ولایت و حاکمیت خداوند همانند رحمت الهی که به رحمت رحمانی عام و رحمت رحیمی خاص تقسیم می‌شود، دو دسته است:
1. ولایت عام: این ولایت فراگیر و عمومی است و شامل همه مردم می‌شود. خداوند در‌باره این ولایت خویش می‌فرماید: : فَاللَهُ هُوَ الْوَلِیُّ؛ پس خداوند همو تنها ولی مطلق است.(شوری، آیه 9)
2. ولایت خاص: این ولایت تنها نسبت به مومنان اعمال می‌شود و خداوند توجهی خاص نسبت به مومنان داشته و کارهایشان را انجام می‌دهد؛ زیرا آنان خداوند را وکیل خود قرار داده و با توکل، امورات خویش را به خداوند تفویض و واگذار کرده‌اند. خداوند در‌باره این ولایت می‌فرماید: اللهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُواْ؛ خداوند ولیّ کسانی است که ایمان آورده‌اند.(بقره، آیه 257) این ولایت خاص الهی آثاری دارد که از جمله آنها رهایی مومنان از ظلمات مادیت و محبت دنیا و نیز کفر و کفران و رساندن آنان به نور اسلام و ایمان و قرآن است که در همین آیه بیان شده است.
