حرمت اعمال وهن آمیز
از نظر اسلام، همان گونه که شخص و شخصیت گرامی و عزیز است، آیین و دین اسلام نیز عزیز است و می بایست احترام آن داشته شود. بنابراین هر گونه اعمال و رفتاری که موجب بی احترام و وهن اسلام شود، حرام است.
همان گونه که مومن نمی تواند جامه ای را بپوشد که او را خوار و ذلیل کند، نمی تواند کاری را انجام دهد که موجبات وهن اسلام و مسلمانی شود. برخی از مردم، برای خودشان عزت و احترامی قایل هستند و اجازه نمی دهند تا کسی مقام و منزلت ایشان را کوچک شمارد. از این رو، تمام تلاشش را می کند تا شخصیت وی در جامعه عزیز و گرامی داشته شود. پس چنان رفتار می کند که ادب اجتماعی می طلبد و از هر گونه موجبات وهن پرهیز می کند تا خدای نکرده خوار و ذلیل نشود و کم ترین اهانتی به وی صورت نگیرد.
هم چنین بر هر مسلمانی است که چنان مسلمانی کند که اسلام متهم نشود و از سوی دیگران به عنوان آیینی شناخته نشود که همگان از آن بیزاری بجویند، بلکه می بایست اسلام چنان نمایانده شود که هر کسی افتخار کند که به اسلام و مسلمانی شناخته و معروف شود.
اسلام خود را دین فطرت و عقل سلیم و آیین درست زندگی معرفی می کند. هر امتیاز خوب و نیکی را که می توان برای یک آیین و دین از نظر عقل سالم و فطرت سلیم انسانی تصور کرد، اسلام برای خود آن را تعریف و بیان کرده است.
با این همه دیده می شود که برخی از افراد اسلام را چنان معرفی می کنند که مجموعه ای از آیین های زشت، بد، بی خردی، ناپسند و ضد انسانی است؛ در حالی که اسلام از آن ها پاک و مبراست. البته گاه این گونه معرفی بد و نادرست از سوی دشمنان انجام می شود؛ ولی گاه دیگر، از سوی مسلمانان این اتفاق رخ می دهد؛ زیرا برخی در مقام تبیین اسلام، مجموعه ای از بینش ها و نگرش ها را به اسلام نسبت می دهند که اسلام از آن ها مبرا و پاک می باشد؛ یعنی در حوزه های اعتقادی، احکام عملی و هنجارهای اخلاقی، مباحث و مسایلی را به اسلام نسبت می دهند که اسلام واقعی و راستین هیچ سنخیتی با آن ها ندارد. این عمل به سبب عدم فهم درست اسلام و یا اشتباه و خطا در شناخت اسلام از سوی برخی از عالمان دینی اتفاق می افتد که اسلام شناس کامل نیستند.
در برخی دیگر از موارد در مقام عمل، مسلمانان به گونه ای عمل می کنند که اسلام از آن اعمال بیزار است؛ در حالی که شخص خود را مسلمان معرفی می کند و اعمال زندگی خود را مطابق آن بر می شمارد؛ ولی هنگامی که ناظر بیرونی به این اعمال نگاه می کند، از هر گونه مسلمانی بیزار می شود و می گوید که اگر اسلام و مسلمانی این است، عطایش را به لقایش بخشیدم.
در حقیقت گاه از اسلام در مقام بیان و یا عمل، بد دفاع می شود و گاه دیگر، دفاع بد می شود. این گونه است که چهره ای نادرست و نارسا از اسلام ارایه می شود.
انتساب به ایمان ممنوع
دیده شده که برخی از افراد می کوشند تا خود را از انتساب به اسلام مبرا شمارند. این برای کسانی که اعتقادی به اسلام ندارند و یا در عمل مسلمان نیستند، امری پسندیده است تا ناظر بیرونی گمان خطا نبرد که این افراد مسلمان هستند و چنین اعتقاد یا اعمالی دارند.
اما گاهی هم می بایست اسلام خودش را از برخی از افراد پاک و مبرا بداند. با نگاهی به آیه 14 سوره حجرات و ایات دیگر قرآن می توان این مفهوم را از قرآن به دست آورد که اسلام از انتساب برخی از افراد به مسلمانی بیزاری می جوید. از جمله این افراد می توان به منافقان اشاره کرد؛ زیرا انتساب ایشان به اسلام در حالی که هیچ اعتقادی به باورهای آن ندارند و در مقام عمل بر خلاف احکام واصول اخلاقی آن حرکت می کنند، عین وهن به اسلام و مسلمانی است.
گروه دیگر، از مردمان نیز به سبب این که هنوز بینش ها و نگرش های آنان بر اساس آموزه های وحیانی اسلام و قرآن شکل نگرفته است، بیرون از دایره ایمان قرار می گیرند و خداوند در همین آیه به صراحت از ایشان به عنوان مسلمانی تبری می جوید؛ زیرا هر یک از عناوین اسلام و ایمان، ویژگی ها و خصوصیاتی را می طلبد که در منافقان یا مسلمان سست ایمان و یا ناقص الایمان نیست.
از این روست که می بایست گفت که هر کسی نمی تواند خود را مسلمان شمارد یا مومن بداند. اتخاذ چنین عناوینی برای کسانی که بر باورهای اسلامی و یا ایمانی نیستند، حرام و ممنوع است. از همین جاست که امام رضا(ع) برخی از مدعیان تشیع را به خانه خویش راه نداد؛ زیرا بر خلاف ممنوعیت استفاده از عنوان و نام مشخصی چون ایمان و تشیع، خود را شیعیان اهل بیت(ع) شمرده، در حالی که هنوز به مقام تشیع نرسیده بودند.
بنابراین، استفاده از عناوین و نام هایی چون اسلام، ایمان و تشیع زمانی جایز است که شخص به درستی بیانگر این عناوین باشد و بیان و عملش آن را نشان دهد.
آثار انتساب به اسلام و ایمان
انتساب شخص به عناوین و نام هایی چون مسلمانی و شیعه اهل بیت عصمت و طهارت(ع) اقتضائاتی دارد که اگر شخص آن را نداشته باشد، این انتساب همانند جعل اسناد رسمی، از مصادیق سرقت و تهمت است. تنها اشخاصی می توانند خود را منتسب به اسلام و ایمان و شیعه کنند که واقعا این عناوین در آنان وجود داشته باشد و آنان مصداق آن ها باشند. بنابراین کسی که مسلمان نیست یا محب اهل بیت (ع) است ولی شیعه و پیرو واقعی ایشان نیست، نمی تواند خود را منتسب به اسلام و تشیع کند؛ زیرا چنین کاری همانند این است که شخصی بی آن که تحصیلات عالی داشته و از نهادهای رسمی مجوز استفاده از عنوان دکترا را کسب کند، خود را دکتر بماند.
به نظر می رسد که از نظر امام رضا(ع) و دیگر امامان(ع) استفاده کسانی که شیعه نیستند و تنها محب اهل بیت(ع) هستند، از عنوان شیعه نه تنها سرقت و دزدی است، بلکه جرم و گناه است که مجازات خود را در آخرت و تبعات و پیامدهایی در دنیا به دنبال دارد.
خداوند در آیات 29 تا 32 سوره احزاب به زنان پیامبر(ص) هشدار می دهد که انتساب به بیت شریف پیامبر(ص) اقتضائاتی دارد که می بایست رعایت شود؛ چنان که رعایت آن امور و یا عدم رعایت آن نیز پاداش و مجازات های مضاعفی را به دنبال خواهد داشت. این بدان معناست که انتساب به شخص یا چیزی چون ایمان و تشیع ، اقتضائاتی دارد که اگر رعایت شود، آثار ویژه و اگر مراعات نشود مجازات خاصی را به دنبال خواهد داشت.
حرمت رفتار وهن آمیز
خداوند در آیه 104 سوره بقره ، موردی را مطرح می کند که می بایست فراتر از مورد و مصداق بیان شده به آن توجه شود. هر چند که خداوند در این آیه به یک مساله جزیی و فرعی اشاره می کند ولی می توان از آن یک قاعده کلی فقهی استنباط کرد که در همه ابواب فقه و عمل مسلمانی ساری و جاری می شود.
خداوند در این آیه به مسلمانان هشدار می دهد که به جای واژه " راعنا" از واژه " انظرنا" استفاده شود؛ زیرا کاربرد واژه نخست موجبات سوء استفاده دشمنان و وهن اسلام و مسلمین خواهد شد؛ زیرا واژه راعنا که در زبان عربی به معنای "به من بنگر" است؛ در زبان عبری به معنای " حمقنا ، مرا احمق کن" است و یهودیان از این واژه سوء استفاده کرده و مسلمانان و اسلام را تحقیر کرده و مسخره می کنند.
با آن که کاربرد واژه در زبان عربی به معنای رعایت کردن و توجه یافتن به شخص است ولی چون " رعن" در زبان عبری به معنای احمق کردن است، موجبات سوء استفاده دشمن کینه توزی چون یهودیان مدینه علیه اسلام و مسلمین می شود؛ از این روست که کاربرد آن غیر جایز دانسته شد.
از این آیه می توان استنباط کرد که هر گونه اعمال مجاز و مباحی که موجبات سوء استفاده دشمنان می شود، حرام است. اگر زمانی قمه زدن یا زنجیر زنی عمل مباحی بود، هنگامی که پخش تصاویر آن در ماهواره ها موجبات وهن اسلام و تشیع است، عملی حرام تلقی می شود و جایز نخواهد بود.
البته آن چه گفته شد در امور مباح است، وگرنه در احکام اسلامی که حکم قطعی خداوند است نمی توان این گونه رفتار نمود. بنابراین در جایی که حکم شرعی قاطع وجود دارد ، مسلمان مومن هرگز از انجام آن کوتاه نمی آید و آن را تعطیل نمی کند هرچند که از سوی دشمنان تمسخر شود و یا سوء استفاده تبلیغاتی از ان شود؛ زیرا مومن از ملامت و سرزنش سرزنشگران نمی ترسد و به احکام الهی پای بندی عملی خود را نشان می دهد؛ زیرا خداوند از مسلمان خواسته تا در آن چه مامور است استقامت ورزد و از سرزنش سرزنشگران نهراسد.(مائده ، آیه 54)
