اهمیت، خواص و آثار آیه الکرسی

بسم الله الرحمن الرحیم

برخی از آیات قرآنی به دلیل مضامین بلند و معارفش از جایگاه و اهمیت و ارزش خاصی برخوردارند و حتی همانند سوره های قرآنی دارای اسم و نام مشخص هستند. از جمله این آیات معروف و مشهور و دارای معارف و مضامین بلند معرفتی می بایست به آیه الکرسی اشاره کرد. نویسنده در این مطلب ضمن تبیین اهمیت و ارزش آن، برخی از خواص و آثار آن را براساس روایات تبیین کرده است. با هم این مطلب را از نظر می گذرانیم.

چرایی نامگذاری آیه الکرسی

آیه 255 سوره بقره به آیه الکرسی معروف و مشهور است. به نظر می رسد دلیل این نامگذاری و تسمیه، در برداشتن آیه واژه کرسی است و آیه به همین دلیل به آیت الکرسی معروف و مشهور شده است؛ چنان که آیات دیگری از قرآن به نام هایی چون آیه ولایت، آیه تطهیر، آیه تصلیه و مانند آن ها مشهور شده اند. به نظر می رسد کرسی در آیه 255 سوره بقره از جایگاه و مرتبه ای خاصی برخوردار است به طوری که کل آیه با آن که دربردارنده مضامین و معارف بلند دیگری است، به این نام معروف و مشهور شده است.

علامه طباطبایی در باره معنای واژه کرسی می نویسد: كلمه” كرسى” (از ماده كاف- راء- سين) گرفته شده كه به معناى به هم وصل كردن اجزاى ساختمان است و اگر تخت را كرسى خوانده‏اند به اين جهت بوده كه اجزاى آن به دست نجار و يا صنعتگر ديگر، در هم فشرده و چسبيده شده است.

در بسيارى از مواقع اين كلمه کرسی را كنايه از ملك و سلطنت مى‏گيرند، و مى‏گويند فلانى از كرسى‏نشينان است، يعنى او منطقه نفوذى و قدرت وسيعى دارد.

به هر حال، جمله‏هايى كه قبل از اين جمله بودند، يعنى جمله” لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ” اين معنا را مى‏فهماندند كه مراد از وسعت كرسى احاطه مقام سلطنت الهى است، و بنا بر اين در ميان معانى محتملى كه مى‏شود براى كرسى كرد، اين معنا متعين مى‏شود كه مراد از آن مقام ربوبى است؛ یعنی همان مقامى كه تمامى موجودات آسمانها و زمين قائم به آن هستند؛ و چون همه موجودات، مملوك و مدبر (به فتح باء) و معلوم آن مقام هستند، پس بايد گفت: كرسى، مرتبه‏اى از مراتب علم است.

در نتيجه از معانى محتمل كه براى وسعت هست اين معنا معلوم مى‏شود كه اين مقام تمامى آنچه در آسمانها و زمين است، هم ذاتشان و هم آثارشان را حافظ است.(پس وسعت كرسى خدا به اين معنا شد كه مرتبه‏اى از علم خدا، آن مرتبه‏اى است كه تمامى عالم قائم به آن است، و همه چيز در آن محفوظ و نوشته شده است) و به همين جهت به دنبال جمله مورد بحث فرمود:” وَ لا يَؤُدُهُ حِفْظُهُما”.

” وَ لا يَؤُدُهُ حِفْظُهُما وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ” كلمه” يؤد” مضارع از مصدر” أود” است، كه به معناى سنگينى و خسته‏كنندگى است، و چون گفته شود:” العمل الفلانى آد زيدا” معنايش اين است كه فلان عمل، زيد را خسته كرد و به ستوه آورد، و ظاهرا مرجع ضمير در” يؤده” همان كرسى باشد، هر چند كه ممكن است آن را به خود خداى تعالى برگردانيد، و اگر در دنباله مطالب قبلى فرمود: حفظ آسمانها و زمين، خدا و يا كرسى را خسته نمى‏كند، براى اين بود كه ذيل آيه با صدر آن آيه (كه سخن از نفى چرت و خواب داشت) وصل و متناسب شود، چون آنجا هم مى‏فرمود: چرت و خواب ندارد، تا او را از قيوميت آسمانها و زمين باز بدارد.

حاصل آن معنايى كه از آيه استفاده مى‏شود اين است كه خداى تعالیى كه هيچ معبودى به جز او نيست، تمام حيات و زندگى مال اوست، و او قيوميتى مطلق دارد، قيوميتى كه هيچ عاملى آن را دستخوش ضعف و سستى نمى‏سازد، و به همين جهت وقتى مى‏خواهد اين معنا را تعليل كند با دو نام مقدس” على” و” عظيم”، تعليل مى‏كند، و مى‏فهماند كه خدا به خاطر علو مقامى كه دارا است مخلوقات به او نمى‏رسند تا به وسيله‏اى در وجود او سستى و در كار او ضعفى پديد آورند، و به خاطر عظمتش از كثرت مخلوقات به تنگ نيامده، و عظمت آسمانها و زمين طاقتش را طاق نمى‏سازد.

اهمیت و فضلیت آیه الکرسی

یکی از بافضیلت ترین آیات قران کریم آیه 255 سوره بقره است که به آیه الکرسی شهرت دارد. در روایات نقل شده است که آیه الکرسی قله آیات قرآنی است و همه پیروان اسلام را به قرائت و پناه جویی و استشفای از آن سفارش کرده اند.

علامه طباطبایی درباره اهمیت و فضلیت آیه الکرسی می نویسد: ناميدن اين آيه به آية الكرسى از همان صدر اول اسلام مشهور بوده است و حتى در زمان حيات رسول خدا (ص) و در زبان خود آن جناب به اين نام معرفی مى‏شد. اين نامگذارى در روايات وارده از آن جناب و از ائمه اهل بيت(ع) و از صحابه نیز به چشم مى‏خورد. سبب آن، اعتنا و احترام زيادى بوده كه نسبت به اين آيه از سوی آنان وجود داشته است. البته اين احترام هم بدون جهت نبوده، بلكه به خاطر معارف دقيق و لطيفى است كه در اين آيه آمده است. آن معارف عبارت از توحيد خالصى است كه جمله” اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ”، بر آن دلالت دارد، و هم چنین به سبب قيوميت مطلقه‏اى كه بازگشت تمامى اسماى حسناى الهى به جز اسماى ذاتش به آن است.

هم چنین در صدر و ذيل اين آيه، جريان قيوميت در تمامى موجودات خرد و كلان عالم شرح داده شده است. به اين بيان كه آنچه از موجودات كه به نظر مى‏رسد از تحت سلطنت الهی خارج شده، به همان جهت كه خارج است، داخل در سلطنت است، و به همين جهت در روايات آمده كه آية الكرسى عظيم‏ترين آيه در كتاب خدا است؛ و به راستى نيز چنين است؛ زیرا بيان اين آيه بيانى شكافته و مفصل است ؛ این در حالی است که در آیات دیگر، مثلا در آیه 8 سوره طه یعنی:” اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ لَهُ الْأَسْماءُ الْحُسْنى‏” همان مضمون آية الكرسى آمده، اما آیه، اجمالى از معنا را دارا بوده و مطلب در آن آیه باز نشده است؛ اما آیه الکرسی مطلب را به خوبی و روشن تبیین کرده است. از همین رو، در پاره‏اى اخبار آمده که آية الكرسى سيد و سرور آيه‏هاى قرآن است.

اين روايت را سيوطى در الدر المنثور از ابى هريرة از رسول خدا (ص) نقل كرده و در بعضى ديگر آمده: براى هر چيزى يك نقطه برجسته‏اى است و نقطه برجسته قرآن آية الكرسى است، اين روايت را عياشى در تفسير خود از عبد اللَّه بن سنان از امام صادق(ع) روايت كرده است.( تفسير الدر المنثور، ج 1، ص 326 و تفسير عياشى، ج 1، ص 136)

و شيخ طوسى در امالى به سند خود از ابى امامة باهلى روايت كرده كه گفته است: از على بن ابى طالب(ع) شنيدم كه مى‏فرمود: باور نمى‏كنم كه كسى اسلام را فهميده و يا در اسلام متولد شده باشد، و سياهى شب را به صبح سر كند و اين آيه را نخواند،” اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ … وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ” عرض كردم منظور از سياهى شب چيست؟

فرمود: يعنى همه شب، آن گاه فرمود: اگر بدانيد كه اين آيه چيست؟ – و يا فرمود: اگر بدانيد در اين آيه چيست؟- در هيچ حالى آن را ترك نخواهيد كرد.

رسول خدا (ص) فرمود: آية الكرسى را از گنجينه‏اى كه در زير عرش است به من داده‏اند و به هيچ پيغمبرى قبل از من نداده بودند. على(ع) سپس اضافه كرد از آن وقت كه من اين مطلب را از رسول خدا (ص) شنيدم هيچ شبى را به سر نبردم مگر آنكه آن را قرائت كردم.( امالى شيخ طوسى، ج 2، ص 122)

مؤلف: اين معنا در الدر المنثور هم از عبيد و ابن ابى شيبه و دارمى و محمد بن نصر و ابن الضريس از آن حضرت نقل شده، ديلمى هم آن را از آن جناب نقل كرده است، و روايات از طريق شيعه و سنى در فضيلت آية الكرسى بسيار است، و اين هم كه على (ع) فرمود: رسول خدا (ص) فرمود اين آيه را از گنجينه‏اى كه در زير عرش بود به من داده‏اند، در الدر المنثور نقل از تاريخ بخارى و ابن الضريس از انس آمده، چيزى كه هست در نقل نامبردگان به اين عبارت آمده: رسول خدا (ص) فرموده آية الكرسى را از عرش به من داده‏اند و اين اشاره است به اينكه منظور از كرسى همان زير عرش است، و عرش محيط به آن است.(المیزان، ذیل آیه)

رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم خطاب امام علی علیه السلام فرمودند: قرآن، کلام برتر و سرور سخن هاست و سوره بقره برتر و سرور سوره های قرآن است و در سوره بقره آیه الکرسی از بقیه آیات ارزشمندتر است.(مجمع البیان، ج2، ص157)

از ابن عباس نقل شده است: رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم هرگاه آخرین آیه سوره بقره یا آیه الکرسی را قرائت می فرمود می خندید و می گفت: این آیه از گنجینه خدای رحمان از زیر عرش نازل شده است.( الدرالمنشور، ج1، ص323)

رسول اکرم(ص) در هنگام خواندن آیه الکرسی تبسم می کردند و می فرمودند : آیه الکرسی گنج بزرگ و رحمانی است که زیر عرش (همان کرسی) به من نازل شد و نیز در روایت آمده است که هنگام نزول آیه الکرسی هزار فرشته تا رسیدن به حضرت رسول اکرم(ص) این آیه مبارک وعظیم را همراهی می کرد.

آیه الکرسی منشأ خیر وبرکتی است که خداوند تبارک وتعالی توسط رسول اکرم(ص)در سوره مبارک بقره به انسان عطا فرموده است و خداوند می فرماید: این آیه عظیم الشأن و با برکت را به بندگانم هدیه می کنم وبه همین دلیل است که پیغمبر عزیز ما به پیروانش توصیه می کند که آیه الکرسی را مورد توجه خاص قرار دهند و تلاوت کنند تا از منشأ خیر و برکت آن بهره گیرند.

از واکنش عكس العمل شيطان هنگام نزول آيه الكرسي می توان اهمیت و ارزش آیه الکرسی را دریافت. حضرت امام محمد باقر از اميرالمومنين (علیه السلام) روايت کرده که ایشان فرموده است: هنگامي كه آيت الكرسي نازل شد رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود آيه الكرسي آيه اي است كه از گنج عرش نازل شده و زماني كه اين آيه نازل گشت هر بتي كه در جهان بود با صورت به زمين خورد.

در اين زمان ابليس ترسيد و به قومش گفت :”امشب حادثه اي بزرگ اتفاق افتاده است باشيد تا من عالم را بگردم و خبر بياورم.

ابليس عالم را گشت تا به شهر مدينه رسيد مردي را ديد و از او سوال كرد: ” ديشب چه حادثه اي اتفاق افتاد”

مرد گفت “رسول خدا فرمود:” آيه اي از گنج هاي عرش نازل شد كه بت هاي جهان به خاطر آن آيه همگي با صورت به زمين خوردند. ابليس بعد از شنيدن حادثه به نزد قومش رفت و حادثه را به آن ها خبر داد.

پیامبر(ص) کلمات پنجاه گانه آیت الکرسی را برکت دانسته و خطاب به امیرمومنان علی(ع) می فرماید: يا علي ! من سيد عربم؛ مكه، سيد شهرهاست؛كوه سينا سيد همه كوه ها؛ جبرئيل سيد همه فرشتگان ؛ فرزندانت سيد جوانان اهل بهشت ؛ قرآن سيد همه كتاب ها، بقره سيد همه سوره هاي قرآن است؛ و در سوره بقره يك آيه است كه آن آيه 50كلمه دارد و هر كلمه 50 بركت دارد و آن آيت الكرسي است.

برکت به معنای خیرماندگار است؛ برکه آب را نیز به همین دلیل برکه می نامند. خداوند مبارک است؛ زیرا او باقی و ماندگار است و برای خلق خیر دایم و باقی و ماندگار از جناب اوست.

رسول اكرم (صلی الله علیه و آله) هم چنین فرمود: چون خداي متعال خواست سوره ي حمد و آيه هاي شهدالله (18و19 آل عمران) و قل اللهم (26-27آل عمران) و سوره توحيد و آيه الكرسي را به زمين نازل كند همگي به عرش الهي چنگ زدند در حالي كه بين آن ها و خداوند حجابي نبود.

سپس فرمودند : پروردگارا ما را به خانه پر گناه و به سوي كساني كه عصيان و گناه مي كنند مي فرستي ؛ در حالي كه ما پاك و مطهر هستيم.

سپس خداي متعال فرمود :” به عزت و جلال خودم سوگند ، هيچ كس شما را بعد از نماز نخواند، مگر اين كه او را در مرتبه بالاي قدس جاي دهم كه از نعمت هاي آن استفاده كنند و در هر روز 70 بار به او با نظر رحكت خود بنگرم و در هر روز 70 حاجت او را برآورم هرچند كه بسيار گناه كرده باشد كه كمترين آن دعاها و حاجت ها و آمرزش گناهان باشد. او را از هر دشمني پناه مي دهم و براي پيروزي بر هر دشمني ياريش مي دهم و مانعي به جز مرگ براي بهشت رفتن او نباشد.( يعني بعد از مرگ بلافاصله به بهشت مي رود)

روايت شده كه از پيامبر (صلی الله علیه و آله) پرسيدند: قرآن برتر است يا تورات؟ فرمودند: در قرآن آيه اي است كه از تمام كتابهايي كه خداوند بر پيامبرانش نازل فرموده بهتر و برتر و والاتر است و آن آيه الكرسي است.

پيامبر(ص) هم چنین فرمودند: با فضيلت ترين آيه اي كه بر من نازل شد آيه الكرسي است.

پيامبر(ص) فرمودند: آيه الكرسي وسوره توحيد عظيم تر از همه چيزهايي است كه دون و پست تر از خداست.

پيامبر (صلی الله علیه و آله) در جایی دیگر فرمودند: دانش بر تو گوارا باد. سوگند به كسي كه جان محمد در دست اوست اين آيه داراي دو زبان و دو لب است كه در عرش الهي تسبيح و تقديس خدا مي گويد.

رسول خدا (صلی الله علیه و آله) هم چنین فرمود: در شب معراج دو لوح را ديدم ، كه در يك لوح سوره حمد و در لوح ديگر كل قرآن قرار داشت كه سه نور از آن مي درخشيد . پس گفتم اي جبرئيل اين نور چيست؟ جبرئيل در جواب گفت : آن سه نور يكي سوره توحيد و يكي سوره ياسين و ديگري آيه الكرسي است.

پيامبر (صلی الله علیه و آله) در جایی دیگر فرمودند: در معراج در آسمان هفتم ديدم كه ملائكه حجب سوره نور را مي خوانند، خزان كرسي آيه الكرسي و حمله عرش سوره مومن را مي خوانند.

آثار و خواص و فواید آیت الکرسی

امام علي (علیه السلام) فرمودند: اگر شما از آثار معنوي آيه الكرسي آگاه بوديد در هيچ حال خواندن آن را ترك نمي كرديد. در روایات اسلامی خواص و فواید و آثار چندی برای آیت الکرسی بیان شده است. برخی از آثار آن زمانی تحقق می یابد که شرایط و مقدمات فراهم شده باشد یا آن که در زمان و موقعیت خاصی قرائت شود.

الف) پس از نمازهای واجب

از امیرالمؤمنین علیه السلام روایت شده است: از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وسلم هنگامی که بالای منبر بود شنیدم که فرمود: هر کس آیه الکرسی را بعد از نمازهای واجب قرائت نماید هیچ چیز نمی تواند مانع وارد شدن او به بهشت شود.( مکارم الاخلاق، ص288)

ب) هنگام وضو ساختن

امام باقر علیه السلام در این باره فرمود: هر کس در پی وضویش آیه الکرسی را قرائت نماید خداوند 40 سال ثواب عبادت را به او عطا می کند و 40 درجه بر درجات او افزوده می شود و او را با حوریان بهشتی تزویج می نماید.( بحارالانوار، ج77، ص317)

ج) در وقت سجده گزاردن

امام باقر علیه السلام می فرمایند: هر کس در حال سجده آیه الکرسی را بخواند به آتش جهنم وارد نمی شود.( جامع الاخبار، ص53)

د) روزهای جمعه

روز جمعه، عید مسلمانان و برترین روزهاست. اعمال نیک در این روز پاداشی دو برابر خواهد داشت. از جمله اعمال نیک در این روز قرائت آیه الکرسی می باشد و روایت است که امام سجاد علیه السلام صبحگاه و در تعقیب نماز صبح روز جمعه «آیه الکرسی» را بارها قرائت می فرمود.( مستدرک الوسائل، ج6، ص116)

آثار و برکات آیه الکرسی

برای آیت الکرسی آثارو خواص عجیب و شگفت انگیزی بیان شده است. از جمله این آثار و خواص می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. حفظ از چشم زخم: بعد از هر نماز دستان را روي چشم بگذاريد و بعد از خواندن آيت الكرسي بگوييد:”اللهم احفظ حدقتي بحق حدقتي علي بن ابيطالب(علیه السلام)”
2. امان نامه الهي: امام كاظم (علیه السلام) فرمود: از بعضي پدران بزرگوارم شنيدم كه كسي داشت سوره حمد را مي خواند پس حضرت فرمود: هم شكر خدا را به جاي آورد و هم به پاداش رسيد. بعد حضرت شنيد كه سوره توحيد مي خواند فرمود: ايمان آورد و ايمني به دست آورد و سپس شنيد كه سوره قدر مي خواند فرمود: راست گفت و آمرزيده شد و بعد شنيد كه آيت الكرسي مي خواند فرمود: خداوند خالق امان نامه برايش فرو فرستاد.
3. ترقی معنوی: امام صادق (علیه السلام) فرمود: همانا من از آيه الكرسي براي بالا رفتن درجات استفاده مي كنم.
4. برآوردن حاجات: رسول اكرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: هرگاه براي حاجتت از خانه ي خود بيرون آمدي آيه الكرسي را بخوان كه حاجتت به خواست خدا برآورده گردد.
5. امام علي (علیه السلام) فرمودند: هرگاه يكي از شما اراده حاجتي كند پس صبح روز پنج شنبه در طلب آن بيرون رود و در وقت بيرون رفتن آخر سوره آل عمران ( آيه 190تا آخر) و آيه الكرسي و سوره قدر و حمد را بخواند ، زيرا كه در خواندن اين ها حوائج دنيا و آخرت برآورده مي شود. هم چنین امام صادق (علیه السلام) فرمودند: هرگاه سوره حمد و توحيد و قدر را با آيه الكرسي بخوانيد و بعد از آن برخيزيد و و رو به قبله حاجات خود را از خدا بخواهيد كه حاجاتتان بر آورده خواهد شد؛ زيرا اسم اعظم هستند. هم چنین در روایت است: هر كس آيت الكرسي را در وقت غروب بخواند حاجتش برآورده گردد. پیامبر(ص) به حضرت علی (ع)فرمودند: آنگاه كه از منزل درپی حاجتی بیرون شدی آیة الكرسی تلاوت كن، زیرا موجب برآورده شدن حاجت می باشد. گویند هرگاه کسی به اعتقاد درست متوجه این ختم عظیم الشأن بشود تا سه روز حاجت او روا شود و روش ختم چنین است: یک بار آیة الکرسی را با «اعوذ بالله» و «بسم الله» و یک بار «حمد» با سوره «قل هو الله احد» که هر بار سوره «اخلاص» را می خواند با «بسم الله الرحمن الرحیم» شروع کند و این سوره را بعد از «حمد» 5 مرتبه بخواند و یازده بار سوره «کوثر» و صد صلوات بفرستد تا سه روز ان شاءالله مراد او حاصل شود و ثواب ختم را به روح چهار پیغمبر که «آدم‌صفی الله، ابراهیم خلیل الله، موسی کلیم الله، محمد حبیب الله» فرستد حاجتش برآورده شود.( قرآن درمانی روحی و جسمی، ص89 به نقل از گوهر شب چراغ، ج1، ص162)
6. رهایی از فقر، ناراحتی و فشار قبر: امام محمد باقر (علیه السلام) فرمودند: هر كس يك بار آيه الكرسي را بخواند خداوند هزار ناراحتي از ناراحتي هاي دنيا و هزار سختي آخرت رااز او دور مي كند كه كمترين ناراحتي دنيا فقر و كمترين سختي آخرت فشار قبر است.
7. بخشش گناهان: رسول خدا (ص) در خواب به دختر خويش فرمودند: ترازوي اعمال خويش را با آيه الكرسي سنگين گردان؛ زيرا هركس آن را قرائت نمايد آسمان وزمين با فرشتگانش به جنبش و حركت در آيند و خداوند را با صداي بلند به پاكي ياد كنند و او را بزرگ بدارند و تسبيح گويند. پس از آن تمامي فرشتگان از خداوند مي خواهند كه گناه خواننده آيه الكرسي را ببخشد و از خطا و لغزشش در گذرد.
8. رهایی از شقاوت: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: هركس آيه الكرسي را يك بار بخواند اسم او از ديوان اشقيا و انسان هاي بد محو مي شود.
9. هم سنگ عبادت عمر: امام رضا (علیه السلام) به نقل از پيامبر فرمودند: هر كس 100 مرتبه آيه الكرسي را بخواند چنان باشد كه همه عمر خود را عبادت كرده باشد.
10. جلب رحمت الهی: پيامبر (ص) فرمودند: هر كس آيه الكرسي را بعد از نماز بخواند هفت آسمان شكافته گردد و به هم نيايد تا خداوند متعال به سوي خواننده آيت الكرسي نظر رحمت افكند و فرشته اي را بر انگيزد كه از آن زمان تا فرداي آن كارهاي خوبش را بنويسد و كارهاي بدش را محو كند.
11. قبض روح توسط خداوند: رسول اكرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: يا علي بر تو باد به خواندن آيه الكرسي بعد از هر نماز واجب؛ زيرا به غير از پيغمبر و صديق و شهيد كسي به خواندن آن بعد از هر نماز محافظت نمي كند و هر كس بعد از هر نماز آيه الكرسي را بخواند به جز خداوند متعال كسي او را قبض روح نمي كند و مانند كسي باشد كه همراه پيامبران خدا جهاد كرده تا شهيد شده است و فرمود: بعد از مرگ بلا فاصله داخل بهشت مي شود و به جز انسان صديق و عابد كسي بر خواندن آيه الكرسي مواظبت نمي كند.هم چنین از پیامبر(ص) روایت شده که فرمود: هر کس آیة الکرسی را بعد از هر نماز واجبی بخواند خدای تعالی قابض روح او خواهد بود و مثل کسی است که جنگ کرده باشد با کفار در خدمت انبیاء تا به شرف شهادت فایض شده باشد.
12. در روایت دیگری آمده : خداوند به موسي بن عمران(ع) وحي فرمود: كسي كه بعد از نماز واجبش آيه الكرسي بخواند خداوند متعال به او قلب شاكرين – اجر انبيا و عمل صديقين را عطا فرمايد و چيزي جز مرگ از داخل شدن او به بهشت جلوگيري نمي نمايد. مداومت نمي نمايد به آن مگر پيامبر يا صديق يا كسي كه از او راضي شده ام و يا شخصي كه شهادت را روزي او مي نمايم.
13. امان از فقر و بیچارگی: در روايتي از امام باقر آمده است:” هر كس آيه الكرسي را بعد از هر نماز بخواند از فقر و بيچارگي در امان شود و رزق او وسعت يابد و خداوند به او از فضل خودش مال زيادي بخشد.”
14. حفظ از گناه و بلا: رسول اكرم فرمودند: هر كس آيه الكرسي را بعد از هر نماز واجب بخواند نمازش قبول درگاه حق مي گردد و در امان خدا باشد و خداوند او را از بلاها و گناهان نگه دارد.
15. نورچشم: جهت نور چشم بعد از هر نماز دست بر چشم بگذارد و آيه الكرسي بخواند و بگويد :” اعيذ نور بصري بنور الله الذي لا يطفي”
16. زيادي علم وحافظه: پيامبر (صلی الله علیه و آله) روايت كرده است كه فرمودند : 5 چيز حافظه را قوي مي گرداند: خوردن شيريني – گوشت نزديك گردن – عدس – نان سرد و خواندن آيت الكرسي.
17. امنیت در سفر: امام صادق (علیه السلام) فرمود: سفر را با دادن صدقه و يا با خواندن آيت الكرسي آغاز كنيد. كسي كه در سفر هر شب آيه الكرسي را بخواند هم خودش در سلامت باشد و هم چيزهايي كه همراه اوست.
18. حورالعین: حضرت امام باقر(ع) فرمود : کسی که بعد از وضوء آیة الکرسی بخواند خداوند ثواب چهل سال عبادت را به او عنایت می فرماید و چهل درجه او را بالا می برد و چهل حورالعین را به تزویج او در می آورد. هم چنین در کتاب بحارالانوار، ج80، ص317 نقل شده که امام باقر (ع)فرموده است: هرکس در پس وضو گرفتن آیه الکرسی را بخواند خداوند ثواب 40سال عبادت به وی عطا کند مقام او را40درجه مرتفع می کند و40 حوریه به تزویج او در می آورد.
19. رهایی از خستگی : اگر کسی آیة الکرسی را بخواند و به پاهایش بدمد در راه رفتن خسته نمی شود.
20. نورانیت و عقلانیت: پیامبر اکرم (ص) فرمودند : اگر کسی در شب یکشنبه دو رکعت نماز با حمد و آیة الکرسی و توحید هر کدام یک بار بخواند فردای قیامت وقتی پا به عرصه ی قیامت می نهد صورتش مثل ماه شب می درخشد و از طرفی هم پروردگار عالم در دنیا عقلی به او عطا می کند که او را تا زمان مردن همراهی می کند.
21. حفظ قرآن : امام سجاد(ع)فرمود که رسول خدا(ص) فرموده است، هر کس 4 آیه ازاول سوره بقره و آیه الکرسی را با 2آیه بعد از آن و3آیه آخر سوره بقره را تلاوت کند هیچگونه بدی و ناراحتی در جان و مال خود نمی بیند و دیو لعین به وی نزدیک نمی شود و قرآن را فراموش نمی کند.
22. نور و برکت: حضرت علی (ع)فرمودند: پیامبر(ص) مرا خواست وفرمود: آنگاه كه به بستر خواب رفتی بسیار استغفار كن وصلوات بفرست و زیاد قل هو الله احد(سوره توحید) را بخوان كه نور قرآن است و برتو باد به قرائت آیة الكرسی كه در هر حرف آن هزار بركت و هزار رحمت است.
23. رهایی از فلج و آزار: ابراهیم بن مهزم گوید مردی گفت : از حضرت رضا ( ع ) شنیدم می فرمودند : کسی که هنگام خواب آیة الکرسی را بخواند بخواست خدا به مرضی که او را فلج کند گرفتار نشود و هر کس پس از نماز آن را بخواند گزنده ای به وی آزار نرساند .
24. رهایی از سحر و جادو: رسول خدا ( ص ) فرمودند : یا علی ( ع ) در هیچ خانه ای این آیه تلاوت نشود، مگر اینکه ابلیس لعین سه روز گرد آن خانه نگردد و یا چهل شبانه روز هیچ جادویی وارد آن خانه نگردد، ای علی ( ع ) این آیه را به فرزندان و همسایه گانت یاد بده که هیچ آیه ای برتر از این آیه نازل نشده است ( آیة الکرسی ) .
25. ثواب پیامبران: در مجلد اول کتاب ختوم و اذکارنقل شده است: جابربن عبدالله می گوید رسول خدا(ص) فرمود: خدای تعالی به موسی بن عمران(ع) وحی نمود هر کس بر آیه الکرسی مداومت کند و بعد از هر نمازی تلاوت نماید خداوند به او دل شاکران ، مزد پبامبران ، وعمل صدیقان را می دهد و او را مشمول رحمت خود می گرداند و مانعی جز مرگ ما بین او و بهشت فاصله نیانداخته است . موسی (ع) عرضه داشت: چه کسی بر آن مداومت می کند؟ خطاب شد: ای موسی مداومت بر آن نمی کند مگر پیا مبری یا صدیقی و یا کسی که من از او راضی باشم ، یا مردی که شهادت را روزی او کرده باشم.
26. نظر لطف الهی: امام صادق(ع)فرمود: وقتی پروردگار عالم به این آیات فرمان داد که به زمین فرود بیائید ، آنها گفتند : پروردگارا به کجا ما را فرو می فرستی؟ بسوی خطاکاران و گنهکاران؟ خداوند به آنها فرمود : پائین بروید که به عزت وجلالم سوگند هیچ کس از آل محمد(ص) وشیعیان آنها را در هرروز بعد از نمازواجبش نخواند مگر اینکه به نظر مخصوصی در هر روز هفتاد بار به او نظر می کنم ودر هر نماز 70حاجت او را برآورده می نمایم واو را با همه گناهانش می پذیرم.
27. رهایی از بدی های دنیا و آخرت: عمربن ابی المقدام می گوید: از امام محمد باقر (ع) شنیدم که فرمودند : تلاوت آیة الکرسی ۱۰۰۰ بدی از بدیهای دنیوی و ۱۰۰۰ بدی از بدیهای اخروی را زایل گرداند که بدترین بدی در دنیا فقر و بدترین بدی آخرت فشار قبر است .
28. ماموریت فرشتگان برای استغفار: رسول خدا ( ص ) فرمودند : کسی که از خانه خارج می شود این آیه را قرائت کند خداوند تبارک و تعالی ۷۰هزار فرشته را مأمور کند تا برای وی استغفار کنند تا هنگامی که به خانه بر می گردد و چون بخانه در آید فقر را از وی برگرداند
29. تسبیح فرشتگان برای شخص: پیامبر اكرم(ص)فرمودند: هر وقت شخص آیة الكرسی بخواند و بر اهل قبور اهداء كند، خداوند از هر حرف آن، ملكی می آفریند كه تا قیامت برای آن شخص تسبیح می كند.
30. عظیم ترین آیه: در کتاب الخصال شیخ طوسی ازتفسیر نور الثقلین –ج1 ص256 آمده : آیه الکرسی عظیم ترین آیه ای است که بر پیامبر نازل شد ابوذر رحمته الله علیه می گوید. وارد مسجد شدم دیدم که رسول مکرم اسلام (ص) تنها نشسته . فرصت را غنیمت شمردم به خدمتش رسیدم و سوالی کردم یا رسول الله (ص) عظیم ترین وبزرگترین آیه ای که خداوند بر شما نازل کرده کدام آیه است؟ حضرت فرمود: آیه الکرسی. سپس ادامه داد : ای اباذر آنچه در آسمان هفتگانه می باشد در کرسی مثل حلقه ای است در بیابان بی آب وگیاه افتاده باشد.
31. در کتاب خواص الایات ص19 آمده: که فرمودند هر کسی آیه الکرسی را بنویسد و در بالای در دکان یا منزل بیاویزاند مال او زیاد می گردد و هرگز محتاج دیگران نمی گردد.
32. آمرزش گناه: در کتاب بحارالانوار ،ج76،ص294 نقل شده پیامبر (ص) به حضرت علی (ع) فرمود : هر کسی در وقت سوار شدن بر مرکب اعم از حیوان یا هر وسیله دیگر ،آیه الکرسی را بخوند وبگوید (( واغفر ذنوبی لا یغفر الذنوب الا انت)) خداوند به فرشتگان می فرماید: ( بنده من می داند که تنها آمرزنده گناهان من هستم شما گواه باشید که او را آمرزیدم ).
33. رهایی از مکر شیطان: در کتاب ختوم و اذکار ص 22 آمده : “هر کس بعد از هر نمازی آیه الکرسی را بخواند از مکر شیطان و وسوسه های آن در امان خواهد بود.”
34. تاثیر در اسرافیل: در کتاب بحارالانوار، ج 82، ص36 نقل شده است :حضرت رسول (صلی الله علیه واله) فرمود : همانا آیه الکرسی در لوحی مخصوص از زمرد سبز با مدادی مخصوص نوشته شده است. به خدا قسم روز جمعه ای نیست مگر اینکه آن لوح پیشانی اسرافیل را به لرزه در می آورد ، تسبیح می کند و می گوید : سُبحانَ مَن لا یَنبَغی التَسبیح الّا لَهُ وَلا العِبادَه وَالخُضُوع اِلّا لِوَجهِهِ ذلِکَ الله القَدیرُ الواحِدُ العَزیزُ؛ پاک ومنزه است کسی که جز او سزاوار تسبیح نیست وعبادت وخضوع نیست مگر در برابر او که توانااست ویگانه وعزیز.
35. تقویت حافظه: در حدیثی از سلمان فارسی ( ره ) است که رسول خدا ( ص ) فرمودند : هر کس آیة الکرسی را با زعفران به کف دست راست خویش نویسد و آن آب را به زبان خود لیسد و ۷ نوبت چنین کند هرگز چیزی را فراموش نکند و فرشتگان او را آمرزش دهند .
36. حفظ آبرو و عورت: چون خداوند به کسی لباس نو عطا کند ( بخرد ) وضو بگیرد و دو رکعت نماز با حمد و آیة الکرسی و قل هو الله احد و انا انزلناه بخواند و شکر کند که عورتش را پوشانده و در میان مردم زینتش داده و بسیار بگوید : « لاحول و لا قوة الا بالله العلی العظیم » تا در آن لباس دچار گناه نشود و به عدد هر نخی فرشته ای برای او تقدیس و استغفار و طلب رحمت کند .
37. سعادت : آیه الکرسی را به عدد لفظ کرسی یعنی«290» مرتبه بخواند و از «وهو العلی العظیم» تجاوز نکند اگر سهوا گذشت از سر بگیرد. هم چنین گفته اند به عدد نام خود بخواند ابواب فتوحات بر روی او گشوده می گردد و سعادت به او روی می آورد. و فقر از او دور می شود
38. محبت: برای تحبیب شرعی به عدد نام طالب و مطلوب خوانده شود اثری عجیب دارد. .( قرآن درمانی روحی و جسمی، ص89 به نقل از گوهر شب چراغ، ج1، ص228)

فضیلت ثواب و آثار دیگر آیه الكرسی

در کتب و منابع روایی برای آیت الکرسی فضلیت و ثواب و آثار دیگری نیز بیان شده که عبارتند از:

1- آیه الكرسی نوری از آسمان است .

2- آیه الكرسی آیتی از گنج عرش است .

3- آیه الكرسی باعث ایمنی در سفر است .

4- آیه الكرسی اعلاء ترین نقطه قرآن است .

5- ذكر رسول مكرم اسلام در بستر؛ خواندن آیه الكرسی بود .

6- با خواندن آیه الكرسی انسان دچار هیچگونه آفتی نخواهد داشت .

7- برای رفع فقر آیه الكرسی موثر است و كمك الهی از غیب می رسد .

8- همه چیز در آیه الكرسی است یعنی كرسی گنجایش آسمانها و زمین را دارد .

9- در تنهایی آیه الكرسی بخوانی باعث رفع ترس می شود و از سوی خدا كمك می رسد .

10- آیه الكرسی رادر نماز ها ؛ روزها؛ شبهای ایام هفته ؛ سفرها و در نماز شب و دفن میت بخوانید .

11- هنگام خواب نیز آیه الكرسی بخوانید زیرا با عث می شود خداوند فرشته ای نگهبان و محافظت بگمارد تا صبح سلامت بمانی .

12- هر گاه از درد چشم شكایت داشتی آیه الكرسی بخوانید و آن درد را اظهار نكنید آن درد بر طرف می شود و از آن عافیت می طلبید .

13- آیه الكرسی پایه و عرش الهی است و هدف از خواندن آن این است كه مردم در عبادت جز خداوند كسی را نپرستند و به ذلت فرو نروندو روح یكتا پرستی ایجاد كنند و از بندگی ناروا آزاد شوند و آیه الكرسی عقلها را بیدار و اله حقیقی را معرفی و خدای دانا و توانا را به مردم می شناساند .

14- وقت غروب 41 بار آیه الكرسی را بخوانی حاجت روا می شوی 0 ( 41 بار تا علی العظیم بخوان یعنی یك آیه ) مجرب است و برای رفع هم و غم ؛ شفای مریض ؛ درمان درد؛ رحمت خداوند و زیاد شدن نور چشم آیه الكرسی را مدام بخوانید .

15- پیامبر اسلام (ص) : در خانه ای كه آیه الكرسی خوانده شود ابلیس از آن خانه دور می شود و سحر وجادو در آن خانه وارد نمی شود .

16- اگر مومن آیه الكرسی را بخواند و ثوابش را برای اهل قبول قرار دهد خداوند ملكی را بر او مقرر می كند كه برایش تسبیح كند .

17- آیه الكرسی در مزرعه و مغازه پنهان كردن باعث بركت مزرعه و رونق گرفتن كسب است .

18- از پیامبر نقل نموده اند كه : این آیه عظیم تر از هر چیزی است كه حق تعالی آفریده است .

19- چند چیز حافظه را زیاد می كند یكی از آن خواندن آیه الكرسی است .

20- هر شب آیه الكرسی را بخوانی تا صبح در امان خدا هستی .

21- هر صبح آیه الكرسی را بخوانی تا شب در امان خدا هستی .

22- آسان شدن مرگ بوسیله آیه الكرسی است .

23- آیه الكرسی عظیم ترین آیه در قرآن است .

24- برای حفظ مال و جان آیه الكرسی بخوان .

25- آیه الكرسی ویرانگر اساس شرك است .

26- آیه الكرسی سید سوره بقره است .

(منابع: قرآن درمانی روحی و جسمی ، صص 83-69»؛ فضایل قرآن، ص66؛ خواص القرآن، ص53-52)

فواید آیه الکرسی

فایده اول – اینکه ده موضع است در آیت الکرسی که وقف است هرکه در وقت تلاوت آن ملاحظه نماید و به هر وقف که برسد بایستد و یک انگشت تا کند ابتدا از انگشت خنضر دست راست که همان انگشت کوچک است شروع کند تا به انگشت ابهام که همان انگشت شصت است و سپس دست چپ نیز به همین ترتیب و آنچنان دست فراهم آورد و متوجه درگاه بینیاز شود بر مراد و مطلبی که دارد طلب نماید بعد از آن سه مرتبه سوره الم نشرح را بخواند و سه مرتبه قل هو الله احد بعد از آن ابتدا فتح را از انگشت ابهام دست چپ آغاز نماید و هر انگشت را به فاتحه بگشاید و دستها را به جمیع اعضای خود بمالد و سه مرتبه بر خود بدمد از جمیع امراض علل در امان خدا قرار گیرد .

فایده دوم – اگر کسی را مهمی پیش آید که در آن عاجز و معطل بماند و علاج آنرا نتواند بایستی که غسل نماید و وضو سازد و به نیّت آن مهم آیت الکرسی را تلاوت کند و چون به میان یشفع عنده که وسط دو عین است برسد نیت و مهم خویش از خاطر بگذراند البته آن مهم مطابق دلخواه او برآید و اگر کسی را دشمن صعبی باشد که به هیچ وجه با او مقاومت نتواند به نیبت مقهورساختن او و مغلوبی آن شخص مشغول تلاوت گردد و چون به وسط دو میم یعلم ما بین ایدیهم رسد آن شخص و نیت خویش از خاطر بگذراند البته آن ظالم مقهور گردد و خواننده بر او ظفر یابد و این عمل از جمله مجربات است .

فایده سوم – به جهت عزت هر آنکه خواهد در نزد ملوک و بزرگی و در نزد دشمن و دوست عزیز و مکرم گردد سه مرتبه آیت الکرسی بخواند و بر کف هر دو دست خود بدمد و به صورت خود مسح کند در نظر خلایق عزیز و مکرم گردد و جمله با وی مهربان شوند.

فایده چهارم – به جهت محبت بین دو حلال زوج و زوجه اگر بخواهد میان زن و شوهری که مهرشان نسبت به یکدیگر تقلیل یافته است محبت زایدی برقرار گردد چنانکه یک ساعت نتوانند از یکدیگر جدا شوند در مسجد جامع شش رکعت نماز بخواند اینگونه که هر دو رکعت به یک سلام و در هر رکعت بعد از یکبار خواندن حمد هفت مرتبه ایت الکرسی را بخواند و چون از این نماز فارغ آید چهل و یکبار آیت الکرسی بخواند و بعد آن چهل و یک دانه فلفل سفید که همراه دارد به جهت ایجاد محبت بین آنها در اتش اندازد یا چنانچه مایل به انجام اعمال آتشی نیست میتواند آن دانه ها را زیر خاک پاکی دفن نماید در محلی که قدم بر انجا ننهند و پای بر آنها نگذارند انشا الله بهبود یابند.

فایده پنجم – به جهت ازدواج برای عقد نکاح مطالب آیت الکرسی را بر شش دانه مویز یک به یک بخواند و یکبار بر جمیع آنها بخواند انگاه به مطلوبه بدهد تا میل نماید فوق العاده موثر است .

فایده ششم – اگر خواهد به نیکویی و حلال کسی را از مکان دوری بیاورد بستاند پاره کشته زرد و عود خام و دخنه مریم و آنها را باهم بیامیزد و 41 بار ایت الکرسی را بر آنها بخواند به اسم آن شخص و مادر او و به هنگام زوال آفتاب دود کند آن مسافر یا غایب هر چقدر دور باشد به سرعت حاضر گردد و شتابان باز اید .

فایده هفتم – به جهت بستن زبان دشمن و شخصی که بدگویی میکند بایستی ایت الکرسی را به نام او و نام مادر او اگر میداند بنویسد و در خانه تاریکی سرنگون بیاویزد که زبان آن بدگو بسته گردد .