شکست محتوم مستکبران از نظر قرآن

بسم الله الرحمن الرحیم

یکی از سنت های الهی حاکم بر اجتماعات بشری، سنت پیروزی و شکست است که دارای قوانین و قواعد خاصی است. شکست، حاصل مصدر شکستن، به معناى ناکامى، زیان و خسارت، مقهور و مغلوب شدن در برابر پیروزى و فتح و غلبه است؛ این واژه در فرهنگ زبان فارسی معمولاً به چیزی اضافه شده و به شکل شکست سیاسى، شکست نظامى و مانند آن ها به کار می رود. از نظر قرآن، شکست کافران، ظالمان و مستکبران، از سنت های الهی است که در نهایت رقم می خورد و پیروزی قطعی و حتمی برای مومنان خواهد بود.

البته از نظر آموزه های وحیانی قرآن، برای تحقق شکست محتوم دشمنان اسلام، شرایط و عواملی لازم است که برای مومنان رقم می خورد و آنان پیروزی نهایی را تجربه و دشمنان را از اجتماعات بشری حذف می کنند تا این گونه در نهایت غلبه حق بر باطل تحقق یابد و «تداول» دایمی شکست و پیروزی یک طرف بر دیگری به این شکل پایان یابد و دیگر «دولت باطل» به طور کامل از روی زمین و اجتماعات بشری حذف شود.

فلسفه و سنت های الهی در موضوع شکست و پیروزی

بر اساس آموزه های وحیانی قرآن، شکست و پیروزى در جوامع بشرى، از سنّتهاى همیشگى خداوند است(آل عمران، آیه 140)؛ به این معنا که هر از گاهی پیروزی یا شکست برای یک طرف منازع حق و باطل رخ می دهد؛ زیرا پیروزی و شکست متوقف بر عوامل و شرایطی است که با تحقق آنها، شکست یا پیروزی رقم می خورد. به عنوان نمونه خدا در قرآن می فرماید سنّت الهى مبتنی بر شکست جبهه باطل، در صورت پایمردى جبهه ایمان است(فتح، آیات 22 و 23)؛ پس اگر استقامت در نبرد در میان اهل ایمان وجود نداشته باشد، و آنان در میدان نبرد پشت کنند، شکست برای مومنان نیز رقم خواهد خورد؛ چرا که سنت الهی بر این ثابت و استوار است که پیروزی مبتنی بر استقامت و عدم فرار از میدان نبرد است و این سنت ها هرگز تبدیل نمی شود و جایگزینی نخواهد داشت.(همان)

البته سنت الهی بر این قرار گرفته است که در نهایت این مومنان دارای صبر و شکیبایی که به یاری دین اسلام شتافته و بر آن استوار هستند، بر دشمنان باطل خویش پیروز شوند؛ چرا که در این صورت از نصرت الهی برخوردار خواهند بود؛ زیرا وعده الهی به پیامبران، چنین است که پیروزی نهایی برای مومنان صبور و مقاوم است.(انعام، آیه 34؛ صافات، آیات 171 و 172؛ مجادله، آیه 21)

با نگاهی به آموزه های وحیانی قرآن می توان به این وعده و خبر قطعی الهی به عنوان پیشگویی دست یافت که اسلام به عنوان دین حق بر همه هستی حاکمیت می یابد و این صالحان مصلح از امت اسلام هستند که زمام امور جوامع بشری را به دست می گیرند.(توبه، آیه 33؛ فتح، آیه 28؛ صف، آیات 8 و 9)

البته اهل حق و امت اسلام تا دست یابی به این پیروزی نهایی و شکست قطعی دشمنان، هماره بر اساس سنت الهی با شکست و اذیت و آزارهای مواجه می شوند؛ زیرا سنت الهی بر این قرار گرفته که اهل ایمان در صورت صبر و استقامت و حضور استوار در میادین می توانند پیروز شده و دشمنان را شکست دهند؛ بنابراین، هر گاه شرایط را تحقق نبخشند، شکست های مقطعی و اذیت و آزارهایی حتی از سوی اهل کتاب و دیگر پیروان شرایع اسلامی خواهند دید.(آل عمران، آیات12 و 110 و 111؛ مجمع البيان، ج 1 – 2، ص 706؛ الكشاف، ج 1، ص 340)

از نظر آموزه های وحیانی قرآن، هر چند امت اسلام در نهایت بر اساس وعده الهی به سوی خیر کشیده و اهل صبر و استقامت می شوند، پیروزی قطعی را رقم می زنند؛ اما اگر همین شرایط از جمله امر به معروف و نهی از منکر و ایمان قوی و استقامت را در همه مراحل حفظ کنند، می توانند پیروزی هایی را تجربه کنند و از اذیت و آزار دشمنان حتی اهل کتاب نیز در امان مانند.(همان)

از نظر قرآن، شکست های مومنان در طول تاریخ، دارای عوامل و اسباب و اهدافی است؛ زیرا همان طوری که گفته شد، سنت الهی در پیروزی و شکست بر آن است که انسان در میادین نبرد استقامت ورزد و میدان را خالی نکند، اما یکی از عوامل اصلی و اساسی در شکست و پیروزی، فلسفه ابتلائات و امتحانات الهی است؛ به این معنا که گاه خدا برای آزمایش و ابتلاء، مومنان را در شرایطی قرار می دهد تا شکست را تجربه کنند و از آن درس استقامت بیاموزند. با این آزمایش های الهی میزان استقامت مومنان دانسته و به تعبیر قرآنی، طیب از خبیث بازشناخته می شود؛ زیرا در آزمایش است که مومنان مجاهد از مومنان متقاعد و اهل استقامت و اهل فرار و نیز مومن از منافق و هم چنین اهل یقین از اهل ظن و مانند آن ها شناخته می شود.(آل عمران، آیات 140 و 152 و 154 و 166 و 179)

به هر حال، سنت الهی بر پیروزی و شکست دارای قوانین و قواعدی است که شناخت آنها بسیار مهم و اساسی است؛ زیرا اگر اهل ایمان و اسلام بخواهند وعده الهی را در پیروزی نهایی دریابند، می بایست به این نکته توجه داشته باشند که این وعده زمانی تحقق می یابد که اهل ایمان شرایط و قوانین و قواعد پیروزی را بشناسند و بدان عمل کنند. بنابراین، باور و اعتقادی باطل است که کسی از امت گمان کند، بدون تحقق شرایط و مقتضیات و برطرف شدن موانع می توان پیروزی مقطعی را به دست آورد؛ چه رسد که پیروزی نهایی را رقم زد و باطل را کاملا از صحنه اجتماعات بشری بر داشت؛ چرا که انتظار پیروزی تنها در سایه تلاش و مجاهدت مومنانی است که اهل استقامت باشند و میدان را برای دشمن واگذار نکنند. بنابراین، وعده پیروزی مصلح کل امام زمان(عج) در آخر الزمان، به دست مجاهدان مومن صالح مصلح است که اهل استقامت هستند و برای تحقق پیروزی تلاش می کنند و شرایط و مقتضیات را تحقق می بخشند.(انبیاء، آیه 105؛ نور، آیه 55)

در حقیقت وعده الهی به پیروزی مومنان و مسلمانان و نابودی باطل و ادیان دروغین در قالب فلسفه تاریخ زمانی خواهد بود که شرایط فراهم آید و مومنانی با شرایط خاص در میدان نبرد مرد میدان باشند و جز از خدا از هیچ کس و هیچ چیزی خشیت و خوف عالمانه نداشته باشند و برای پیروزی اسلام و گسترش نور حق در جهان تلاش و مجاهدت نمایند و از هیچ کوشش و تلاشی فروگذار نکنند و با صبر و استقامت در میدان نبرد باقی بمانند.(توبه، آیات 13 و 32 و 33؛ نور، آیه 55؛ فتح، آیه 28؛ صف، آیات 8 و 9؛ بقره، آیه 250) از نظر قرآن کسانی که به نفرات و تجهیزات بسنده کنند و به کثرت گرایی باور داشته باشند و کثرت این امور را عامل پیروزی بدانند و به جای ایمان و استقامت دل به این امور مادی سپارند، در دام غرور و فریب دنیا گرفتار شده و شکست می خورند؛ چنان که در جهاد حنین چنین تصوری موجب شکست مسلمانان شد.(توبه، آیه 25) این بدان معناست که مومنان هر چند که می بایست تجهیزات و نفرات داشته باشند و از همه ابزارها و منابع انسانی در حد استطاعت بهره مند باشند(انفال، آیه 60)؛ اما نمی بایست در دام غرور آفرین این امور بیافتند و به جای اتکا و اعتماد به خدا و توکل بر او به این امور توکل کنند که موجب شکست آنان می شود؛ بلکه گاه اعتماد بر نفرات و تجهیزات اندک ولی مومنان مقاوم بهتر است؛ زیرا می تواند شکست را بر جبهه دشمن تحمیل کند.(بقره، آیه 249)

عوامل شکست دشمنان اسلام و مستکبران جهانی

خدا در گزارش های قطعی از تاریخ به شکست های قطعی دشمنان اسلام اشاره کرده و این گونه مومنان را به پیروزی دلخوش داشته است. از نظر قرآن، عواملی موجب شکست دشمنان اسلام می شود که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. کفر و شرک: از نظر قرآن، از مهم ترین علل و عواملی که دشمنان را به شکست می کشاند، کفر و شرک آنان نسبت به خدا است که خشم الهی را موجب و عذاب استیصال دنیوی را برای آنان رقم می زند؛ آیات بسیاری به این موضوع پرداخته که چگونه کافران از اقوام عاد، ثمود، اصحاب الایکه، احقاف، لوط و شعیب و مانند آنها به سبب کفر و شرک در جنگ با خدا و رسولان الهی شکست خوردند و نابود شدند.(ص، آیات 11 و 13؛ فرقان، آیات 37 تا 39) از نظر قرآن آنان با همه تحزب گرایی و دسته بندی های گوناگون در اصل شرک با هم مشترک بودند و به تکذیب پیامبران می پرداختند، از همین روست که ناکام از تحقق اهداف خویش شکست خورده و نابود شدند.(همان) از نظر قرآن ممکن است که کافران از هر مکر و کید و نیرنگی برای پیروزی استفاده کنند، ولی هرگز نمی توانند در برابر مکر الهی استقامت کنند و ناچار شکست را می بایست بپذیرند.(آل عمران، آیه 54؛ انفال، آیه 18؛ طور، آیه 42؛ رعد، آیه 42) خدا به مومنان وعده می دهد که مکر دشمنان هر چند بسیار قوی باشد، ولی در برابر مکر الهی چیزی نیست.(ابراهیم، آیات 46 و 47)
2. ظلم: از نظر قرآن، کسی که به خدا و خود و دیگران ظلم می کند، مستحق عذاب است و برای آنان شکست در دنیا رقم خورده و هرگز کامروا نمی شوند، بلکه با ناکامی از دنیا می روند.( فرقان، آیات 37 تا 39)
3. استکبار: از نظر قرآن مستکبران که در تعامل با دیگران رویه استکباری دارند، با آن که توطئه های گوناگون می کنند و از هر مکر و کیدی برای غلبه و پیروزی بهره می گیرند، ولی خدا آنان را به سبب استکبارورزی تنبیه و مجازات کرده و شکست را برای آنان تحمیل می کند.(نحل، آیات 22 و 26) از نظر قرآن، مستکبران که مردم را به استضعاف می کشند و از آنان بهره کشی های گوناگون از جمله جنسی می برند، روزی به دست همین مستضعفان شکست خواهند خورد.(اعراف، آیه 137؛ قصص، آیات 4 و 5)
4. خیانت: از نظر قرآن دشمنان اهل امانت داری نیستند و اصول اخلاقی – انسانی که فطرت و عقل بر آن تاکید دارد، نادیده می گیرند و به خیانت اقدام می کنند؛ اینان با آن که با کید و نیرنگ می خواهند پیروز شوند، ولی همین خیانت ورزی آنان موجب می شود که هیچ نیرنگ آنان کارگر نیافتد و مکر الهی غلبه کند و آنان شکست بخورند.(یوسف، آیه 62)
5. قدرت الهی و امداد غیبی: از دیگر عوامل شکست دشمنان می توان به قدرت الهی و امداد غیبی اشاره کرد که نسبت به مومنان می شود؛ زیرا خدا مومنان را در کارها یاری و نصرت می رساند و با امدادهای غیبی مانند ایجاد «رعب» در دلها و قلوب کافران آنان را از حمله یا ادامه هجوم باز می دارد و شکست را بر آنان تحمیل می کند.(احزاب، آیات 9 و 25 تا 27) این امدادهای غیبی الهی شامل انزال سکینه و اطمینان در دلها، ایجاد فضای مادی مناسب مانند باران، طوفان و مانند آن ها، خواب کردن و فراهم آوری شرایط استراحت، فرستادن لشکر فرشتگان و مانند آن ها خواهد بود.(توبه، آیه 26؛ فتح، آیات 18 تا 20؛ آل عمران، آیه 154؛ احزاب، آیه 25)
6. هوشیاری و آمادگی مومنان: از نظر قرآن، از علل مادی پیروزی مومنان و شکست دشمنان، هوشیاری و آمادگی کامل مومنان است؛ به طوری که هرگز مومنان از وضعیت خویش و دشمن غافل نشده و هماره در هوشیاری و بیداری و آمادگی باشند تا توطئه ها و هجوم دشمنان را دفع کرده و شکست را بر آنان تحمیل کنند.(نساء، آیه 102)
7. عزت و انتقام الهی: از دیگر عوامل پیروزی مومنان و شکست دشمنان عنایات الهی نسبت به مومنان است؛ زیرا خدا عزیز است که هیچ چیز نمی تواند بر او غلبه کرده و چیره شود و از آن جایی که خدا انتقام سختی از دشمنان می گیرد آنان هر کاری کنند نمی توانند از دایره انتقام الهی خارج شوند و بهروزی و پیروزی برای خویش رقم زنند. این گونه است که شکست برای آنان قطعی و محتوم است.(ابراهیم، آیات 46 و 47)
8. جباریت: از نظر قرآن، کسانی که در زمین مانند جباران سرکشی و طغیان می کنند و اراده خویش را بر دیگران به زور و خشونت تحمیل می کنند، از مجازات الهی در امان نمی مانند و خدا آنان را نیست و نابود می کند و شکست را برای آنان رقم می زند. البته شرط پیروزی بر جباران این است که مومنان از مجاهدت و استقامت بهره مند شوند و در این عرصه شرایط را مراعات کنند.(مائده، آیات 22 و 23) از نظر قرآن، عناد و جباریت موجب می شود تا خدا آنان را هدف غضب خویش قرار دهد و شکست و ناکامی را برای آنان رقم زند و امیدهایشان را به نومیدی تبدیل سازد.(ابراهیم، آیه 15)
9. مجادله به باطل: از نظر قرآن کسانی که در مسایل علمی مجادله به باطل می کنند و بدون داشتن دانش علمی و قطعی و تنها بر اساس ظنون به مجادله و گفت و گو می پردازند، گرفتار خشم الهی شده و شکست می خورند؛ زیرا مقاومت و مقابله در برابر حق فرجام بدی را برای آنان رقم می زند. هر کسی بخواهد با هر وسیله باطل یا اهداف باطلی علیه حق قرار گیرد، شکست خواهد خورد.(غافر، آیات 4 و 5؛ اسراء، آیه 81؛ انبیاء، آیه 18؛ اعراف، آیه 118)
10. حق ستیزی: از نظر قرآن، هر کسی به ستیز حق آید و باطل را بخواهد استوار سازد، گرفتار خشم الهی شده و در نهایت شکست می خورد؛ زیرا سنت الهی بر پیروزی حق علیه باطل رقم خورده است.(انفال، آیه 7؛ یونس، آیه 82)
11. فسادگرایی و افساد: از دیگر عوامل شکست دشمنان، فسادگری و افسادگرایی آنان است؛ زیرا سنت الهی آن است که مفسدان را به هر شکلی شده دفع کرده و آنان را با شکست مواجه کرده و ناکام گذارد. این گونه است که حتی با بهره گیری از افراد غیر مومنان از همین توده های مردم، جنگی را ایجاد می کند که مفسدان در آن شکست بخورند و ناکام بمانند.(بقره، آیه 251؛ یونس، آیه 81)
12. محدود کردن دست دشمنان: خدا با ایجاد محدودیت در فعالیت دشمنان شرایط شکست آنان را فراهم می آورد تا مومنان بر آنان پیروز شوند.(فتح، آیات 19 و 20)
13. دشمنی با خدا و پیامبر: از دیگر عوامل شکست دشمنان، دشمنی آنان با خدا و رسول الله(ص) است؛ زیرا چنین افرادی رنگ پیروزی را نخواهند دید و شکست می خورند.(مجادله، آیات 5 و 20 و 21)
14. نفاق: از دیگر عوامل شکست دشمنان، نفاق و دورویی آنان است. خدا در آیات قرآنی منافقان را تهدید می کند که شکست برای آنان رقم می خورد و آنان همان شکست هایی را تجربه می کنند که مشرکان و کافران تجربه خواهند کرد.(منافقون، آیات 7 و 8؛ فتح، آیات 1 و 6)