فقه رسانه ؛ بایدها و نبایدها: بخش سوم

فقه رسانه در صدد تبیین قوانین و احکامی است که اسلام در قالب احکام خمسه وجوب، استحباب، حرمت، کراهت و اباحه برای فعالیت های رسانه ای بیان کرده است. نویسنده در این مطلب بر آن است تا ابعاد گوناگون فعالیت های رسانه ای شخصی یا گروهی را بر اساس آموزه های وحیانی اسلام تبیین کرده و احکام هر یک ازاین فعالیت ها را بیان کند.

ویژگی های رسانه اسلامی

اگر بخواهیم از فقه رسانه در اسلام (فقه الإعلام فی الشریعه الاسلامیه) سخن بگوییم باید قبل از آن به ویژگی های یک رسانه اسلامی (مواصفات الإعلام الاسلامی و أهدافه) آن نیز توجه داشته باشیم. این ویژگی ها بر اساس فلسفه دین و آفرینش بر پایه آموزه های وحیانی اسلام قابل تبیین و تشریح است. از جمله مهم ترین ویژگی های رسانه اسلامی عبارتند از:

1. صحت: از مهم ترین ویژگی های یک رسانه اسلامی، صحت در پیام و اطلاعات و اطلاع رسانی است. بنابراین، رسانه اسلامی ، صحیح و درست و از منابع موثق باشد. در آیات و روایات خبر واحد را به سبب آن که یک نفر آن را اطلاع می دهد در صورتی مقبول می شمارد که آن شخص به خبردهنده انسانی عادل و دست کم ثقه و قابل اعتماد باشد. اگر شخصی غیر عادل و غیر ثقه خبری را می دهد، باید آن خبر و مفادش مورد بحث و بررسی قرار گیرد و با تایید منبع دیگر عادل و ثقه قابل نشر و انتشار است. خداوند درباره خبر و اطلاعاتی که یک فاسق می گوید چنین قانونی را بیان می کند: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِن جَاءكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَأٍ فَتَبَيَّنُوا أَن تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَى مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ؛ اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد، اگر فاسقى برايتان خبرى آورد، نيك وارسى كنيد، مبادا به نادانى گروهى را آسيب برسانيد و [بعد،] از آنچه كرده‏ايد پشيمان شويد.(حجرات، آیه 6) بر اساس این آیه اطلاعات فاسق غیر قابل استناد است و علمی را به دیگری منتقل نمی کند و اگر انسان به آن استناد کند به سبب جهل و نادانی به گرفتاری می افتد. البته اخبار واحد ثقه بر خلاف اخبار متواتر موجب علم نمی شود، بلکه ظن علمی یعنی اطمینان را موجب می شود و در اطلاع رسانی همین میزان برای نقل خبری کافی است. البته باید توجه داشت که در جهان امروز متواترسازی یک رویه معمول است تا اخبار دروغین را در قالب اطلاعات صحیح و درست به دیگران منتقل کنند.
2. علمیت و عقلانیت: رسانه اسلامی موظف است تا پیام و اطلاعاتی را که نشر می دهد، در چارچوب موازین عقلی و علمی باشد. براین اساس باید از پیام های ظنی که مفید فایده ای نیست ، خود داری شود. خداوند می فرماید: وَمَا يَتَّبِعُ أَكْثَرُهُمْ إِلاَّ ظَنًّا إَنَّ الظَّنَّ لاَ يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئًا إِنَّ اللّهَ عَلَيمٌ بِمَا يَفْعَلُونَ ؛ و بيشترشان جز از گمان پيروى نمى‏كنند [ولى‏] گمان به هيچ وجه [آدمى را] از حقيقت بى‏نياز نمى‏گرداند. آرى، خدا به آنچه مى‏كنند داناست. (یونس، آیه 36) هم چنین می فرماید: وَمَا لَهُم بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنَّ الظَّنَّ لَا يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئًا ؛ و ايشان را به اين [كار] معرفتى نيست. جز گمانِ [خود] را پيروى نمى‏كنند، و در واقع، گمان در [وصول به‏] حقيقت هيچ سودى نمى‏رساند. (نجم، آیه 28) پس یک رسانه اسلامی باید پیام و اطلاعاتی را نشر دهد که بر اساس موازین علمی وعقلی باشد. خداوند هم چنین هشدار می دهد در اموری که علم و یقین قطعی نداری ورود نکنید : وَلاَ تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولـئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْؤُولاً؛ و چيزى را كه بدان علم ندارى دنبال مكن، زيرا گوش و چشم و قلب، همه مورد پرسش واقع خواهند شد.(اسراء، آیه 36)
3. سادگی و شفافیت: همان طوری که قرآن شفاف و روشن است، یک رسانه باید این گونه باشد؛ زیرا خود قرآن در حکم رسانه الهی است که پیامی روشن و مبین دارد و پیامرسان آن پیامبر از بهترین شیوه برای تبیین استفاده کرده است. خداوند بر اساس تبیان کل شی(ابراهیم، آیه 4) و آسانی در برابر سختی در کارهایش از جمله پیام رسانی قرآنی استفاده کرده است(بقره، آیه 185) بنابراین یک رسانه اسلامی باید شفاف و روشن و ساده باشد.
4. تنوع و تطور: در آیات قرآنی از جمله آیه 89 سوره نحل از تنوع برای انتقال یک پیام سخن به میان آمده است. این تنوع در ابزارها و شیوه ها باید در هر رسانه ای مد نظر قرار گیرد و پیام در اشکال گوناگون با توجه به ذائقه ها مردم فرستاده شود. برخی از مردم تصویری و دیداری و برخی دیگر شنیداری هستند و برخی با عکس و تصویر و برخی دیگر با فرمول و استدلال منطقی و ریاضی مطالب را بهتر درک می کنند، استفاده از چند رسانه ای ها برای یک پیام باید هماره در دستور کار یک رسانه اسلامی باشد.
5. عقلی و علمی و مستدل: از همین آیه 89 سوره نحل می توان دریافت که یک ویژگی رسانه ای اسلامی علمی و مستدل بودن است. هم چنین از ایات دیگر قرآنی می توان این ویژگی را برای یک رسانه پیامرسان اثبات کرد.(عنکبوت، آیات 50 و 51؛ یوسف، آیه 108)
6. دعوت الی الله: از مهم ترین ویژگی های یک رسانه اسلامی دعوت به حق و دعوت به توحید اسلامی و خداپرستی یگانه است.(فصلت، ایه 33)
7. دعوت به خیر و نیکی: دعوت به خیر و نیکی نیز از دیگر ویژگی های یک رسانه اسلامی است که خداونددر آیه 41 سوره حج به آن اشاره کرده است.
8. گسترش فضایل اخلاقی: این ویژگی دیگری است که یک رسانه اسلامی باید به آن توجه کند. آیات سوره عصر و بسیاری از آیات قرآنی به این مهم توجه داده است.
9. نیک گفتاری و نیک خواهی: اصولا انسان با بهترین ها جذب و جلب می شود. رسانه ای می تواند اسلامی باشد که مواصفات و ویژگی های یک رسانه اسلامی از جمله پاک گویی را داشته باشد. خداوند می فرماید: وَهُدُوا إِلَى الطَّيِّبِ مِنَ الْقَوْلِ وَهُدُوا إِلَى صِرَاطِ الْحَمِيدِ؛ آنان به آن سخن پاک و به راه خداوند ستودنی راهنمايی شده اند.(حج، آیه 24) در قرآن برای سخن ویژگی هایی بیان شده که شامل: صداقت وراستی(منافقون، ایه 1)، استوارگویی (نساء، آیه ۹ ؛ احزاب، آیه ۷۰)، رساگویی(نساء، آیه ۶۳)، شیوایی(بقره، آیه ۲۵۳؛ نساء، آیات ۵ و ۸؛ احزاب، آیه ۳۲؛ و آیات دیگر)، آسان گویی(اسراء، آیه 28)؛ کریمان گویی (اسراء آیه ۲۳)، نرم گویی (طه، آیه ۴۴)، متین گویی (مزمل، آیه ۵)، بهترین گویی (فصلت، آیه ۳۳) و مانند آن ها می شود. بنابراین، یک رسانه اسلامی باید این مواصفات و ویژگی ها را دارا باشد.
10. مسئولیت پذیری: هر کسی مسئول کارهای خویش است. هر ابزاری باید از سوی استفاده کننده آن به گونه ای استفاده شود که بتواند پاسخ گوی آن باشد. خداوند می فرماید: وَلاَ تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولـئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْؤُولاً؛ و چيزى را كه بدان علم ندارى دنبال مكن، زيرا گوش و چشم و قلب، همه مورد پرسش واقع خواهند شد.(اسراء، آیه 36)
11. پاسخگویی: هم چنین از همین آیه به دست می آید که شخص باید پاسخ گوی اعمال خود در پیشگاه خداوند باشد و اگر گناه و جرمی کرده تبعات آن را در دنیا و آخرت بپذیرد. یک رسانه اسلامی نیز باید پاسخ گو و مسئولیت پذیر باشد.
12. تقوامحوری: خداوند هدف آفرینش انسان را عبادت دانسته (ذاریات، آیه 56) که نتیجه آن تقوا است(بقره، ایه 21). بر همین اساس معیار سنجش کرامت آدمی تقوا است(حجرات، آیه 13) پس یک رسانه و فعالیت های رسانه ای باید تقوا محور باشد.
13. عدالت محوری: اگر عدالت محور هستی و هدف و فلسفه بعثت است، یک رسانه اسلامی باید هماره عدالت محور بوده و در چارچوب آن حرکت کند.
14. حمایت از مظلوم و مستضعف: خداوند در آیاتی از جمله آیه 75 سوره نساء جنگ به نفع مظلوم و مستضعف علیه ظالم و مستکبر را یک فرمان و حکم الهی می داند، بنابراین یک رسانه اسلامی باید در مسیر گام بردارد.
15. افشاگری به نفع مظلوم و علیه ظالم: اگر مظلوم خواستار افشاگری است باید این مهم برایش فراهم آید؛ چون خداوند به او اجازه افشاگری داده است و رسانه نیز باید در خدمت این امر باشد نه آن که برخلاف امر الهی اجازه افشاگری و حق خواهی به مظلوم نداد. خداوند می فرماید: لاَّ يُحِبُّ اللّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوَءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلاَّ مَن ظُلِمَ وَكَانَ اللّهُ سَمِيعًا عَلِيمًا؛ خداوند، بانگ برداشتن به بدزبانى را دوست ندارد، مگر [از] كسى كه بر او ستم رفته باشد، و خدا شنواىِ داناست.(نساء، آیه 148) از این آیه به دست می آید که اطلاع رسانی و رسانه کردن امور بد و زشت جایز نیست و بانگ به بدزبانی در غیر از مورد استثنا جایز و روا نیست.
16. تسامح و مدارا: در آیات قرآنی بر این نکته تاکید شده که در برابر انتقاد و دشنام با کرامت برخورد کنید. یک رسانه اسلامی باید در برابر دشنام با مدارا و تسامح برخورد کرده و کریمانه عبور کند نه آن که جنجال آفرینی کرده و دشنام را با دشنام پاسخ دهد و دایره بی عفتی را گشاده نماید. خداوند می فرماید: وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا ؛ و بندگان خداى رحمان كسانى‏اند كه روى زمين به نرمى گام برمى‏دارند و چون نادانان ايشان را طرف خطاب قرار دهند به ملايمت پاسخ مى‏دهند. (فرقان، ایه 63 ) و هم چنین می فرماید: وَالَّذِينَ لَا يَشْهَدُونَ الزُّورَ وَإِذَا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا كِرَامًا ؛ و كسانى‏اند كه گواهى دروغ نمى‏دهند و چون بر لغو بگذرند با بزرگوارى مى‏گذرند. (فرقان، 72)
17. اهتمام به فهم مخاطب: باید رسانه پیام را به گونه ای در اختیار مخاطب قرار دهد که قابل فهم باشد. چند رسانه ای ها این امکان را دارند که در قالبهای گوناگون یک پیام را به مخاطب برسانند. پیامبر(ص) می فرماید: نحن معاشر الانبیاء نکلم الناس بقدر عقولهم؛ ما پیامبران به اندازه عقول مردم سخن می گوییم. آیه 125 سوره نحل می فرماید: ادْعُ إِلِى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُم بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ؛ با حكمت و اندرز نيكو به راه پروردگارت دعوت كن و با آنان به [شيوه‏اى‏] كه نيكوتر است مجادله نماى. در حقيقت، پروردگار تو به [حال‏] كسى كه از راه او منحرف شده داناتر، و او به [حال‏] راه‏يافتگان [نيز] داناتر است. از آیات دیگر قرآن به دست می آید که رسانه به عنوان یک ابزار پیام رسانی باید به گونه ای باشد که حق انتخاب را به مخاطب بدهد و راهی یا پیامی را به او تحمیل نکند.(زمر، آیات 17 و 18؛ روم، آیه 128)
18. صداقت: این مطلب از آیات بسیاری به دست می آید؛ زیرا اسلام بر اساس راستی و راستگویی است و اولین های فضایل اخلاقی است. اگر رسانه ای صداقت نداشته باشد، قابل اعتماد نیست. یک رسانه اسلامی باید ثقه و مورد اعتماد مردم باشد که این با صداقت تحقق می یابد.
19. امانت: یک رسانه باید امین و امانت دار خوبی باشد. خداوند می فرماید: إِنَّ اللّهَ يَأْمُرُكُمْ أَن تُؤدُّواْ الأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا وَإِذَا حَكَمْتُم بَيْنَ النَّاسِ أَن تَحْكُمُواْ بِالْعَدْلِ إِنَّ اللّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُم بِهِ إِنَّ اللّهَ كَانَ سَمِيعًا بَصِيرًا؛ خدا به شما فرمان مى‏دهد كه سپرده‏ها را به صاحبان آنها ردّ كنيد و چون ميان مردم داورى مى‏كنيد، به عدالت داورى كنيد. در حقيقت، نيكو چيزى است كه خدا شما را به آن پند مى‏دهد. خدا شنواى بيناست.(نساء، آیه 58) البته هر کسی نمی تواند امین خوبی باشد؛ چنان که خداوند می فرماید: إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَى السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَيْنَ أَن يَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنسَانُ إِنَّهُ كَانَ ظَلُومًا جَهُولًا؛ ما امانت [الهى و بار تكليف‏] را بر آسمانها و زمين و كوه‏ها عرضه كرديم، پس، از برداشتن آن سر باز زدند و از آن هراسناك شدند، و [لى‏] انسان آن را برداشت راستى او ستمگرى نادان بود.(احزاب، ایه 72)
20. تنویر اذهان عمومی: از آیات قرآنی به دست می آید که تنویر افکار عمومی و تبیین حقایق یک اصل اساسی است و حتی بعثت پیامبران برای این امر بوده است.( حدید، آیه 25) رسانه اسلامی نیز باید در این مسیر حرکت کند.
21. تشویق به همدلی و همزبانی و اتحاد و وحدت و جلوگیری از اختلاف؛
22. ترغیب به همکاری ، نیکی و تقوا(مائده، آیه )
23. اهتمام به مصالح عمومی؛
24. مراعات حریم خصوصی و حقوق شهروندی؛
25. مقابله با نابهنجاری ها و منکرات و رذایل اخلاقی؛ و دها مورد دیگر که در آیات و روایات به آن اشاره شده از مهم ترین ویژگی های یک رسانه اسلامی است.

اهداف رسانه اسلامی

بر اساس آموزه های وحیانی قرآن و اسلام، مهم ترین اهداف یک رسانه اسلامی در هر قالبی گسترش فلسفه و گفتمان و فرهنگ اسلامی و سبک زیست قرآنی و دعوت به آخرت و توحید و معاد و هنجارها و فضایل و مکارم اخلاقی و رفتاری باشد. تعلیم و تزکیه مردم به عنوان اهداف مد نظر است. در این جا به برخی از مهم ترین اهداف یک رسانه اسلامی اشاره می شود.

1. هدایت: از مهم ترین اهداف یک رسانه اسلامی، هدایت مردم است. اصولا رسانه اسلامی در مسیر تبلیغ و دعوت اسلامی باید حرکت کند، بنابراین هدایت مهم ترین وظیفه آن است. همه پیامبران به حکم الهی مهم ترین و اصلی ترین وظیفه خود را هدایت و دعوت به صراط مستقیم دانسته اند و هر مسلمانی نیز موظف است تا خود و دیگران را به این سمت و سو هدایت کند. این مطلب افزون بر آیات 153 سوره انعام و 51 سوره آل عمران و 43 سوره مریم و آیات بسیار دیگر، از آیات سوره عصر به عنوان یک وظیفه عمومی به دست می آید که دعوت دیگران به حق و صبر است که همان صراط مستقیم الهی است.
2. دعوت به توحید: دعوت به يكتاپرستى و مبارزه با انواع و اقسام شرك، از اهداف یک رسانه اسلامی در مقام تبلیغ خیر و نیکی است.(آل عمران، ایه 51؛ اعراف، آیه 99؛ ابراهیم، آیات 9 و 10 و ایات دیگر)
3. اتمام حجت: یک رسانه اسلامی باید چنان حقایق را بیان و مسیر حق را از باطل بازشناسد که حجت بر همگان تمام شود و دیگر عذر و بهانه ای از نشنیدن و ندانستن حق نداشته باشند.(نساء، آیه 165؛ اعراف، آیات 79 و 91 و 93؛ اسراء، آیه 15؛ احقاف، آیه 35 و ایات دیگر)
4. انذار: از مهم ترین وظایف هر مسلمانی انذار و بیم دادن دیگران از خدا و قیامت و محاسبه و آتش دوزخ است. خداوند در آیه 122 سوره توبه می فرماید: وَمَا كَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِيَنفِرُواْ كَآفَّةً فَلَوْلاَ نَفَرَ مِن كُلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَآئِفَةٌ لِّيَتَفَقَّهُواْ فِي الدِّينِ وَلِيُنذِرُواْ قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُواْ إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ؛ و شايسته نيست مؤمنان همگى كوچ كنند. پس چرا از هر فرقه‏اى از آنان، دسته‏اى كوچ نمى‏كنند تا در دين تفقه و آگاهى پيدا كنند و قوم خود را وقتى به سوى آنان بازگشتند بيم دهند. شاید كه آنان [از كيفر الهى‏] بترسند؟ پس هدف یک رسانه اسلامی ، انذارگری است.
5. جلب آمرزش و غفران الهی: جلب غفران و آمرزش خداوند براى مردم، از اهداف دعوت و تبليغ رسانه ای است. بر این معنا آیاتی چون 9 و 10 سوره ابراهیم و 1 و 7 سوره نوح دلالت دارد.
6. تبیین کتب الهی: روشنگرى احكام و معارف كتب آسمانى، از اهداف تبليغ رسانه ای است.خداوند می فرماید: وَإِذَ أَخَذَ اللّهُ مِيثَاقَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ لَتُبَيِّنُنَّهُ لِلنَّاسِ وَلاَ تَكْتُمُونَهُ فَنَبَذُوهُ وَرَاء ظُهُورِهِمْ وَاشْتَرَوْاْ بِهِ ثَمَناً قَلِيلاً فَبِئْسَ مَا يَشْتَرُونَ؛ و [ياد كن‏] هنگامى را كه خداوند از كسانى كه به آنان كتاب داده شده، پيمان گرفت كه حتماً بايد آن را [به وضوح‏] براى مردم بيان نماييد و كتمانش مكنيد. پس، آن [عهد] را پشتِ سرِ خود انداختند و در برابر آن، بهايى ناچيز به دست آوردند، و چه بد معامله‏اى كردند.(ال عمران، آیه 187) و نیز می فرماید: يَا أَهْلَ الْكِتَابِ قَدْ جَاءكُمْ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمْ كَثِيرًا مِّمَّا كُنتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْكِتَابِ وَيَعْفُو عَن كَثِيرٍ قَدْ جَاءكُم مِّنَ اللّهِ نُورٌ وَكِتَابٌ مُّبِينٌ؛ اى اهل كتاب، پيامبر ما به سوى شما آمده است كه بسيارى از چيزهايى از كتاب [آسمانى خود] را كه پوشيده مى‏داشتيد براى شما بيان مى‏كند، و از بسيارى [خطاهاى شما] درمى‏گذرد. قطعاً براى شما از جانب خدا روشنايى و كتابى روشنگر آمده است.(مائده، آیه 15) پس روشنگری مهم ترین وظیفه و کارکرد یک رسانه اسلامی است.
7. اجتناب دهی از فساد: هدف از تبليغ و انذار رسانه ای یک جامعه، دور داشتن آن از فساد و تباهى است.(اعراف، آیه 85؛ توبه، آیه 122؛ هود، آیه 85؛ شعراء، آیه 183)
8. تذکر و یادکرد حق و خدا: یک جامعه باید هماره توحید را اصالت داده و بر محور آن به گردش در آید. از این رو، ذکر الهی و نیز تذکر و پند به مردم نسبت به خدا و آموزه های آن یک وظیفه عمومی و همگانی به ویژه رسانه ها و فعالیت های رسانه ای است.(نگاه کنید: ابراهیم، آیه 5؛ طه، آیه 44؛ قصص، آیه 46 و آیات دیگر)
9. ترساندن از مخالفت با آموزه های دینی: ترساندن از مخالفت با دين، هدف تبليغ و انذارها از جمله تبلیغ و انذار رسانه ای است.(توبه، آیه 122؛ طه، آیه 44)
10. گسترش بر و نیکی و تقوا : یک رسانه اسلامی باید در راستای گسترش فرهنگ همدلی و همکاری و همزبانی و بر و نیکی و نیز تقوای الهی فعالیت کند. خداوند به عنوان یک فرمان عمومی می فرماید: وَتَعَاوَنُواْ عَلَى الْبرِّ وَالتَّقْوَى وَلاَ تَعَاوَنُواْ عَلَى الإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُواْ اللّهَ إِنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ؛ و در نيکوکاری و پرهيز همکاری کنيد نه در گناه و تجاوز و از خدای بترسيد که او به سختی عقوبت می کند.(مائده، آیه 2)
11. ایجاد ترس در دشمن در حوزه جنگ نرم و جنگ روانی: یکی اهداف رسانه اسلامی، فراهم آوردن آثار ترس در دشمن و رعب و رهب است. خداوند در آیه 60 سوره انفال فرمان داده تا استعدادی فراهم آید که بنیه دفاعی و تهاجمی اسلام قوی و بنیه دشمن تضعیف گردد. فراهم آوری اسباب جنگ نرم و جنگ روانی از مهم ترین کارکردهای یک رسانه اسلامی است. امروز مهم ترین کارکردی که رسانه ها به عنوان قدرت نرم دارند، حضور در عرصه تخریب روحیه دشمن و کاهش قدرت روانی آنان است. جنگ رسانه ای مهم ترین جنگ در جهان معاصر است. البته در گذشته رسانه شعر برای این منظور بیش ترین کارکرد را داشته ولی امروز جنگ فراگیر چند رسانه ای در حال وقوع است.
12. رفع اختلاف: از دیگر کارکردها و اهداف یک رسانه اسلامی، رفع اختلاف در امت و ایجاد وحدت در مدار کلمه توحید و توحید کلمه است.(زخرف، ایه 63؛ بقره، ایه 213؛ نحل، آیه 46)
13. گسترش عدالت: یکی از مهم ترین اهداف بعثت دعوت مردم به قیام برای تحقق عدالت قسطی پس از آشنایی با حقوق و مطالبه گری است. این مطلب به صراحت در آیه 25 سوره حدید آمده است. یک رسانه اسلامی می بایست در این مسیر حرکت کرده و در تحقق و اجرا و گسترش عدالت سهیم باشد.(اعراف، آیه 85؛ هود ، آیه 85؛ شوری، آیه 15)
14. نجات مردم: نجات ورستگاری مردم به عنوان یک هدف در کارکردهای رسانه اسلامی مد نظر است.(غافر، آیات 28 و 38 و 41 و آیات دیگر)
15. مخالفت با ظلم و استکبار: مبارزه با ظلم و فراهم آوری مقدمات قیام توده ها برای رفع آن از راه اجرای عدالت قسطی از دیگر اهداف مهم یک رسانه اسلامی است.(حدید، ایه 25) در ایات قرآنی حمایت از مظلوم و مخالفت با ظالم و مجرم و مستکبر در دستور کار هر مسلمانی از جمله فعالیت های رسانه ای است.
16. جهان سازی اسلام و عدالت فراگیر: از آیه 25 سوره حدید جهان سازی عدالت با تاکید بر ناس مورد تاکید قرار گرفته است. اسلام یک دین جهان شمول است و باید رسانه در خدمت آن باشد تا این اسلام به گوش همگان برسد.(انعام، آیات 19 و 90؛ یوسف، آیه 104؛ فرقان ، آیه 1)
17. روشنگری و جهل زدایی: برای این که مردم قیام به عدالت کنند باید روشنگری انجام گیرد(حدید، آیه 25) و زمینه خروج مردم از ظلم و سلطه طاغوت فراهم آید تا مردم به سوی نور بروند.(ابراهیم، آیه 1) پس وظیفه رسانه و هدف آن باید روشنگری و جهل زدایی باشد.