شهوت شهرت در شبکه های اجتماعی

بسم الله الرحمن الرحیم

از نظر آموزه های وحیانی قرآن، شهوت که ریشه در قوه جاذبه انسان دارد، تنها محدود به شهوت جنسی یا غذایی نیست، بلکه انواع و اقسام شهوت را می توان یافت که «نفس انسانی» طالب آن است. از جمله آن ها می توان به شهوت قدرت، شهوت ثروت، شهوت شهرت ومانند آن ها اشاره کرد که بخش اعظمی از سرمایه های عمر آدمی را به خود اختصاص می دهد و انسان وقتی در نهایت سیر و صیرورت در زندگی اش به منزل مرگ می رسد، در می یابد که گرفتار «خسران» و زیان شده و سرمایه های زندگی خویش را در دنیا از دست داده و ره توشه ای برای ابدیت در سرای آخرت فراهم نیاورده است.

یکی از پدیده های گسترده در جوامع امروزی، گسترش شهوت شهرت است که بر اساس «اصالت لذت» ساماندهی شده است؛ زیرا در فلسفه مادیگرایانه امروز زندگی بشر، اندیشمندان و بزرگان علم و سیاست دنیوی بر آن هستند تا مردم را به «لذت» تشویق کنند و سبک زندگی آنان را به همین سمت و سو هدایت کنند. از این روست که «لذت شهوت شهرت» در دل ها زنده می کند تا این گونه «فلسفه زندگی» و اهداف و حکمت آن از نظر دنیاگرایان و مادیگرایان تامین شود؛ زیرا وقتی «لذت» ها تامین شود، مردم هیچ خواسته دیگری نداشته و اعتراضی ندارند.

سیاست های راهبردی دولت های غربی، بر این است تا «لذت» برای توده های مردم فراهم آید. در این راستا همگان از آزادی در استفاده از ابزارهای لذت آفرین بهره مند هستند؛ بی آن که هیچ محدودی در استفاده از آن ها جز در صورت تزاحم با منافع دیگران وجود داشته باشد؛ یعنی همه نوع لذائذ دنیوی از حلال و حرام حتی شهوات جنسی و شراب و مواد مخدر برای آنان فراهم می شود تا «فلسفه زندگی» بر اساس نگره غربی تامین شود.

به سخن دیگر، سبک زندگی غربی بر اساس «فلسفه اصالت لذت» شکل گرفته است و برای تامین آن همه گونه ابزار و فعالیتی فراهم می آید تا همگان به آن برسند.

بی گمان یکی از مهم ترین لذائذ انسانی، لذائذ روانی و عاطفی است که گاه حتی از مال و ثروت نیز برای خیلی ها لذیذتر و ارزشمندتر است؛ از همین روست که گروه بسیاری از مردم، ثروت خویش را فدای «شهرت» می کنند و برای رسیدن به «شهرت» به هر کاری دست می زنند.

شهوت شهرت بیماری روانی

از نظر قرآن، قوه جاذبه در بسر در کنار قوای دافعه و عاقله بستری برای دست یابی انسان به کمال است؛ قوه جاذبه در قالب شهوت برای آن است تا هر چه نیاز انسان است را به خود «جذب» کند؛ چنان که قوه دافعه در قالب غضب بر آن است تا هر مانعی بر سر راه بشر را بردارد و امنیت او را تامین کند.

البته قوای جاذبه و دافعه، گرایش بی حد و حصری در تحقق اهداف خود داشته و هیچ محدودیتی را بر نمی تابد؛ از این روست که قوه عاقله برای ایجاد «تعادل و اعتدال» در خواسته های دو قوه وارد عمل می شود و اجازه نمی دهد تا در خواسته های شهوانی و غضبانی، افراط و تفریطی صورت گیرد. پس اگر قوه عاقله بر اساس کشفیات خود نباشد، انسان ممکن است از دایره عدالت خارج شده و به ظلم و تعدی رو آورده به طوری که به خود و دیگران ضرر و زیان وارد سازد. عقل با نگاهی به «حقایق» به این نکته می رسد که حقایق به دو دسته مشهود و غیب تقسیم می شود؛ از این رو، فرمان می دهد که افزون از حقایق مکشوف ظاهری و حسی، لازم است تا به حقایق «غیبی » که از طریق وحی معتبر کشف می شود، مراجعه شود. این گونه است که عقل افزون بر حقایق عقلی به حقایق نقلی وحیانی اعتماد می کند و «حدود» و «محدودیت های عقلی و نقلی» را به عنوان پایه و اساس سبک زندگی خویش می پذیرد و آزادی را به شکل مطلق نفی می کند.(روم، آیه 30؛ شمس، آیات 7 تا 10)

اگر مدیریت و مهار قوه عاقله در نفس انسانی نباشد، انسان ها در گرایش های خویش به «فجور» و «ظلم» و «تعدی» گرایش می یابند و افراط و تفریط را در پیش می گیرند؛ اما «عقل» انسانی مانع از چنین گرایش های خطرناک است.

از آن جایی که بسیاری از جوامع بشری همانند کودکان «غیر عاقل» عمل می کنند، قوت شهوت و قوت غضب در آنان تشدید می شود. همین مساله موجب می شود که نه تنها گرایشی به «عقل» و کشفیات آن نداشته باشد، بلکه نسبت به کشفیات «نقل» نیز بی توجه و از اساس منکر آن باشند؛ زیرا این عقل سلیم است که «نقل وحیانی» را به عنوان ابزار شناخت حقایق غیبی می پذیرد و فلسفه و سبک زندگی خاصی را ایجاد می کند که تاکید بر مدیریت قوای برای تامین مقاصد بلند اخروی است. این عقل همان چیزی است که امام صادق(ع) درباره آن می فرماید: ما عبد به الرحمن و اکتسب به الجنان؛ عقل آن چیزی است که خدای رحمان بندگی و با آن بهشت به دست می آید.(کافی، ج 1، ص 11)

در حقیقت، چنین عقلی است که بستر شناخت حقایق امور غیبی را از طریق نقل وحیانی می پذیرد؛ و به کشفیات نقلی اعتبار می بخشد. این گونه است که عقل به انسان می گوید که راه های شناخت حقایق به دو طریق عقلی و نقلی است و انسانی که می خواهد به کمال برسد می بایست از عقل و نقل برای مدیریت «جاذبه و دافعه» بهره گیرد و اجازه ندهد تا افراط و تفریط کند و بدون محدودیت عمل کند.

عقل سلیم و نقل وحیانی تاکید دارد که شهوت های مادی و غیرمادی می بایست مهار و مدیریت شود. یکی از شهوات غیر مادی، شهوت شهرت است که بسیاری از مردم به آن گرایش داشته و از آن لذت می برند. به نظر می رسد که لذت آنان از شهوت غیر مادی چون شهرت حتی از شهوت های مادی بیش تر است.

از نظر آموزه های وحیانی شهوت که خواسته های نفس را بازتاب می دهد و تامین کننده آن است، می تواند صادق یا کاذب باشد؛ زیرا شهوت صادق، شهوتی است که بدون آن بدن مختل می‌شود؛ مانند شهوت غذا هنگام گرسنگی؛ و شهوت کاذب، شهوتی است که بدن بدون آن مختل نمی‌شود.

یکی از اقسام شهوت کاذب، لذتی است که انسان از شهرت و امتیازات اجتماعی می برد. از همین روست که انسان های مادیگرا و دنیا پرست هر گونه ابزاری را به کار می برند تا از «شهوت شهرت» برخوردار باشند و این گونه به دیگران «فخرفروشی » و «تفاخر» نمایند.

به عنوان نمونه با آن که قارون دارای ثروت بسیاری بود، ولی آن چه او را ارضا می کرد، «شهوت شهرت» و «تفاخر» اجتماعی بود. از این روست که به گونه ای در میان مردم ظاهر می شد تا به اصطلاح امروزی «چشم پرکن» باشد و همگان مسحور ثروت و جاه و مقام او باشند. نمایش ثروت و شوکت در اجتماع برایش یک «اصل» بود که تامین کننده «لذت» او بود؛ زیرا او بیش از هر چیزی دیگر، به گرفتار شهوت شهرت بود.(قصص، آیه 76)

اصولا انسان های گرفتار شهوت، شهوترانی به ویژه در اقسام گوناگون آن از جنسی، جاه و شهرت را در حد افراطی آن به کار می گیرند و به کم آن قانع نیستند. همین امر موجب می شود که همانند نوشیدن آب شور دریا، بیش از پیش تشنه شوند و عطش آنان نه تنها فرو ننشیند بلکه افزایش یابد.

خدا در قرآن نسبت به «میل شدید شهوت» در این افراد اشاره داشته و می فرماید: والله یرید ان یتوب علیکم و یرید الذین یتبعون الشهوات ان تمیلوا میلا عظیما؛؛ خدا می‌خواهد شما را ببخشد؛ اما آنها که پیرو شهوات هستند، می‌خواهند شما به کلی منحرف شوید و گرایش عظیم به آن پیدا کنید.» (نساء، آیه 27)

در حقیقت، شهوترانان گرایش دارند تا همگی گرفتار شهوترانی شوند. از همین روست که تمام تلاش را خویش می کنند تا این گرایش شیطانی در همگان پدید آید و به یک پدیده اجتماعی تبدیل شود؛ از همین روست که با ابزارهای گوناگون به تبلیغ شهوترانی می پردازند و دیگران را به آن تشویق می کنند.(قصص، آیات 76 تا 82)

با نگاهی به شهوت پرستان شهرت می توان همین امر را در ایشان جست جو کرد. اینان نه تنها خود گرفتار منجلاب شهوت شهرت هستند، بلکه با نمایش ها و ابزارهای گسترش شهوت شهرت تلاش می کنند تا دیگران را به این میدان آورند و میل عظیم را در آنان بر انگیزانند.

البته در این میان سیاستمداران و اصحاب زر و زور و تزویر نیز نقش مهمی را ایفا می کنند؛ زیرا با چنین گرایشی های چون شهوت شهرت و ایجاد لذت های کاذب ، مردم را به اموری سرگرم می کنند که مزاحم سلطه استکباری آنان نباشند.

نقش شبکه های اجتماعی در گسترش شهوت شهرت

تا پیش از ایجاد ابزارهای جدید و فن آوری های نوین رسانه ای، کسانی که گرفتار شهوت شهرت بودند، از ابزارهایی کمی برای ارضای شهوت شهرت خویش برخوردار بودند، اما با فن آوری های نوین به ویژه شبکه های اجتماعی که مدیریت آن به ظاهر در دست مردم است، حس شهوت شهرت کاذب در همه به شکل جنون آمیزی ایجاد و گسترش یافته است. دست های پشت پرده از شیاطین مستکبر جهانی، برای ایجاد حداکثر لذت کاذب شهرت، با تشویق مردم به «تفاخر» از طریق شبکه های اجتماعی، مردم را به اموری سرگرم کردند که حتی از شهوت های صادق نیز دور شدند.

به سخن دیگر، در حالی که مستکبران جهانی و شیطان استکباری خود سرگرم «لذات ها و شهوت های صادق» ولی مادی هستند و همه ثروت و قدرت را در اختیار گرفته اند، توده های مردم را به سمت «لذت ها و شهوت های کاذب» سوق می دهند تا با سرگرم شدن به آن از آنان غافل شوند و مستکبران جهانی بتوانند به فعالیت های خویش به دور از هر گونه تزاحم و مخالفی ادامه دهند و به «تکاثر قدرت و ثروت» ادامه دهند.

در حقیقت «اصحاب زر و زور و تزویر» از قارون و فرعون و هامان همگی تلاش می کنند تا با ابزارهای تزویر امروزی چون شبکه های اجتماعی و بهره گیری از «ستاره ها» در حوزه ها و ساحات ابزارهای سرگرمی چون سینما، ورزش، سیاست و هنر مردم را سرگرم کنند تا با جذب به لذائذ کاذبی چون شهوت شهرت امکان بهره مندی لذائذ صادقی قدرت و ثروت را برای خود داشته باشند.

شبکه های اجتماعی به سبب ظاهر آزاد و همگانی اش، مردم خود شیفته را چنان گرفتار می کند تا به هر شکلی که حتی بیرون از دایره اخلاق و ادب و اصول انسانی است، رفتارهایی را به نمایش گذارد که موجب «شهرت» او شود و میزان بازدیدکنندگان را افزایش داده و شهرت یک روزه ای را نصیب او کند.

البته در جهان امروز و شبکه های اجتماعی، همان گونه که شهرت یک شبه دست یافتنی است، به همان سرعت از دست می رود و کسی که مدتی در بورس شهرت قرار دارد، به سادگی به فراموشی می رود و کسی دیگر به شهرت می رسد.

همین حفظ و صیانت از شهرت یک شبه موجب می شود تا افراد دست به کارهای خطرناک و گاه مردم آزاری بزنند تا خود را معروف کنند و شهوت شهرت خویش را این گونه ارضا کنند. حماقت هایی که برخی از افراد انجام می دهند نه تنها خنده آور نیست، بلکه گریه آور است؛ زیرا طرف برای این که «بازدیدکنندگان» بیش تری داشته باشد، دست به کارهای جنون آمیزی می زند که موجب مرگ خودش یا دیگران می شود.

شبکه های اجتماعی به سبب فضای چند رسانه ای خودش، بهترین ابزار برای کسانی است که دنبال شهرت هستند و این گونه برای لحظه ای یا ساعتی یا روزی، لذتی برای خود می آفریند که می تواند آسیب های جدی برای خود و دیگران به همراه داشته باشد.

با نگاهی به آثار مخرب و زیانبار شهرت طلبی در فضای رسانه ای به ویژه شبکه های مجازی می توان به این نتیجه رسید که این بیماری می تواند دین و اصول اخلاق انسانی مردم را به تباهی کشاند(نساء، آیه 27) و دین و اخلاق را نابود کند و هنجارهای اجتماعی را به امری بی ارزش و ضدهنجارها را به ارزش تبدیل نماید.(غرر الحکم، ص 402؛ شماره 5989)

از آن جایی که شهوت شهرت را درمانی نیست، همانند کسی است که با نوشیدن آب شور دریا تشنه تر می شود و با دست و پا زدن بیش تر در منجلاب و باتلاق زشتی ها و بی اخلاقی ها، غرق تر می شود و هر گونه اصول انسانی و اخلاقی را نابود و تباه می کند. این گونه است که روح و روان چنین اشخاصی هر روز بیمارتر و علیل تر می شود و عقل و خرد تحلیل می رود.(ترجمه میزان الحکمه، ج 14، ص 6697؛ شماره 21411)

از نظر امیرمومنان(ع) چنین افرادی را می بایست بردگان بدتر از بردگان زر خرید دانست؛ زیرا آنان روح و روانی آزاد دارند هر چند که تن و بدنشان اسیر بردگی است؛ اما افراد گرفتار شهوت از جمله شهوت شهرت، بردگانی هستند که ذهن و روان آنان برده شده است و بردگان بی چون و چرا اوامر و نواهی مستکبران شیطانی می شوند و خواسته و ناخواسته دنبال آنان رفته و هر کاری را بخواهند انجام می دهند؛ زیرا چنین افرادی به ظاهر آزاد ولی در باطن بردگان جنگ نرمی هستند که روح و روان خویش را به شیطان استکباری فروخته اند و در خدمت و ولایت شیطان هستند.(همان، شماره 21416)

شیطان مستکبر برای نابودی انسان تلاش می کند و برای تحقق این امر از همه ابزارها به ویژه ابزارهای تغییر در نفوس آدمی بهره می گیرد تا به جای فطرت دنبال شیطنت باشند.(نساء، آیه 119) این گونه است که بردگان جنگ نرم در شبکه های اجتماعی با تولید محتواهای ضد انسانی و ضد اخلاقی نابودی انسان و انسانیت را رقم می زنند و انسان را از همه اصول اخلاقی خودش خالی و تهی می سازنند. از همین روست که حضرت امام علی علیه‌السّلام در این زمینه هشدار می دهد و می فرماید: «آغاز شهوت، سرمستی است و فرجامش نابودی».(همان، شماره ۲۱۴۰۹.)

از نظر آن حضرت(ع) هر شهوتی از جمله شهوت شهرت که امروز در شبکه های اجتماعی بسیاری از توده های مردم دنبال آن هستند، هم چون سم کشنده ای است که انسانیت را نابود می سازد. امام علی علیه‌السّلام فرمود: «شهوت‌ها زهرهایی کشنده‌اند». (همان، شماره ۲۱۳۸۰.)

شیاطین استکباری در طول تاریخ برای اهداف شیطانی خویش از همه ابزارها به ویژه ابزارهای لذت بخش مادی بهره گرفته اند تا مردم را از حقیقت دور سازند و انسان های ساده لوح را در دام خویش اندازند و هم چنان از آنان به انواع گوناگون بهره کشی نمایند. بی گمان شهوت از جمله شهوت شهرت از جمله لذایذی است که به عنوان دام برای شیطان عمل می کند و انسانی گرفتار شبکه های اجتماعی شود، هم چون مگسی است که در دام تارهای عنکبوت گرفتار آمده است. از همین روست که امام علی علیه‌السّلام فرمود: «شهوت‌ها دام‌های شیطان‌اند».(همان، شماره ۲۱۳۸۱.)

شهوت پرستان شهرت دوست با رویه ای که در پیش می گیرند خود و دیگران را تباه می کنند و به جای هدایت به سوی کمالات دنبال ضلالت و سقوط می روند و با خود بسیاری از مردم ساده را به نابودی و هلاکت می کشانند؛ چرا که پیروی از شهوت، موجب گمراهی و ضلالت انسان است. (مریم، آیه 29)

افرادی که دنبال شهوت شهرت در شبکه های اجتماعی هستند، هیچ گونه خط قرمزی را مراعات نمی کنند و برای حریم های خصوصی ارزش قایل نیستند؛ هر چند که از نظر قرآن، انسان این حق را ندارد تا جان و مال و عرض خویش را نابود کند؛ زیرا «ملک» او نیست، بلکه امانتی الهی در اختیار اوست تا از آن بهره گیرد، با این همه حتی اگر شخص نخواهد به حریم خویش احترامی قایل باشد، حق ندارد حتی بر اساس قوانین ابتدایی بشر به دیگری ظلم کند و حقوق حریم خصوصی دیگران را نادیده گیرد؛ اما در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی می بینیم که بسیاری از شهرت پرستان حریم های خصوصی دیگران را نقض می کنند و با انتشار عکس، فیلم یا یادداشتی، عرض و آبروی دیگران را به بازی می گیرند تا میزان بازدیدکنندگان خویش را افزایش دهند و به شهرتی کاذب برسند. این در حالی است که با این عمل خودشان حتی جان دیگران را به خطر می اندازند.

یکی از مشکلات جدی در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی این است که شهرت طلبی را از سنین پایین در افراد تحریک می‌کند و آن را به یکی از مبانی اصلی رفتاری افراد تبدیل کرده و سبک زندگی را تغییر داده است. البته هماره شهرت طلبی به عنوان یک لذت در بشر مطرح بوده است؛ ولی باید دانست که در گذشته رقابت در شهرت و مشهور شدن، تا اندازه امروز پرشتاب نبود و بسیار آرام صورت می‌گرفت؛ چرا که فرد سال‌ها زحمت می‌کشید تا به شهرتی در کاری و امری که مناسب هویت و شخصیت او بود، دست یابد، اما از زمانی که فضای مجازی و شبکه های اجتماعی پدیدار شدند، این شتاب‌ها سرعت گرفت و رقابت‌ها برای کسب شهرت و ارضای حس آن زیاد شد؛ چرا که فن آوری های جدید حتی کودکان می توانند حس لذت شهرت را در خود ارضا کنند و از آن جایی که نوجوانان به سبب فقدان بلوغ عقلی از هیچ گونه محدودیتی قرار نمی گیرند، به سادگی در دام شهوت شهرت می افتند و خود به یک ابزار برای سرگرمی دیگران تبدیل شده و دیگران به ویژه صاحبان زر و زور و تزویر از آنان سوء استفاده می کنند و به بهره کشی از این بردگان جنگ نرم می پردازند.

امروزه افراد با گرفتن عکس‌های به اصطلاح لاکچری، به جمع کردن فالورها می‌پردازند و حتی بعضا هم به شهرت کاذب می‌رسند. انتشار عکس‌های لاکچری، عکس‌های برهنه، عکس‌های شخصی و انتشار محتوایی که کارکرد اجتماعی مثبت ندارد، تنها مختص ایران نیست بلکه در همه جوامع کارکردهای منفی دارد و به جامعه آسیب می‌رساند. البته اگر موضوع لاکچری توسعه یابد، می‌تواند جامعه را به انحراف بکشاند. همچنین عکس‌های لاکچری نمی‌تواند کارکردهای بی‌خطر یا کم‌خطر در فضای مجازی داشته باشد. این گونه است که شبکه های اجتماعی با ایجاد فضای نامحدود برای شهوترانان شهرت پرست مکانی بسیاری خوب و خطرناک تبدیل شده است که نه تنها به خود بلکه به مرزهای اخلاقی اجتماع تجاوز می کنند و ضرر و زیان بزرگ به امنیت روحی و روانی مردم وارد می سازند.

بی گمان بازگشت و توبه به مسیر اصول اخلاقی و انسانی که همه انسان ها از دیرباز در همه تمدن ها به آن اعتقاد داشتند، می تواند همان طور که فضای واقعی اجتماع را پاک و پاکیزه کند، فضای مجازی را از حقیقت تلخ شهوترانی پاک نماید وجلوی شهوت ها از جمله شهوت شهرت را بگیرد که به خود و افراد دیگر اجتماع ضربه و زیان جبران ناپذیری وارد می سازد.

متأسفانه امروزه رسانه‌های داخلی به تأسی از رسانه‌های خارجی، با نشان دادن زندگی‌های مجلل و تجملاتی، خانه ها و کاخ ها، لباس ها و پوشش های تفاخری و برهنه ساز ، تبلیغ از «ستاره ها» بی ستاره اخلاق، میل به رویاپردازی در مخاطب را ارضا کرده و مخاطب بیشتری را جذب کنند و به طوری که رسانه ها و صدا و سیما و سینما با ساخت و تولید فیلم ها و سریال هایی که این ویژگی را دارند، روز به روز افزایش می یابد و به این مساله شهوت پرستی و لذت شهرت دامن می زنند.