هر چند که عمل انسان می‌تواند به دور از نیت، بد یا خوب باشد، مانند ستم کردن و یا کمک کردن به دیگری، ولی این نیت است که می‌تواند تغییرات شگرفی در متعلقات عمل آدمی ایجاد کند و کاری خوب و نیک را به زشت تبدیل نماید. از این رو خداوند در آیه 25 سوره اسراء در هنگام ارزیابی اعمال انسان به مسئله نیت و مقاصدی که در نظر می‌گیرد به عنوان یک عمل تعیین‌کننده توجه می‌دهد. بر این اساس کارهای نیک و صالح اگر به نیت خیر انجام گیرد می‌تواند تاثیرگذار باشد و اهداف واقعی عمل را که شخصیت سازی و هویت بخشی به انسان است، بر آورده سازد. خداوند در آیات 162 و 163 سوره آل عمران و نیز 28 سوره محمد، انجام دادن عمل با انگیزه‌ای جز رضا و خشنودی خداوند را فاقد ارزش و اعتبار می‌داند و از مومنان می‌خواهد تا اعمال خود را تنها برای خشنودی او انجام دهند تا مقبول درگاه الهی شده و موجبات رشد و بالندگی آنها را فراهم آورد. در حقیقت رضایت خداوند تنها معیار ارزشگذاری در کارهاست که تاثیرات واقعی خود را به جا می‌گذارد.(طه آیه 84)
آیه 37 سوره حج نیز با اشاره به اختلاف انگیزه‌ها و نیات افراد در انجام کارهای نیک و خوب بر این نکته تاکید می‌کند که معیار ارزش اعمال هر کسی در نزد خداوند، انجام آن با نیت الهی و در مسیر تقوای او می‌باشد. بر این اساس می‌توان گفت که نیت در ارزیابی اعمال انسانی نقش اصلی را ایفا می‌کند و انسان‌ها در صورتی می‌توانند به مقصد اصلی و کمالی برسند که اعمالشان مطابق حق(اعراف آیه 8 و مومنون آیات 102 و 103) و بر پایه تقوا و رضایت الهی باشد.(توبه آیات 108 و 109 )
