اعتقادی - کلامیسیاسیمعارف قرآنیوب نوشت

عناوين و سطوح باورها و عقاید

براي باورها مي‌توان سه سطح و يا سه لايه تصور كرد:

سطح اول كه همان سطح ايدئولوژيك است. در اين سطح باورها خودش را به شكل بينش و نگرش ذهني نشان مي‌دهد. به عنوان نمونه مي‌توان به شهادتين در اسلام اشاره كرد كه در اين زمان شخص پاي‌بندي دروني خود را به مجموعه بينش و نگرش اسلام نشان مي‌دهد.

سطح دوم، سطح رفتاري است. در اين سطح شخص باورهاي خود را در حوزه رفتاري و اعمال روزانه نشان مي‌دهد و به كار مي‌گيرد.به عنوان نمونه نماز خواندن ، روزه گرفتن و پاي بندي به ديگر مناسك و سنت‌هاي اخلاقي و رفتاري و بايد و نبايد‌ها و آموزه‌هاي دستوري را به كار مي‌بندد.

سطح سوم باورها صورت مادي و تجسمي‌آن است. در اين سطح شخص مي‌كوشد تا باورهاي خويش را تجسم بخشد. ساختن مساجد و تكايا براي عبادت دز اين بخش معنا مي‌يابد.

بنابراين مي‌توان مومنان و باورمندان را در سطح دسته شناسايي و جاي داد. اين گونه نيست كه باور اشخاص در يك سطح و يا لايه باشد. از اين جا به تشكيكي بودن مراتب ايمان پي مي‌بريم. اگر شخص همه اين مراتب را حفظ كند و در لايه‌هاي مختلف ايماني آن را نشان دهد، داراي ايمان كامل است. برخي ممكن در سطح مادي و يا ذهني و يا رفتاري باشند و فردي در دو حوزه و لايه و فرد ديگري در سه حوزه ايمان خود را نشان دهد. از اين روست كه برخي ايمان را تنها در لايه رفتار فردي و برخي در رفتار اجتماعي نشان مي‌دهند و برخي تنها در حوزه بينش و ذهن بدون آن كه در حوزه رفتار فردي و يا اجتماعي آن را بنمايانند.

مهندس بازرگان به عنوان نمونه معتقد به سطوح سه‌گانه بود ولي تنها در حوزه رفتاري و تنها در اين سطح و پاي‌بندي به سطح رفتار فردي را مورد تاييد قرار مي‌داد و باور نداشت كه ايمان را به سطح و لايه رفتار اجتماعي سرايت دهد تا ايمان در حوزه رفتار اجتماعي و به ويژه از نوع سياسي آن حضور يابد.

نگاه جدايي دين از سياست و يا حضور اجتماع، در حقيقت فروكاستن دين در لايه‌هاي غير اجتماعي آن است. چنان كه در نگاه عرفان غير اجتماعي چنين تفكري وجود دارد. برخي با مادي و يا تجسم سازي و در حقيقت نمادسازي دين مخالف هستند. ساختن مساجد و يا برپاكردن روضه و تغذيه و اطعام و حجاب و ديگر نمادهاي مادي را خروج از دين مي‌دانند. بنابراين در اين حوزه اختلافات چندي است.

به نظرمي‌رسد باورها مي‌بايست در سه سطح و لايه خود را نشان دهد و گرنه ناقص است و نمي‌توان ايمان را كامل دانست. فاسق و منافق و چند عنوان ديگر بيانگر برخي از سطوح است كه در آن فرد به تمام و كامل ايمان خود را نشان نمي‌دهد.

مشاهده بیشتر

خلیل منصوری

آیت الله خلیل منصوری رامسری به مدت ده سال در مرکزفرهنگ و معارف قرآن به تحقیق و پژوهش در علوم و معارف قرآن پرداخته و در همین سال ها آثار چندی نگاشته که در مطبوعات علمی و پژوهشی چاپ و منتشر شده است. آیت الله هم چنین در مدت بیست سال همکاری با مرکز جهانی علوم اسلامی، سازمان حوزه های علمیه خارج از کشور و جامعه المصطفی مقالات و کتب بسیاری را در باره کشورهای جهان و اوضاع آن به شکل تحلیلی نگارش کرده است. لازم به ذکر است تمامی مقالات منتشر شده در این وبسایت تألیف ایشان است.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا