گناه به سبب آن كه در راستاي خواسته هاي نفساني و وسوسه هاي شيطاني است، لذت بخش است. از اين رو بسياري از مردم به سوي گناه كشيده مي شوند و ترك گناه براي خيلي ها سخت و دشوار است. با اين همه اگر انسان بداند كه با ترك گناه به چه لذتي بزرگ و مانا و پايا مي رسد، شايد كمتر گرايش به گناه يابد. اميرمؤمنان علي(ع) مي فرمايد: ترك گناه سخت است ولي ترك بهشت سخت تر است. (غررالحكم، ص350) زيرا آن حضرت ارزش بهشت و لذت هاي پايدار و جاودانه اش را مي داند و مي شناسد؛ چرا كه بهشت نوشي بي نيش است كه در لذت هاي دنيوي هرگز نمي توان آن را يافت؛ زيرا هرنوش دنيايي و شيريني آن با نيش و تلخي همراه است.
البته براي انسان ترك لذت نقد بر لذت نسيه سخت است؛ چرا كه باور مردم بر اين است كه غوره نقد به از حلواي نسيه است؛ بنابراين اگر به جاي غوره ترش، شيريني اندك را بچشند، هرگز حاضر نمي شوند تا اين حلواي شيرين اندك را به حلواي شيرين بي پايان بدهند. از اين جاست كه امام صادق(ع) مي فرمايد: خوشا به حال كسي كه به خاطر موعودي كه آن را نديده دست از تمايلات و خواهش هاي حاضر بردارد. (وسايل الشيعه، ج11، ص244)
لذت باقي به جاي لذت فاني
اما اگر انسان بداند كه اين شكيبايي و صبر در برابر خواهش هاي نفساني چه پيامدها و بركاتي دارد، شايد اين گونه عمل نكند، زيرا بسا شكيبايي يك ساعت كه شادماني درازي به دنبال دارد و بسا لذت يك ساعتي كه اندوهي دراز را درپي خواهد داشت. (مستدرك الوسايل، ج2، ص299) پس اگر انسان بخواهد حسابگرانه نيز بينديشد مي بايست صبر كوتاه در دنيا را براي دستيابي به لذت بي پايان آخرت ترجيح دهد، تا خوشبختي و سعادت ابدي را درك كند. در حقيقت خوشبخت ترين مردم كسي است كه براي لذت باقي از لذت فاني دست بردارد. (غررالحكم، ص198) ولي افسوس كه كمتر خردمندي را مي توان يافت كه اين گونه محاسبه كند و چنين به حسابرسي دقيق دست يابد؛ زيرا بسياري از مردم، به ظاهر دلبسته مي شوند و حسابرسي را براساس لذت هاي زودگذر قرار مي دهند و به جاي لذت پاينده عبادت به لذت كوتاه معصيت رو مي آورند. اين در حالي است كه هيچ عبادتي برتر و زيباتر از ترك شهوات و خواسته هاي نفساني نيست (غررالحكم، ص351)
پيامبرگرامي(ص) مي فرمايد: هفت كس را خداوند در روزي كه سايه اي جز سايه او نيست، خود بر سرشان سايه مي افكند. يكي از آن هفت كس، مردي است كه زني زيبا و داراي حسب، او را به خود خواند و مرد بگويد كه از پروردگار جهانيان مي ترسم. (محجه البيضاء، ج5، ص185) يعني كسي كه بر لذت كوتاه، چشم پوشد و لذت بهشت رضوان را بخواهد، چنين شخصي حسابرسي عاقل و خردمند است.
البته برخي مي گويند كه از اين لذت كوتاه بهره مي بريم و سپس توبه مي كنيم و پاك مي شويم ولي اينگونه انسانها، بايد بدانند كه ترك گناه، آسان تر از درخواست توبه است، چه بسا ساعتي گناه، كه اندوهي دراز به همراه دارد. (وسايل الشيعه، ج11، ص451) به هرحال، ترك گناه آسان تر از درخواست توبه است (نهج البلاغه، صبحي الصالح، ص501) ازطرفي طبق نص قرآن توبه از آن كساني است كه ناآگاهانه گناهي مرتكب شوند و پس از آن آگاه شده روبه درگاه خداوند آورند و توبه كنند كه قطعا توبه اينگونه افراد مقبول است. با اين همه از كجا معلوم كه آن افراد كه مي خواهند پس از گناه در آينده توبه كنند، موفق به توبه شوند.
براساس روايات، اگر انسان درميان دو راهي انجام كار نيك و ترك گناه گرفتار آيد، دوري گزيدن از زشتي ها و بدي ها بهتر و سزاوارتر از انجام كار نيك است. (غررالحكم، ص57)
البته انسان هاي سالم و داراي فطرت پاك و خرد سليم، گرايش به نيكي ها داشته و براساس همين گرايش ذاتي از زشتي هاي گناه گريزان هستند؛ زيرا گناه جز زشتي چيزي نيست و انسان دوستدار زيبايي ها بدان گرايشي ندارد. از اين رو اميرمؤمنان درجايي ديگر مي فرمايد: هركس نيكي ها را دوست داشته باشد، از حرام ها دوري مي ورزد، زيرا حرام چيزي جز زشتي نيست كه انسان طالب نيكي، هرگز به آن سو نمي رود. (بحارالانوار، ج77، ص419)
به هرحال، انسان عاقل انساني است كه لذت را در ترك گناه مي جويد، چنان كه زيبايي ها را در ترك آن مي بيند و كارحرام را نه تنها به جهت بد بودن آن بلكه به سبب زشتي آن نيز ترك مي كند؛ زيرا براي اين افراد اگر چه عقل ايشان حكم مي كند كه اين كار بد است، دل و احساس ايشان نيز حكم مي كند كه اين كار زشت است. بنابراين، هم از نظر عقل و هم از نظر احساسات، گرايشي به گناه ندارند، زيرا آن را، هم بد و هم زشت مي يابند. اين گونه است كه از ترك گناه، در همين دنيا نيز لذت مي برند، زيرا دوري از بدي ها و زشتي ها براي آنان لذت آفرين است.
