عیب جویی و جست و جو از عیوب دیگران، یکی از رذایل اخلاقی است. خرده گیری و نکته گیری از خطاهای دیگران و ایراد عیب ها، نشان دهنده نوعی بیماری است. خرده گیران، به همان اندازه که نسبت به خطاها و اشتباهات دیگران تیزبین هستند و چون عقابی جنبیدن هر پشه ای را بر زمین می بینند، ولی از عیوب خود غافل هستند. در حقیقت انسان های خرده گیر، به عیب خود کور و به عیب دیگران بینا هستند.
برچسب‌ها: اخلاق اجتماعی, بد اخلاقی اجتماعی, خرده گیری, رذایل اخلاقی .اخلاق اسلامی, عیب, عیوب اخلاقی, غیب جو
امنیت به معنای فقدان ترس و وحشت از هر گونه تهدیدی است. امنیت در حقیقت نوعی احساس از فقدان ترس و تهدید در شخص، گروه یا جامعه است که آرامش روحی و روانی را موجب می شود. البته امنیت فردی بیش تر در شکل آرامش روانی خود را به نمایش می گذارد، ولی امنیت اجتماعی به این معناست که جامعه فارغ از تهدید از دست دادن همه یا بخشی از جمعیت، دارایی یا خاک خود به سر برد.
امنیت را می توان در چهار سطح فردی، گروهی، ملی و جهانی شناسایی و تحلیل کرد. هم چنین امنیت را می توان به امنیت داخلی و خارجی، امنیت اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، نظامی و مانند آن دسته بندی کرد. آن چه مهم است احساس فقدان ترس و وحشت از تهدید بیرونی و خارجی است که همان امنیت است.
برچسب‌ها: آرامش, آسایش, امنیت, امنیت اجتماعی, امنیت جهانی, امنیت ملی, اندیشه سیاسی اسلام, سعادت
واژگانی چون وحدت، اتحاد، جماعت و مانند آن بارها در آموزه های قرآنی در بیان اخلاق اجتماعی و مصالح جامعه مطرح و مسلمانان نسبت به آن تشویق و ترغیب و از اضداد آن چون کثرت گرایی، اختلاف، تفرقه و فرقه گرایی به شدت منع و باز داشته شده است؛ چرا که اصولا جامعه چیزی جز اتحاد مردمان در هدف و رویه زندگی نیست. البته اموری چون همبستگی، پیوند، همدلی و الفت و مانند آن در افزایش اتحاد و انسجام اجتماعی و همگرایی نقش مهمی را ایفا می کند.
نویسنده در این مطلب با نگاهی به آموزه های وحیانی بر آن است تا نقش وحدت و نیز عوامل اتحادآفرین را بررسی و تبیین نماید. با هم این مطلب را از نظر می گذرانیم.
برچسب‌ها: اتحاد, اندیشه سیاسی اسلام, جامعه اسلامی, جامعه قرآنی, سبک زندگی, عوامل وحدت, وحدت
نظام هستی بر قوانین و سنت های الهی سامان یافته به گونه ای که انسان و یا هر موجودی دیگر نمی تواند از آن بیرون رود و از دایره حاکمیت قوانین الهی خارج شود؛ اما یکی از قوانین الهی درباره انسان، قانون اراده است. به این معنا که خداوند انسان را موجودی دارای اراده آفریده و به او این امکان را بخشیده تا به اختیار خود دو راه سعادت و شقاوت را انتخاب کند.
بنابراین اراده انسانی نقش بسیار مهم در زندگی و سرنوشت انسان ایفا می کند. آموزه های اسلامی به این نقش بسیار توجه داشته و ابعاد آن را مورد بررسی و تحقیق قرار می دهد. آن چه در پی می آید نگاهی است به نگرش قرآن به نقش اراده که با هم آن را از نظر می گذرانیم.
برچسب‌ها: اختیار, اراده, اراده الهی, اراده انسان, جبر و اختیار, سعادت, عقاید اسلامی, مشیت, مشیت الهی
ارتجاع، به معنای بازگشت و حرکت رو به عقب، چیزی هبوط و سقوط نیست. ارتجاع یک جریان فکری و رفتاری است که می کوشد تا جلوی پیشرفت و رشد جامعه را بگیرد و با احیای گذشته های باطل و سنت های نادرست و ناروا مسیر طبیعی حرکت های کمالی انسان را با مانع جدی مواجه سازد و اجازه ندهد تا جامعه به کمال برسد. از این روست که آموزه های قرآنی با تعابیری چون جاهلیت، اعقابکم و مانند، هر گونه عقب گرد از مسیر کمالی را محکوم می کند و اجازه نمی دهد تا سنت های باطل و رسوم نادرست به عنوان تاریخ پیشینیان و سنت های پدران و آیین های ملی در جامعه نهادینه شود و سدی بزرگ در سر راه جامعه و رویکردهای کمالی و ابتکاری آن ها بگشاید.
برچسب‌ها: ارتجاع رفتاری, ارتجاع فکری, اقتصاد اسلامی, سنت ها, سنت های مذموم, موانع رشد و شکوفایی, کهنه گرایی
حجت به معنای دلیل روشن و اتمام حجت به معنای آوردن دلیل روشن و واضح به تمامیتی است که نتوان آن را انکار کرد و مردود دانست. البته در فرهنگ قرآنی این اصطلاح به معنای پایان مرحله تبلیغ و احتجاج در روند هدایت و بیان تکلیف الهى است به گونه ای که هر گونه عذر و بهانه ای برداشته می شود و اگر تنبیه و مجازاتی صورت گیرد مبتنی بر هشدارها و انذارهای پیشین است و عقل و عقلاء این گونه مجازات را زشت و قبیح نمی شمارند.
برچسب‌ها: اتمام حجت, احتجاج, اعقاید اسلامی, برهان, بینات, فلسفه اسلامی, قطع, موانع حجت
یکی از مسایلی که امام زمان (عج) به آن درباره عصر غیبت در نامه اش به عثمان به سعید اشاره می کند، مساله فتنه است که بسیاری از مردم گرفتار آن می شوند و کم تر کسی از آن در امان است. البته بر اساس آموزه های وحیانی قرآن، فتنه و آزمون برای همگان به ویژه مدعیان اسلام و ایمان، یک سنت الهی است. این سنت و قانون الهی موجب می شود تا کسی یا مردمی از فتنه در امان نمانند و تنها مدعیان واقعی از آن جان به سلامت بیرون می برند.
نویسنده در این مطلب بر آن است تا گوشه ای از فتنه های عصر غیب(عج) را بر اساس آموزه های وحیانی تبیین نماید. با هم این مطلب را از نظر می گذرانیم.
برچسب‌ها: اندیشه سیاسی اسلام, انواع فتنه, عصر غیبت, فتنه اجتماعی امام زمان(عج), فتنه سیاسی, فتنه گران, ولایت
برخی از اصول عقلانی و اخلاقی است که نمی توان به سادگی از کنار آن گذشت؛ زیرا بنیاد و محور بسیاری از اصول دیگر اخلاقی است که جامعه بر مدار آن می گردد و سامان می یابد. از جمله این اصول وفای به وعده است؛ زیرا وفای به قول و قرارهای گفتاری و پای بندی به آن نشانه راستگویی و صداقت و عامل اساسی در اعتماد سازی است. جامعه ای که از بی اعتمادی رنج می برد، هرگز به امنیت اخلاقی و رفتاری نمی رسد.
همان اندازه که اعتماد بزرگ ترین سرمایه جامعه است، بی اعتماد عامل نابودی و فروپاشی جامعه است. از این روست که در آموزه های اسلامی، به بسترهای اعتماد ساز و عوامل آن توجه داده و از بسترها و موانع تحقق آن به شدت برحذر داشته شده است.
برچسب‌ها: اخلاق اجتماعی, اخلاق اسلامی, اعتماد اجتماعی, روش تربیتی, قول و قرار, مشوق های تربیتی, وعده, وعید
انسان موجودی دارای اراده و اختیار است. همین اراده است که حق انتخاب را به وی بخشیده است و می تواند در دو راهی های سرنوشت ساز، هر آن چه را خواهد انتخاب نماید.
البته خداوند انسان را به گونه ای آفریده است که عامل درونی فطرت و عقل او را به سمت خیر و کمال هدایت و رهنمون می سازد؛ اما دو عامل حضور در جهان ماده و تقویت دلبستگی های مادی نفس در کنار وسوسه های بیرونی دشمنان شیطانی، موجب شده است تا گاه در انتخاب به خطا و اشتباه رود یا حقیقت کمال و مصداق آن بر او مشتبه شود.
برچسب‌ها: اخلاق اسلامی امید, اخلاق تربیتی, تربیت, روش های تربیتی, وعده, وعده مشوق تربیتی, وعید
گفتاری در واکاوی مقوله «عالم محضر خداست»
هستی محضر خداست، انسان در محضر خداست و باید مراقب باشد تا ادب نگه دارد و کاری بر خلاف مقام حضور انجام ندهد. امام جواد(ع) یکی از پیشوایان بزرگ اسلام به انسان‌ها هشدار می‌دهد که در هر کاری انجام می‌دهید، این نکته را توجه داشته باشید که در محضر خدا هستید و در برابر دیدگان خداوند است که کاری را انجام می‌دهید، پس باید از هر آنچه موجب خجلت شما در دنیا و آخرت و بی‌حرمتی به ساحت قدس الهی است باز ایستیم. نویسنده در این مطلب درباره ادب حضور در محضر باری‌تعالی سخن گفته تا ما را نسبت به انجام بهترین‌ها و ترک کوچک‌ترین زشتی‌ها ترغیب کند.
برچسب‌ها: اخلاق اسلامی, امام جواد(ع), شرم حضور, عالم محضر خدا, عرفان اسلامی, عقاید اسلامی, غیب و شهود
