ه مناسبت پنجم جمادي الاول سالروز ولادت عقيله بني هاشم (س) تحليل زينب (س) از فتنه كوفي
حضرت زينب (س) يكي از راهبران اهل بصيرت نهضت عاشورايي است كه پيام عاشورايي را در قلب دشمن برد و ضمن رسوايي آنان، اهداف نهضت را تبيين كرد و راه را براي تغيير اساسي در جامعه اسلامي فراهم كرد. بي گمان شناخت اين شخصيت و نيز نقش و كاركرد وي در حوزه عمل سياسي و تحكيم انديشه هاي نظام ولايي، از راه هاي گوناگوني امكان پذير است ولي به نظر مي رسد كه بهترين راه، تدبر و تامل در سخنراني هاي آن حضرت باشد.
وي در سخنراني هاي مهمي كه در كوفه و دمشق قلب حاكميت استبدادي و اسلام ستيز اموي ايراد كرد به خوبي، هم شخصيت و هم راه راست را به مردم آموخت و راه هرگونه عذر و بهانه اي را بست. نويسنده در اين مطلب بر آن است كه تا با مراجعه به اين سخنان، تحليل حضرت زينب (س) از نقش فتنه كوفي در ايجاد بحران هويت اسلامي را ارائه دهد و اين كه چگونه دوستان نادان، بدترين ضربه را به نهادهاي اسلامي وارد مي سازند و در مسير شيطاني گام بر مي دارند وآب به آسياب دشمن مي ريزند.
فتنه اموي، جنگ با اصول اسلام
بي گمان يكي از مهم ترين فتنه هاي عصر نخست اسلامي پس از سقيفه، سلطنت اموي بود. اين فتنه در تاريخ اسلام چنان نقش مهم و اساسي ايفا كرد كه شكاف نخست در سقيفه را به عنوان يك شكافي مانا و پايا در پيكره اسلام تثبيت كرد. بطوري كه هنوز هم آثار اين فتنه ها در جامعه كنوني باقي و برقرار است و پيكره اسلام از اين زخم هنوز التيام نيافته است.
فتنه اموي، فتنه اي است كه با جنگ تنزيلي با پيامبر (ص) آغاز و با جنگ تاويلي با تفكر نظام ولايي عليه امامان (ع) ادامه يافت. فتنه اموي به سبب ويژگي ها و صفات شيطاني آن، همواره حق را به نام حق سركوب كرد و اجازه نداد تاحق چنان كه شايسته و بايسته است نمود پيدا كند اگر مقابله هاي امير مومنان علي (ع) و پس از آن امام حسن مجتبي (ع) و در نهايت حركت انقلابي امام حسين (ع) نبود، بي گمان فتنه اموي به هدف خود يعني نابودي تنزيل همانند تاويل مي رسيد و ديگر نامي از اسلام و قرآن باقي نمي ماند. اما رشادت هاي امامان (ع) و جانفشاني اهل بيت عصمت و طهارت (ع) موجب شد تا تنزيل، همچنان در عرصه توده ها باقي بماند و تاويل در ميان خواص ريشه دواند.
بي گمان درك لحظه هاي تاريخي و تاريخ ساز، تنها از اهل بصيرت برمي آيد. حضرت زينب (س) با آن كه خود در درون فتنه ها با آن مي جنگيد، تحليل كامل و جامعي از وضعيت فتنه اموي و همراهي دوست و دشمن در اين بحران نشان مي دهد كه مي تواند بسيار آموزنده باشد. اين قدرت تحليل و بصيرت الهي آن حضرت (س) است كه ما را با واقعيت ها و اهداف اصلي فتنه و همراهي دوستان نادان با فتنه گران آشنا مي كند و به قول مقام معظم رهبري (مدظله العالي) نشان مي دهد كه چگونگي شيعيان كوفي
اهل بيت (ع)، به سبب فقدان بصيرت و عدم درك ارزش لحظه هاي سرنوشت ساز و تاريخي، در مسير فتنه گام بر داشتند و راه را براي تاويل و تنزيل ستيزان آماده كردند.
تحليلي كه حضرت زينب (س) از وضعيت كوفيان و در شيوه و اهداف فتنه اموي ارائه مي دهد به خوبي نشان مي دهد كه دشمن كينه توز و زيرك چگونه از سادگي توده هاي مردم براي اهداف شوم خود استفاده مي كند و دوستان را در برابر رهبران حق طلب قرار مي دهد. امري كه بارها در تاريخ ما تكرار شد و هرگز از آن درس نگرفتيم و به سادگي در همين دام افتاديم در حالي كه مومن زيرك هرگز از يك سوراخ دوبار گزيده نمي شود.
پنبه كردن رشته ها و بافته ها
يكي از مهم ترين خصوصيتي كه حضرت زينب(س) درسخنراني خود براي كوفيان به ظاهر شيعي و وفادار به ولايت علوي و نظام اسلامي ولايي، برمي شمارد، پنبه كردن بافته هاست. به اين معنا كه مردم كوفه، مردماني هستند كه هر آن چه را ساليان سال با همت و كار بافته اند، در فتنه اموي، از هم مي پاشند و از راه رفته بر مي گردند و به سوي سقوط گام برمي دارند.
كوفيان مردمي بودند كه از همان آغاز دركنار اميرمومنان(ع) قرار مي گيرند و عليه جريان ناكثين جمل، قاسطين صفين و مارقين نهروان مي ايستند. كوفه به عنوان مركز خلافت ولايي امير مومنان علي (ع) برگزيده مي شود و آن حضرت (ع) درآن جا سكونت مي كند. سالياني چند كوفيان با عدالت علوي مي زيند و با اهل بيت عصمت و طهارت (ع) و خلق و خوي ايشان آشنا شده و بدان دلبسته مي شوند.
درتمامي جنگ ها و لحظات تلخ و شيرين دركنار اميرمومنان علي(ع) مي مانند و با آن كه بزرگاني از كوفه در دو جريان صفين و نهروان خيانت مي كنند، ولي توده هاي مردم، به عدالت علوي و خاندان عصمت و طهارت وفادار مي مانند. با خيانت بزرگاني چون عبيدالله بن عباس و عبدالله بن عباس و غارت بيت المال از سوي دومي و فرار اولي به سوي معاويه، امام حسن (ع) همراه كوفيان مي جنگد و در نهايت تن به صلح مي سپارد.
در طول خلافت سلطنتي معاويه، اين مردم كوفه بودند كه همواره سر ناسازگاري با دولت مركزي داشتند وامويان را به رنج مي افكندند. آنان همواره بر اين عقيده بودند كه امويان هيچ گونه صلاحيتي براي رهبري امت ندارند؛ زيرا در زمان ضعف اسلام در عصر پيامبر (ص) سردمداران مبارزه با تنزيل بودند و با تكذيب رسالت و قرآن، اسلام را دشمن مي داشتند. پس از آن نيز در عصر امامان (ع)، پيشوايان كفر تاويلي بودند و اجازه نمي دادند تا اسلام چنان كه هست مديريت جامعه را به عهده گيرد. بدين ترتيب امويان تنها به ظاهر اسلام بسنده كرده و آن را از حقيقت تهي نمودند و با بهره گيري از افكار وارداتي غربي و شرقي و قوانين رومي و ايراني، جايگزين مناسبي براي اسلام، عقايد و افكار و قوانين آن پيدا كردند. از اينرو كوفه همواره سردمدار مبارزه با مخالفان اسلام حقيقي و واقعي شد.
اما زمانه كوفيان را به آزموني سخت گرفت. آنان در دام فريب و فتنه اموي افتادند و نتوانستند درلحظه هاي تاريخي تصميم درست اتخاذ كنند و عمل راستيني را نشان دهند. آنان با آن كه دل هايشان با اهل بيت (ع) بود ولي شمشيرهايشان عليه ايشان به كار افتاد و شماري از رهبران كوفي، با همراهي با فتنه اموي، مردم را به جنگ عليه اهل بيت (ع) كشاندند و كردند آن چه را نبايد بكنند. اين گونه است كه هر آن چه را رشته بودند از هم باز نموده و پاره كردند. اين همان صفت عدم استقامت و پايداري درمقام عمل از انديشه ها و باورهاي راستين است. بنابر اين رفتاري به دور از عقلانيت و حكمت در پيش گرفتند و همه اندوخته هاي خود را حبط كرده و از ميان بردند.
بي وفايي و پيمان شكني
از ديگر خصوصياتي كه حضرت زينب (س) براي اين مردم برمي شمارد، بي وفايي و پيمان شكني است.
با اين كه آنان نامه هاي بسيار نگاشته و عهد بسيار بستند تا به حمايت از قيام امام حسين (ع) تا پاي جان بپردازند. اما از همان آغاز با تهديد ابن زياد از ميدان به در رفتند و برخلاف آموزه هاي عقلاني، وفا به پيمان را از ياد بردند و آن را شكستند. اين درحالي است كه نخستين حكم عقلاني، وفاي به عهود و عقود است، زيرا جامعه بي آن ها نمي تواند برپا بماند و ادامه وجود دهد. از اين رو خداوند همواره اصول عقلاني را به عنوان تقواي طبيعي، زمينه ساز پذيرش ايمان معرفي مي كند و مي گويند كساني كه بر اصول عقلايي زيست نمي كنند و به عقد و عهد خويش وفادار نمي باشند اصولا از زمينه هدايت برخوردار نيستند و نمي توانند به اسلام بگروند؛ زيرا كسي كه به اصول ابتدايي عقلاني اعتنايي نمي كند و آن را پاس نمي دارد به سادگي نمي تواند زير بار مسئوليت هاي سنگين تر و قوانين سخت تر در آيد كه اصول وحياني آن را تثبيت مي كند.
ناتواني از درك لحظه هاي سرنوشت ساز
بي گمان، كوفيان از بصيرت برخوردار نبودند؛ زيرا اگر اين گونه بود، قدر لحظات سرنوشت ساز را مي دانستند و با امام حسين (ع) كاري مي كردند كه تاريخ بشريت به گونه اي ديگر رقم مي خورد، ولي آنان با كوتاهي به سبب فقدان بصيرت لازم، در دام فتنه گرفتار آمدند و هم صدا و هم زبان با رهبران و عوامل فتنه شدند. بيداري و گريستن ايشان پس از آگاهي از فاجعه اي كه خود با همراهي عوامل استكباري يزيد آفريدند، هرچند موجب تغييراتي شد و دولت فاسد را به نابودي كشاند و دست كم تنزيل و ظاهر اسلام و قرآن در جوامع اسلامي باقي ماند و حتي برخي از نخبگان با تاويل قرآن آشنا شدند و گام در اين راه نهادند و نهاد بزرگ شيعه را با رهبري ديگر امامان (ع) تقويت كردند تا جريان راستين اسلام باقي و برقرار بماند، ولي اين حركت ها دير هنگام بود و نمي توانست آن تاثير شگرف را از خود به جا گذارد. از اين رو حضرت زينب (س) از اين بيداري دير هنگام و پشيماني در همراهي با قيام، به شدت ناخرسند مي شود و آنان را نفرين مي كند. رهبر انقلاب اسلامي، شناخت «لحظه و نياز» و اقدام متناسب با آن را يك خصوصيت و ويژگي بسيار مهم برشمردند و خاطر نشان كردند: برخي از اهالي كوفه كه با عنوان «توابين» چند ماه بعد از حادثه عاشورا قيام كردند و به شهادت رسيدند؛ به امام حسين(ع) ايمان داشتند و ان شاء الله درنزد خداوند هم مأجور هستند، اما آن وظيفه اي را كه بايد عمل مي كردند، انجام ندادند؛ زيرا «لحظه» و عاشورا را نشناختند.
ايشان، نهم دي 88 را يكي از «لحظه ها» دانستند و تأكيد كردند: راهپيمايي نهم دي ، نياز لحظه ها بود كه شوراي هماهنگي تبليغات اسلامي به درستي اقدام كرد و مردم نيز بخوبي اين نياز را تشخيص دادند و 9 دي به يكي از قله هاي تاريخ انقلاب اسلامي تبديل شد.
