انسان در دنيا نيازهايي دارد كه با ابزارهاي خاص خود آن را به دست مي آورد. وقتي انسان گرسنه است، نياز به غذا دارد و هنگام تشنگي آب مي خواهد. در برابر سرما و تاريكي دنبال آتش و نور مي رود و براي تحقق امنيت و آسايش و در مقابل توفان و هجوم درندگان، خانه مي سازد.
دنيا، دارالاسباب
اصولا براي هر چيزي سبب مشخصي است كه با آن سبب مي توان به هدف رسيد. از اين رو دنيا را دارالاسباب ناميده اند؛ چرا كه براي رسيدن به هر چيزي مي بايست سبب مخصوص آن را جست وجو كرد و از آن بهره برد. حضرت ذوالقرنين براي رسيدن به اهداف خويش اسباب مختلفي را بكار برد كه در سوره كهف به آن اشاره شده است.
حضرت موسي(ع) نيز براي رسيدن به حكمت و علم لدني رشدي به سراغ معدن آن رفت و مامور شد تا از طريق آموزش نزد حضرت خضر(ع) از علم لدني استفاده كند و در كلاس درس آن حضرت شركت نمايد و تفاوت علم حصولي و حضوري را دريابد و بفهمد كه ميان علم الدراسه تا علم الوراثه چه اندازه راه هاي دشوار سير و سلوك معنوي و اطاعت و تعبد محض وجود دارد كه از بسياري برنمي آيد؛ چرا كه ما عادت كرده ايم كه همواره حتي در امور تعبدي چرا بپرسيم و از حكمت و علت آن جويا شويم كه البته كار خوبي است ولي راه و رسم مردان شهود و طاعت محض نيست. از اين رو علم شهودي و حق اليقين را در عبوديت محض دانسته اند كه در آن از حكمت و علت نمي پرسند بلكه بندگي مي كنند. (حجر، آيه 99)
به هر حال، دنيا دارالاسباب است و خداوند فرمان مي دهد كه براي هر كاري سببي را بجوييد كه ريسمان اتصال است.(انعام، آيه 35)
در يك حديث قدسي رسول اكرم(ص) به نقل از خداوند متعال فرمود: براي هر ترسي لااله الا الله؛ براي هر غم و اندوهي ماشاءالله؛ براي هر نعمتي الحمدلله؛ براي هر آسايشي الشكر لله؛ براي هر چيز شگفت آوري سبحان الله؛ براي هر گناهي، استغفرالله؛ براي هر مصيبتي انالله و انااليه راجعون؛ براي هر تنگي و دشواري حسبي الله؛ براي هر قضا و قدري توكلت علي الله؛ براي هر دشمني اعتصمت بالله؛ و براي هر طاعت و گناهي لاحول و لاقوه الابالله العلي العظيم را آماده كرده ام (بحارالانوار، جلد 87، باب، 47، صفحه 6، حديث 8)
اينها اسباب رهايي ما از مشكلات روزهاي سخت است كه حتي مخلصان نيز از آن خشيت دارند و به خداي سبحان پناه مي برند و آن را دشوار و سخت مي شمارند و گردنه اي بسيار هولناك و هلاكت بار مي شمارند. (سوره دهر)
قبر، دروازه ورود به دنياي ديگر است. دنياي قبر مي تواند روشن و تاريك باشد. اين بستگي به ابزارهايي است كه ما براي دنياي ديگر فراهم آورده ايم. اگر همه چيز مهيا باشد، آغاز روشنايي ابدي و خوشبختي و عيش ماست وگرنه آغاز بدبختي و شقاوت ابدي ما خواهد بود. بايد با هوشياري در راهي گام نهيم كه توشه و ابزارها و اسباب آن منازل را فراهم كرده باشيم و بي گدار به آب نزنيم.
پيامبر(ص) فرمود: القبر ينادي في كل يوم بخمس كلمات، انا بيت الوحده فاحملوا الي انيساً و أنا بيت الظلمه فاحملوا الي سراجاً انا بيت التراب فاحملوا الي فراشاً، انا بيت الفقر فاحملوا الي كنزاً، و انا بيت الحيات فاحملوا الي ترياقاً، و اما الانيس فتلاوه القرآن، اما السراج فصلوه الليل و اما الفراش، فعمل الصالح و اما الكنز فلا اله الا الله و اما الترياق فالصدقه؛ قبر در هر روز پنج كلمه را فرياد مي زند: 1-من خانه تنهايي ام پس با خود انيس و مونسي به سوي من آوريد؛ 2-من خانه تاريكي هستم پس با خودتان چراغي به سوي من آوريد؛ 3-من خانه خاكي هستم پس با خودتان فرشي به سوي من بياوريد؛ 4-من خانه فقر هستم پس با خودتان گنجي به سوي من بياوريد؛ 5-من خانه گزندگان هستم پس با خودتان پادزهري به سوي من بياوريد.
اما انيس قبر، تلاوت قرآن، چراغ آن، نماز شب و فرش آن، عمل صالح و گنج آن لااله الا الله و پادزهر آن صدقه است. (سفينه البحار، ج 2، ص 397؛ مجموعه ورام، ابي الحسين ورام، ص 200 و نيز الدعوات، قطب الدين الراوندي ص 258)
