سرگردانی مجرمان در قیامت

انسان مقصد و مقصودی دارد که باید آن را بشناسد و بدان سو با زاد و راحله حرکت کند تا برسد. مقصد انسان، آخرت و مقصود نیز لقاء‌الله و رجعت به سوی اوست که منتهای سیر و صیرورت انسان است.(انشقاق، آیه 6) برای رسیدن به این مقصد و مقصود نیز باید ره‌توشه تقوایی فراهم آورد که بر اساس عبادت در چارچوب اسلام و قوانین آن به دست می آید(بقره، آیات 21 و 197)؛ در حقیقت این فلسفه و سبک زندگی قرآنی و اسلامی است که انسان را به تقوایی می‌رساند که ره توشه آخرت و قرب الی‌الله و لقاءالله است.
کسی که در دنیا فلسفه زندگی را بشناسد و برای آخرت و لقاء‌الله برنامه داشته باشد، سبک زندگی خویش را به گونه ای تنظیم می‌کند که در آخرت به آن مقصد و مقصود برسد. بنابراین، در صحنه آخرت هیچ حیرت و سرگردانی ندارد؛ چون مقصد و مقصود را می‌داند و به درستی در آن مسیر گام برداشته و به آن صحنه با شناخت وارد شده است.
اما کسی که در دنیا فلسفه زندگی را نشناسد و سبک زندگی خود را بر اساس فلسفه الهی شکل ندهد، همان طوری که در دنیا در راه‌های متفرق می‌رود و گرفتار «لعب و لهو» می‌شود و کارهایش یا همانند بازیچه کودکانه، هدفمند نیست، یا همانند نوجوانان هدفمند است؛ ولی اهداف مهم را کنار گذاشته و به اهداف کم‌اهمیت توجه یافته است، در چنین شرایطی در دنیا زندگی کرده و سرگردان میان لعب و لهو است؛ بنابراین وقتی به صحنه قیامت وارد می‌شود؛ چون بر خلاف قوانین الهی عمل کرده و مجرمانه زندگی داشته است؛ در صحنه قیامت سرگردان است؛ چنانکه خدا می‌فرماید: وَیَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ یُبْلِسُ الْمُجْرِمُونَ‌؛ و روزى که قیامت برپا شود مجرمان سرگردان وحیرت‌زده و نومید مى‌شوند. (روم، آیه 12)
واژه «یُبْلِسُ» از ریشه «بلس» در لغت به معنی یأس، درماندگی، سکوت و حزن ناشی از یأس و ترس، پشیمانی و حیرت و سرگردانی آمده و ابلیس بدین‌جهت به این نام خوانده شده که از خیر و رحمت الهی، مأیوس و پشیمان گردیده است و او از هر راهی می‌رود در ضلالت خویش است و راهش به جایی ختم نمی‌شود و از تلاش خود هیچ نتیجه‌ای نمی‌گیرد.
اصولا از نظر قرآن، این حیرتی که ابلیس و پیروان او در دنیا و آخرت بدان دچار هستند، یک حیرت و جدایی و تفرقه دائمی است؛ لذا هزاران راه بیراهه می‌روند و به جایی نمی‌رسند. از این رو مجرمان در دنیا به ظاهر همراه و همدل هستند، ولی در باطن متفرق هستند و همین تفرق و جدایی در قیامت بروز می‌کند و هر یک از آنها از دیگری بیزاری جسته و از هم دور می‌شوند.(همان، آیات 13 و 14)