نابودی شهرهای آباد به گناه

بسم الله الرحمن الرحیم

از نظر آموزه های وحیانی قرَآن، زندگی دنیوی به اسباب گوناگون موجبات غفلت انسان از خدا و عهد و میثاق انسان با خدا و سقوط در دام خطرناک هواهای نفسانی و وسوسه های شیطانی و در نهایت عذاب استیصال و ریشه کن الهی در همین دنیا است که عمر و عمران را به هم می زند و مرگ به «اجل معلق» را به جای «اجل مسمی» برای آنان می نویسد.

بسیاری از مردمان عمر خویش را به پایان نمی برند؛ زیرا به گناه، اجل معلق به سراغ ایشان می آید؛ چنان که بسیاری از شهرها و آبادی های با همه عمران و آبادی چون شهرهای عاد و ثمود و ارم ذات العماد، به سبب گناه جمعی گرفتار اجل معلق می شوند و زلزله ای، آتشفشانی چون کوه دماوند، سیلی چون سیل العرم به کلی محو و نابود می شوند تا جایی که هیچ اثری از آنان باقی نمی ماند؛ چنان که برای تهران هنگامه ظهور انواع گناهان و خروج زنان چون حوریان تحقق می یابد و به روایت صحیح امام صادق(ع) دره ای از کوه سیاه در «زورا» تا ری ایجاد می شود و مردمان تهران به آتش و آب نابود می شوند. شاید گفتن این سخنان به نظر ایجاد ترس و هراس و نوعی امنیت زدایی از شهری عظیم و بزرگ شهری چون تهران و مردمان آن باشد، ولی از نظر علم زمین شناسی تحقق و ایجاد آن با توجه به دو گسل عظیم شرق و غرب و شمال جنوب بعید به نظر نمی رسد. بنابراین، این هشدار نه برای آن است که دلهره ای ایجاد شود، بلکه برای آن است دمی به خود آییم و از عاقبتی که به دست خویش می سازیم و «طائری» که خود به اعمال زشت و گناه رقم می زنیم بگریزیم و به نقطه امن و اطمینانی رسیم که خدا در قرآن برای شهرهایی با مردمان مومنان و متقی رقم زده است.

زلزله تهران بر اساس روایتی از امام صادق(ع)

در کتاب منتخب التواریخ ص 875 آمده است: امام صادق علیه السلام فرمودند :ای مُفَضَّل ایا میدانی زورا کجا واقع شده است؟عرض کردم: خدا و حجتش داناترند. فرمود : بدان ای مفضل در حوالی ری کوه سیاهی ست که در دامن ان شهری بنا شده است که طهران نامیده شود و ان است «زورا» که قصرهایش مثل قصرهای بهشت و زنهایش مثل حور العین است بدان ای مفضل ان زنها متلبس به لباس کفار می شوند ودر هیئت ظالمان هستند و به محل سکونت شوهر ها کفایت نمی کنند و از ایشان درخواست طلاق می کنند و مردها به مردها و زنها به زنها اکتفا می کنند و مردها شبیه به زنها و زنها شبیه به مردها می شوند. پس اگر تو بخواهی دینت را حفظ کنی. پس دراین شهر سکونت مکن و مسکن برای خود قرار مده! چون محل فتنه است. پس از انجا به قله کوهها و از سوراخی به سوراخی مثل روباه و بچه اش فرار کن.

همچنین در مناقب العتره ابن فهد حلی نیز آمده است: رسول خدا صلی الله علیه واله وسلم فرمودند :وای بر امت من از شورای کبری و شورای صغری! عرض شد : این دو شورا چه وقت خواهد بود؟ فرمود: شورای کبری بعد از وفات من برای غصب خلافت برادرم و حق دخترم برپا خواهد شد ؛ و شورای صغری در غبیت کبری و در زورا (تهران) برای تغییر سنت من و تبدیل احکام واقع خواهد شد.

گناهان عامل عذاب استیصال و زلزله

بر اساس روایات بسیاری علت چنین بلایی عظیم که شهری بزرگ چون تهران را نابود می کند، گناهانی است که جزو گناهان کبیره است. بر اساس آیات و روایات معتبر و متواتر هر گاه گناهان در امت و ملتی و قوم و شهری زیاد شود، اجل مسمی به اجل معلق تبدیل می شود و همان طوری که هر فرد انسانی به اجل معلق پیش از زمان تعیین شده می میرد، شهرها و امت که دارای اجل مسمی هستند به گناه جمعی مردمانش گرفتار عذاب استیصال شده و ریشه کن می شوند.

نعمان بن بشیر روایت کند که : پیش از ساعت ظهور فتنه هایی بروز می کند هم چون اینکه شب تار باشد و شخص در صبح مومن بوده و چون شب فرا رسد کافر گردد و یا شب کند در حالی که مومن بوده و صبح کند در حالی که کافر شده است و گروهی دین و اخلاق خود را به متاعی ناچیز از دنیا بفروشند.( کنز العمال، هندی از علمای اهل سنت، ج۱۴ ،  ص ۲۲۹)

اصولا یکی از اسراری که حضرت نوح (ع) آن را اشکار ساخت، قدرت استغفار و توبه در برداشته شدن عذاب و رهایی آن و نیز جلب نعمت ها است؛ اما وقتی مردمان مستکبر شوند و دست از دعا بردارند و استغفار و توبه را کنار گذارند، به جای بهره مندی از نعمت های الهی گرفتار نقمت و بلایای گوناگون می شوند(نوح، آیات 9 تا 27)

رسول خدا (ص) نیز می فرماید: هرگاه دعا اندک شود، بلا نازل گردد.(مستدرك الوسائل، نوری، ج 5 ص 179 ح 5616) هم چنین رسول خدا (ص) می فرماید: «در امت من زلزله اي رخ مي دهد که در آن ده هزار، بيست هزار، سي هزار نفر نابود مي شوند. (خداوند) آن را براي پرهيز کاران پند، براي مومنان رحمت، و براي کافران عذاب قرار مي دهد.( كنز العمال، ج 41، ص 567، ح 39615)

امام صادق (ع) می فرماید:« اي مفضل! بينديش … اگر کسي گفت: چرا اين زمين مي لرزد؟ (در پاسخ) به او گفته شود: زلزله و مانند آن، پند و هشدارهايي است که مردم را تهديد مي کند تا رعايت کنند و از گناهان دست بردارند.» ميزان الحكمة، ج 1 ، ص 59)

رسول خدا(ص) می فرماید: از [وقوع] غرق [يا دفن] شدن و مسخ و زلزله چاره اي نيست! عرض كردند: اي رسول خدا! آيا در اين امت؟ فرمود: آري، هنگامي كه زنان خوانندگي كنند، و زنا را حلال شمارند، و ربا خورند، و شكار در حرم را حلال گردانند، و لباس ابريشم پوشند، و مردان به مردان و زنان به زنان بسنده كنند (هم جنس بازي كنند).( مستدرك الوسائل، ج 6 ، ص 188، ح 6737)

رسول خدا(ص) می فرماید: هرگاه پنج چيز در ميان شما فاش شود، پنج چيز به شما راه يابد: هر گاه زنا در ميان شما فاش شود، زلزله رخ دهد…(وسائل الشيعة ، نشر آل البيت، ج 9 ، ص 26 ، ح 11431)

امام باقر(ع) می فرماید: در نامه‌ي رسول خدا [چنين] يافتم: هرگاه پس از من زنا فاش شود، مرگ ناگهاني بسيار گردد.( من لايحضره الفقيه، شیخ صدوق، ج 1 ، ص 524 ، ح 1488)

هم چنین رسول خدا(ص) می فرماید: هر گاه بنده پنهاني گناه كند، جز گنه كار را آسيب نرساند؛ و هرگاه آشكارا آن را انجام دهد و مورد نكوهش قرار نگيرد، همه را آسيب رساند.( وسائل الشيعة ، نشر آل البيت ، ج 9، ص 31، ح  11448)

امام علي(ع) به شیوع منکرات و ترک امر به معروف و نهی از منکر و نیز نقش خواص و عوام اشاره کرده و می فرماید: اي مردم! همانا خداوند عزوجل عوام را به سبب گناه خواص كيفر نكند [البته] اگر خواص بدون اين كه عوام بداند، در پنهاني كارمنكر انجام دهد. ؛ اما اگر خواص آشكارا مرتكب منكر شود و عوام آن را تغيير ندهد، هر دو گروه از ناحيه‌ي خداوند عزوجل سزاوار كيفر مي‌گردند.( ميزان الحكمة، ج 1 ، ص 763)

اصولا از نظر آموزه های وحیانی قرآن، دو گروه حتما عذاب می شوند، کسانی که گناه آشکار انجام می دهند و کسانی که سکوت می کنند و به وظیفه امر به معروف و نهی از منکر نمی پردازند.(اعراف، آیات 163 تا 165)

رسول خدا(ص) می فرماید: هرگاه مردم منكر را ببينند، ولي آن را تغيير ندهند، نزديك است كه خداوند كيفرش را فراگيرشان كند.(كنز العمال، ج 3 ، ص 70 ، ح 5535)

آفات عمر و عمران از نظر قرآن

از نظر آموزه های وحیانی قرآن، برای هر چیزی عمری است که بیانگر امتداد زمانی آن چیز در دنیا است؛ پس وقتی از عمر آدمی سخن به میان می آید، مراد همان زمان عمارت بدن است که برای زندگی دنیوی ساخته شده است؛ زیرا بدن انسان به گونه ای طراحی شده تا به میزان نیاز بتواند در دنیا زندگی کند و کمالات را به دست آورد.(مفردات الفاظ قرآن کریم، ص 586)

عمر امت و شهرها نیز این گونه است، چنان که عمر ستارگان و دیگر مخلوقات در دنیا نیز این گونه است؛ یعنی دارای یک امتداد زمانی مناسب است که بقای آن را تضمین می کند.(رعد، آیه 2؛ لقمان، آیه 29؛ زمر، آیه 5)

از نظر قرآن، عمر انسان فرصتی  برای انجام اعمال صالح و بهره وری از آن در آخرت است.(فاطر، آیه 37) پس اگر انسان به درستی در این چارچوب از زمان زیست در دنیا بهره گیرد، بدون هیچ آفتی در «اجل مسمی» زندگی می کند تا بهره ای کامل برد. از همین روست که از نظر قرآن، کسی که به دعوت الهی پاسخ مثبت می دهد و ایمان می آورد و عمل صالح دارد و تقوای الهی را پیشه می گیرد و عمر خویش را به عبادت می گذراند، تا اجل مسمی عمر می کند و گرفتار اجل معلق نمی شود.(ابراهیم، آیه 10؛ نوح، آیات 1 تا 4؛ حجر، آیه 99)

اما اگر چنین نکند و برخلاف برنامه ریزی الهی عمل کند، گرفتار اجل معلق می شود و عمرش را کوتاه می کند.(فاطر، آیات 36 و 37

هم امر درباره امت ها و مردمان و شهرها و عمارت های انسانی و عمران آن است؛ یعنی از نظر قرآن دارای اجل مسمی و معلق است.

از نظر قرآن، اموری آفت عمران و آبادانی شهرها و امت ها و اقوام است. از جمله این امور می بایست به اموری چون: استفاده بی جا از نعمت های الهی(قصص، آیه 58)، حکومت های فاسد و مفسد(نمل، آیه 34)، فساد گری مردمان و ترک اصلاح و جلوگیری نکردن از از فساد در جامعه(هود، آیات 116 و 117 ؛ نمل، آیات 48 تا 52)، ترک انفاق به نیازمندان(قلم، آیات 17 تا 24)، ترک جهاد در راه خدا و دفاع مشروع از خود و دیگران و ترک دفع شرور(بقره، آیه 251؛ حج، آیه 40)، تکذیب آیات الهی و رسالت رسولان(اعراف، آیات 136 و 137)، توطئه علیه پیامبران و رهبران الهی(نحل، آیه 26)، حاکمیت منافقان و تخریب منابع کشاورزی و نسل کشی با سقط جنین و مانند آنها(بقره، آیات 204 و 205؛ کشاف، زمخشری، ج 1، ص 251)، خوشگذرانی و تن آسایی(هود، آیات 116 و 117؛ اسراء، آیات 16 و 17؛ انبیاء، آیات 11 تا 15)، دشمنی با پیامبران و اولیای الهی(هود، آیات 89 تا 95)، شرک به خدا و سهیم کردن انسان و دیگران در کار خدا(کهف، آیات 32 تا 42)، طغیان در برابر دستورهای خدا(قلم، آیات 17 تا 31؛ فجر، آیات 6 تا 13)، ظلم به مظلومان (آل عمران، آیه 117؛ انعام، آیه 131؛ اعراف، آیات 4 و 5)، غفلت از خدا و مشیت او(اعراف، آیات 136 و 137؛ قلم، آیات 17 تا 20)؛ کفر به خدا(سباء، آیات 15 تا 17)، فسق و تباهی آشکار در جامعه(اعراف، آیات 101 و 102؛ اسراء، آیات 16 و 17)، کفران نعمت(نحل، آیه 112؛ سباء، آیات 15 تا 17)، گناه(هود، آیات 78 و 82؛ حجر، آیات 68 تا 76) و ماننند آنها از مهم ترین آنها است.

از نظر قرآن اگر دفاع گروهی نسبت به امت ها نباشد این بلایا نازل می شود که این می تواند با چیزی باشد که از نظر توده مردم به عنوان بلایای طبیعی یاد می شود در حالی که از نظر قرآن این ها بلایایی الهی است که برای کیفر و مجازات نازل می شود. از همین روست که از نظر قرآن، آتش(قلم، آیات 17 تا 29)، باد سرد و آسیب زننده(آل عمران، آیه 117؛ ذاریات، آیات 41 و 42؛ روم، آیات 50 و 51)، بلایای آسمانی (فرقان، آیه 40؛ کهف، آیه 40)، سیل بینان کن(سباء، آیات 15 و 16)، گردباد آتشین و مانند آنها(بقره، آیه 266) جزو عذاب های کیفری الهی برای نابودی شهرها و ملت ها و مردمان گناهکار است.

راهکارهای گریز از نابودی

البته آموزه های اسلامی از روایات و آیات راهکارهایی برای آمران و ناهیان منکر برای رهایی از چنین عذاب هایی بیان کرده که از جمله مهم ترین آنها می توان به امر به معروف و نهی از منکر، توبه و استغفار و دعا اشاره کرد که توضیحاتی تکمیلی در این جا بیان می شود.(اعراف، آیات 163 تا 165؛ نوح، آیات 9 تا 12)

چنان امام صادق (ع) می فرماید: هر بنده ای پیش از آن که خداوند عزوجل بخواهد [به خدا] رو آورد ، خداوند [به او] رو کند پیش از آن که او بخواهد و هر که به خدا پناه آورد، خدا او را حفظ کند، و خدا به هر که پیش از او رو کند و نگهش دارد برایش باکی نیست وقتی  که آسمان بر زمین بیفتد یا چیزی بر زمینیان فرود اید و بلایی آنان را فراگیرد، او در حزب خدا از هر بلایی مصون بماند. مگر نه این است که خداوند عزوجل می فرماید: {همانا پرهیزکاران در جایگاه امنی هستند}( ثواب الأعمال، ص 129)

رسول خدا (ص) نیز می فرماید: از قرائت [سوره] زلزال ملول نشوید؛ زیرا کسی که در مستحباتش آن را قرائت نماید، خداوند عزوجل هرگز زلزله ای بدو نرساند و با آن و [نیز] با صاعقه و آفتی از آفات دنیا نمیرد تا این که [به طور عادی] بمیرد.( بحار الانوار، ج56 ، ص 356)

هم چنین رسول خدا (ص) می فرماید: هر که سه مرتبه بگوید: « به نام خداوند بخشنده مهربان، هیچ نیرو و قدرتی جز با خدای والا و بلند مرتبه نیست» ، خداوند متعال او را از نود و نه بلا کفایت کند که آسان ترین آن خفگی است(الكافي، ج 2، ص 276، ح 31)

امام علی (ع) می فرماید: طوفان های بلا را با دعا دفع کنید؛ [زیرا] کسی که به بلای سخت گرفتار شده از [فرد] تندرستی که از بلا در امان نیست، به دعا نیازمند تر نیست.(الدعوات، ص 21، ح 21)

امام صادق(ع) می فرماید: هر کس از بلایی که به او می رسد بترسد و درباره [دفع] آن به دعا برخیزد خداوند هرگز  آن بلا را بدو نشان ندهد.(الدعوات، ص 21، ح 22)

رسول خدا (ص) می فرماید: هر آینه بلا به بنده نزدیک می گردد، آن گاه بنده از خدا عافیت می خواهد و خدا را یاد می کند و عافیت را حفظ می کند؛ و دعا و بلا تا روز رستاخیز با هم توافق دارند.(كنز العمال، ج 2، ص 76 ، ح 3208)

هم چنین رسول خدا (ص) می فرماید: بلا همانند قندیل ها بین آسمان و زمین آویزان است، هرگاه بنده عافیت را از پروردگارش بخواهد، خدای متعال بلا را از او برگرداند، [حتی] در حالی که برای او قطعی شده باشد.(كنز العمال، ج 7 ، ص 825 ، ح 21560)

امام زین العابدین (ع) می فرماید: دعا بلای نازل شده و نازل نشده را دفع می کند.(الكافي، ج 2، ص 472، ح 2)

امام کاظم (ع) نیز می فرماید: بر شما باد دعا کردن؛ چرا که دعا برای خدا و درخواست از خدا بلا را برگرداند [حتی] در حالی که تقدیر و قضا شده باشد و جز امضای آن باقی نمانده بشد. پس هرگاه از خداوند عزوجل دعا و درخواست شد، بی درنگ بلا را برگرداند.(الكافي، ج 2، ص 472 ، ح 3)

امام صادق (ع) می فرماید: هر که از بلایی که به او می رسد بترسد و درباره آن به دعا پیشی بگیرد، خداوند عزوجل هرگز آن بلا را بدو نشان ندهد.(ثواب الأعمال، ص 153)

البته امام زین العابدین (ع) می فرماید: دعا پس از نزول بلا سودی ندارد.(الكافي، ج 4، ص 88 ، ح 7)

امام صادق (ع) می فرماید : به هر که زلزله برخورد کرد این [دعا] را بخواند: « ای [خدایی] که آسمان ها و زمین را نگاه می دارد تا نیفتد. و اگر بیفتد بعد از او هیچ کس آن ها را نگاه نمی دارد، اوست بردبار آرزنده! بر محمد و خاندانش درود فرست و بدی را از ما بازدار؛ چرا که تو بر هر چیز توانایی» فرمود: هر که هنگام خواب آن را بخواند، خانه بر سراو فرو نریزد انشاءالله.(كنز العمال، ج 1 ، ص 479 ، ح 2094)

علی بن مهزیار گوید: به امام باقر (ع) نامه نوشتم و از وقوع زلزله زیاد در اهواز به او شکوه نمودم و عرض کردم: آیا به نظر شما از آن جا کوچ کنم؟ حضرت در پاسخ نوشت: از آن جا کوچ نکنید بلکه چهارشنبه و پنج شنبه و جمعه را روزه بگیرید و غسل کنید و لباس هایتان را پاکیزه نمایید و روز جمعه بیرون بیایید و خداوند را بخوانید که آن را از شما برطرف نماید. علی بن مهزیرا گوید: چنین کردیم تا این که زلزله آرام گرفت.( ميزان الحكمة، ج 2، ص 871)