مناسبت ها

فلسفه تكريم و تعظيم نيمه شعبان

درمقاله زير نويسنده درباره اهميت و ضرورت تكريم و يادكرد يوم الله نيمه شعبان بحث نموده و دلايل اين يادكرد عظيم را درپاسخ به تشكيك برخي ها بيان كرده است كه با هم آن را از نظر مي گذرانيم.

ضرورت تعظيم شعائرالله درقرآن

يكي از پرسش هايي كه همواره ذهن برخي را به خود مشغول داشته و مي دارد اين است كه چرا مي بايست روزهاي خاص را جشن گرفته و به تكريم و تعظيم آن مشغول مي شويم؟ اين گونه اعمال چه سود و فايده اي براي ما و ديگران دارد؟ و دستاورد اين گونه جشن ها و بزرگداشت ها چيست؟ آيا تكريم و تعظيمي كه براي برخي از امامان(ع) نسبت به برخي ديگر با عظمت بيشتر و روزافزون تر انجام مي گيرد در حكم اهانت به ديگر اماماني نيست كه كمتر بدان اهتمام مي شود؟

خداوند درباره فلسفه تعظيم و تكريم روزهاي خاص مطلبي را در آيات قرآن بيان كرده است. در يكي از اين دسته آيات مي توان به آموزه هايي اشاره كرد كه خداوند نسبت به تعظيم و تكريم شعايرالله و يا يادكرد ايام الله بيان داشته است. از اين آيات مي توان به فلسفه و علت و حكمت اين گونه اعمال پي برد.

خداوند در قرآن مردم را به تعظيم شعائرالله و بزرگداشت ايام الله دعوت مي كند و مي فرمايد: ذلك و من يعظم شعائرالله فانها من تقوي القلوب؛ اين كه هركسي شعائر الهي را بزرگ دارد به درستي كه چنين اعمالي از تقواي قلوب است (حج آيه 32)

در آيه 5 سوره ابراهيم نيز يادكرد پيروزي بر فرعون و رهايي از ظلم و ستم او و لشكريانش را، به عنوان ايام الله معرفي كرده و از مؤمنان مي خواهد كه اين روز را گرامي داشته و آن را ياد كنند؛ زيرا بزرگداشت چنين روزهاي موفقيت و پيروزي در حقيقت، پاسخي است به محبت و فضل الهي كه ايشان را از بلا رهانيده و از بند بردگي و عبوديت بشر نجات داده و به آنان استقلال و آزادي را هديه نموده است. از اين رو يادكرد آن روز به معناي شكر و سپاس از عنايت خاص الهي است و انسان مي بايست در برابر نعمت هاي الهي به ويژه نعمت هاي خاص چون پيروزي و رهايي، شكر الهي را به جا آورد. خداوند در اين آيه مي فرمايد: «و لقد ارسلنا موسي باياتنا ان اخرج قومك من الظلمات الي النور و ذكر هم بايام الله ان في ذلك لايات لكل صبار شكور.

كساني كه ايام الهي و روزهاي بزرگ را پاس مي دارند در حقيقت دين خويش را نسبت به كساني ادا مي كنند كه دراين راه زحمت كشيده اند و راه رهايي را براي ايشان فراهم نموده اند. از اين رو بزرگداشت اين روزها و ايام الله به معناي شكر و سپاس از همه كساني است كه در اين راه گام برداشته اند و بستري است تا ديگران در حال و آينده درهمين مسير حركت كنند و ارج و ارزش كار را درك نموده بدان اهتمام ورزند.

به سخن ديگر اهتمام امروز ما به كارهاي بزرگ ديروز درسي است براي آيندگان تا دريابند كه هيچ كار بزرگي از چشم مردم و تاريخ بيرون نيست و مردم همواره قدر و بهاي كار بزرگ را مي دانند و به كساني كه در اين راه گام برداشته و حتي شهيد شده اند ارزش و احترام مي گذارند و از آنان تجليل مي نمايند.

در داستان حضرت عيسي(ع) و حواريون وي مسئله عيد و جشن خاص مطرح مي شود كه بيانگر علل تكريم و بزرگداشت برخي از ايام الهي است.

خداوند در آيه 14 سوره مائده مي فرمايد: عيسي بن مريم گفت: پروردگارا! بر ما غذايي از آسمان فرو فرست تا براي اولين و آخرين ما عيد و آيه و نشانه اي از تو باشد و آن را روزي ما گردان كه تو بهترين روزي دهندگاني.

دراين جا حضرت(ع) از خداوند روزي و غذايي آسماني و بهشتي را براي خود و حواريون مي خواهد تا نشانه اي از خود او و همچنين دليلي باشد تا مردم به سبب آن جشن بگيرند و آن روز را عيد خويش قرار دهند. اين بدان معناست كه انسان همواره در جست و جوي دو امر است: اين كه خداوند را به گونه اي ادراك كند كه نوعي اطمينان حسي نيز همراه آن باشد. همين مساله موجب شد تا حضرت ابراهيم(ع) با آن كه آگاه به ملكوت آسمان و زمين بود از خداوند بخواهد تا به شكل محسوس و اطميناني چگونگي زنده شدن و معاد موجودات را نشان دهد كه مساله پرندگان و معاد آنها مطرح و در آيات قرآني گزارش مي شود. آن حضرت در بيان علت اين درخواست مي فرمايد كه ايمان به معاد و رستاخيز دارد ولي مي خواهد به اطمينان دست يابد و دست يابي به اطمينان در انسان به شكل حسي سازي آن ممكن و شدني است.(بقره آيه 260)

امر ديگري كه در داستان حضرت عيسي(ع) و حواريون وي مطرح مي شود اين است كه آنان در جست وجوي عيدي بودند تا بدان جشن بگيرند و شادماني كنند. اين جشن مي بايست به گونه اي باشد كه آنان را به ياد خداوند اندازد. از اين رو سخن از آيه و نشانه بودن به ميان مي آيد. در حقيقت شادي و شادماني و جشن را براي ياد كرد خداوند مي خواستند. اين مساله اي است كه در همه اعياد اسلامي چون فطر و اضحي (قربان) و عيد غدير و مانند آن مطرح مي شود. در حقيقت كساني كه به جشن و شادماني در روزهاي عيد مشغول مي شوند مي كوشند تا ياد كرد خداوند را به شكل جمعي و گروهي داشته باشند.

تكريم نيمه شعبان و ايمان به غيب

يكي از كاركردها و آثار تكريم و تعظيم اعيادي چون نيمه شعبان، تاكيد مومنان به مساله غيب است. آيات نخست سوره بقره بيان مي كند كه قرآن هدايت براي متقين است. متقين كساني هستند كه از پلشتي ها به دور هستند و بر فطرت پاك الهي هم چنان باقي مانده اند ولي آنان اين استعداد و ظرفيت را دارا مي باشند كه در مسير هدايت قرآن و آموزه هاي وحياني قرار گيرند و بتوانند در مسير صراط مستقيم وحي الهي گام بردارند. از اين رو در اين آيات بيان مي شود كه آنان مي توانند به اموري چون غيب ايمان آورند. اين ظرفيتي است كه در نهاد متقين به طور فطري نهفته است.

يكي از مسايل غيب و بلكه مهم ترين مساله غيبي افزون بر قيامت و رجعت و مانند آن، غيبت امام زمان(عج) است كه در روايات نبوي و علوي و ديگر معصومان(ع) مطرح شده است. كسي كه به بزرگداشت و تعظيم شعائر نيمه شعباني مي پردازد در حقيقت باور خويش را به غيبت امام زمان(عج) به شكل علني و عيني بازگو مي كند.

در آيات قرآني براي صراط مستقيم، نشانه هايي بيان شده است كه يكي از مهم ترين آن ها، پيروي از راه پيامبر در ميدان عمل و حضوراست: (انعام آيه 153)

كسي كه بخواهد در عمل نشان دهد كه در مسير صراط مستقيم گام برمي دارد مي بايست از عمل پيامبر(ص) پيروي كند وگرنه در راه وي بودن لقلقه زباني بيش نيست. كسي كه ايمان به غيب امام زماني دارد و بر اين باور است كه آن حضرت(عج) زاده شده است و در جهان موجود است و در پرده غيبت است مي بايست در عمل نشان دهد كه بر چنين باوري استوار است.

تكريم نيمه شعبان، همان تكريم رسول الله است

بزرگداشت نيمه شعبان در حقيقت عمل و نشان دادن ايمان واقعي به آموزه هاي وحياني و نبوي درباره وجود و ظهور امام زمان و ايجاد حكومت جهاني عدالت محور اوست.

برخي در نحوه و چگونگي بزرگداشت نيمه شعبان تشكيك مي كنند كه چرا درباره آن حضرت(ع) اين گونه تجليل مي شود كه در حق پيامبر(ص) و يا ديگران معصومان(ع) نمي شود؟

در پاسخ بايد گفت كه اولا تكريم آن حضرت(عج) عين تكريم و تعظيم رسول خداوند(ص) است. پرسش اين است كه اگر خداوند فرشتگان را به سجده بر آدم امر و فرمان داده است مي توان به دليل اين كه سجده جز بر خدا جايز نيست از آن تمرد كرد و سرباز زد و گفت كه اهل توحيد مي بايست جز بر خدا بر كسي سجده نكند؟

اگر سجده بر آدم جايز نباشد به حكم توحيد بنابراين مي بايست گفت كه ابليس از فرشتگان موحدتر بوده است و مي بايست ابليس را جايزه بزرگ بر كارش داد در حالي كه خداوند او را به كفر متهم مي كند كه از دير باز بر آن بوده و اكنون آن را ظاهر نموده است؛ زيرا سجده بر آدم در حقيقت سجده بر خداي يگانه و پذيرش حكم ولايي اوست.

در اين جا تكريم از امام غايبي كه از چشم ها نهان است در حقيقت اعلان اين مطلب است كه ما بر چيزي كه نديده ايم به سبب بيان پيامبر(ص) بدان باور داشته و در عمل آن را نشان مي دهيم.

دوم اين كه هر جايي كه انسان گرفتار تشكيك و ترديد شده است مي بايست بر آن تاكيد شود تا ترديدها از ميان برود. در جايي كه حتي برخي از به ظاهر شيعيان در به دنيا آمدن او تشكيك مي كنند و يا برخي از مسلمانان اين مساله را باور ندارند تكريم و تعظيم و برپايي جشن هاي بزرگ و پرزرق و برق براي اعلان جهاني تولد وي و برگزاري جشن ميلادش مي تواند بر ايمان ما و ديگران بيافزايد.

به هر حال مي بايست بر تكريم و تعظيم اين روز بيش از پيش تلاش كرد و آن را به جشن ميلادي جهاني تبديل نمود و هر كوي و برزني را آذين بست و به ياد او ياد كرد نشانه اي بزرگ از خدا را در دل ها زنده نمود. اين جشن ها در حقيقت ياد كرد آيه عظيم خداوندي و بقيه الله في الارضين است

مشاهده بیشتر

خلیل منصوری

آیت الله خلیل منصوری رامسری به مدت ده سال در مرکزفرهنگ و معارف قرآن به تحقیق و پژوهش در علوم و معارف قرآن پرداخته و در همین سال ها آثار چندی نگاشته که در مطبوعات علمی و پژوهشی چاپ و منتشر شده است. آیت الله هم چنین در مدت بیست سال همکاری با مرکز جهانی علوم اسلامی، سازمان حوزه های علمیه خارج از کشور و جامعه المصطفی مقالات و کتب بسیاری را در باره کشورهای جهان و اوضاع آن به شکل تحلیلی نگارش کرده است. لازم به ذکر است تمامی مقالات منتشر شده در این وبسایت تألیف ایشان است.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا