخته شد وروز عاشورا به عنوان روز عزا و گريه و ماتم به مناسبت‏شهادت‏امام حسين(ع) گرامى داشته مى‏شد، ليكن با آمدن صلاح الدين ايوبى‏و پذيرش مذهب شافعى مراسم اين روز با نابودى شيعيان از بين‏رفت و دهم محرم روز شكرگزارى و خوشحالى شد.

3- مقامات دولتى شهر «پارى آمان‏» در خصوص مراسم عاشورامى‏گويند اين مراسم صرفا «يك جشن مردمى است‏» بديهى است هدف‏دولت در تشويق استمرار اين مراسم جلب هر چه بيشتر توريستهاى‏خارجى است. (2)

پى‏نوشتها:
1- گفتگو با طلاب اندونزيايى،1377.

2- سفر به اندونزى، م. ح كاشانى، 1375.