لزوم تقلید از فقیه زنده

بسیاری از فقهای بزرگ شیعه بقای بر تقلید میت را اشكال می‌كنند که می تواند دلایل گوناگونی داشته باشد. نخست این که می‌گفتند كه خیلی از این فقها و مراجع آخر عمر كه شده این مسائل یادشان نیست؛ حالا بعد از مرگ چطوری این مسایل یادشان است؟!

شما می‌خواهی از فتوا تقلید كنید و حتی بگوید که فتوا که علم مردنی نیست؛ ولی باید توجه داشت که شما كه نمی‌خواهی از فتوا تقلید كنی، بلکه شما می‌خواهی از این مرجع، تقلید كنی و یا می خواهی بر تقلید از ایشان باقی باشی و بر فتوای مرجع خود عمل کنی که در سابق عمل می کردی.

حال اگر می‌خواهی بر فتوای مرجع باقی باشی، باید سه امر را احراز كنی: 1. آن که مرجع از بین نرفته باشد؛ 2. این فتوا و علم از بین نرفته باشد؛ 3. رابطه بین این دو هم محفوظ باشد. پرسش این است که پس از مرگ مرجع تقلید شما، چگونه می توانی این رابطه را اثبات کنی؟

ممکن است پاسخ داده شود که با استصحاب این کار می شود. به این معنا که پیش از این یقین به وجود رابطه داشته و الان در آن شک دارم؟ وقتی یقین پیشین دارم و در استمرار و بقای آن شک دارم؟ عقل حکم می کند که شما با توجه به تناسب حکم و موضوع در برخی بیش تر موارد حکم با استمرار و بقا کنید؛ ولی این استصحاب چقدر این توان را دارد كه ثابت كند این رابطه بعد از مرگ وجود دارد ؛ چون شما می‌خواهید از علم و فتوا تقلید كنی و از آن جایی که علم و فتوا كه مرجع نیست شما نمی توانید تقلید داشته باشید؛ چون از آن مرجع خشك و خالی می‌خواهی تقلید كنی که او مرجع نیست، بلکه باید از یك مرجع عالِم تقلید كنی و این امر باید احراز شود كه این شخص همان طوری كه در دنیا صاحب رأی بود هم اكنون پس از مرگ نیز صاحب رأی است. در این جا اثبات این رابطه خیلی آسان نیست؛ و انسان با استصحاب می تواند تنها بقای آن را تا پایان عمر اثبات کند که البته در آن نیز خیلی سخت است که رابطه به طور طبیعی اثبات شود؛ چون خیلی از مراجع‌اند كه آخرهای عمرشان می گویند: «من هر چه خوانده‌ام همه از یاد من برفت». پس شما این سه ضلع را تا احراز نكردید نمی‌توانید بگویید بقا بر تقلید از میت جایز است.

دوم این که در روایاتی که به مساله تقلید و صحت آن توجه داده شده،‌ یک نکته کلیدی مطرح است و آن مراجعه به امام و حجت زنده است. شما باید به کسی مراجعه کنید که درباره حوادث اتفاقی فتوا دهد و شما را راهنمایی کند: فاما الحوادث الواقعه فارجعوا فیها الی رواه احادیثنا؛ در حوادث و رخدادها برای کسب تکلیف شرعی به کسانی که احادیث ما را نقل می کنند و اهل تدبر در آن ها هستند مراجعه کنید. پس وقتی مرجع تقلید مرده است چگونه می شود در این امور و رخدادها به او مراجعه کرد و از او فتوا خواست.

البته سخن در این باره بسیار است که به همین مقدار در این جا بسنده می شود.