نشانه ها و آثار ایمان به پیامبر(ص)

بسم الله الرحمن الرحیم

از نظر آموزه های وحیانی قرآن، ایمان به خدا با ایمان به محمد مصطفی(ص) آمیخته شده است، به طوری که مدعی ایمان به خدا نمی تواند منکر ایمان به آن حضرت(ص) باشد، حتی اگر آن مدعی ایمان به خدا از امت های سابق باشد؛ زیرا همان طوری که ایمان مسلمانان نسبت به پیامبران(ع) شرط است، هم چنین ایمان به محمد مصطفی(ص) شرط پذیرش ایمان امت های پیشین به خدا است.

از نظر قرآن، هر چیزی نشانه و آثاری دارد که ایمان به محمد مصطفی(ص) نیز این گونه است. از همین روست که در آیات قرآنی نشانه ها و آثار این ایمان بیان شده و نویسنده در این مطلب بدان پرداخته است. با هم این مطلب را نظر می گذرانیم.

ایمان به پیامبر(ص) شرط ایمان به خدا

خدا در قرآن به صراحت می فرماید که پیروان خاتم النبیین(ص) نه تنها به پیامبر(ص) ایمان دارند، بلکه نسبت به همه پیامبران(ع) ایمان داشته و هیچ فرقی میان آنان نمی گذارند.(بقره، آیات 136 و 285؛ آل عمران، آیه 84)

هم چنین از نظر قرآن، پیامبران دیگر از شرایع اسلامی بر ایمان به خاتم النبیین(ص) تاکید داشته و نسبت به  ایشان بشارت داده اند.(ص، آیه 6) بر اساس قرآن، حتی حضرت آدم(ع) برای پذیرش توبه به خاتم النبیین و عترت طاهره توسل جسته و به شفاعت ایشان توبه اش پذیرفته شد.(بقره، آیه 37؛ روایات تفسیری)

از نظر آموزه های قرآنی، ایمان به آن حضرت(ص) نشانه ای از ایمان به خدا است و کسی که مدعی ایمان است، می بایست به آن حضرت(ص) به عنوان پیامبر ایمان داشته و به اطاعت از ایشان بپردازد. از این روست که اطاعت از پیامبر(ص) عین اطاعت از خدا دانسته شده است(انفال، آیه 46) و اگر در جایی دیگر فرقی میان اطاعت خدا و ایشان و امامان(ع) گذاشته شده(نساء، آیه 59) برای بیان این مطلب است که آن پیامبر و امامان معصوم دارای فرمان هایی اجتماعی و نظامی هستند که ممکن است در قرآن وارد نشده باشد؛ اما اطاعت از این فرمان ها نیز نشانه ای از ایمان این افراد به خدا است. پس نمی بایست تنها در انتظار این امر باشند که فرمان آنان در محدوده فرمان های موجود در قرآن باشد، بلکه فرمان هایی دارند که بر اساس نیازهای زمان ومکان صادر می شود. از آن جایی که فعل و قول آنان فعل و قول الهی است(نجم، آیات 3 و 4؛ انفال، آیه 17)، هر چه آنان فرمان می دهند حتی اگر در قرآن نباشد، حکم الله است؛ هر چند که بر اساس صراحت قرآنی تنها خدا حاکم و شارع است:« إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ»(یوسف، آیات 40 و 67)؛ اما حکم آنان به عنوان معصومان(ع) حکم الهی است و آنان جز به وحی نطق نکنند و جز به وحی عمل خیری را انجام نمی دهند؛ چنان که خدا می فرماید: وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ وَإِقَامَ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءَ الزَّكَاةِ وَكَانُوا لَنَا عَابِدِين؛ و آنان را امامان و پيشوايانى قرار داديم كه به فرمان ما هدايت می کردند، و به ايشان انجام دادن كارهاى خیر و نيك و برپاداشتن نماز و دادن زكات را وحى كرديم، و آنان پرستنده ما بودند.(انبیاء، آیه ۷۳)

به هر حال از نظر آموزه های وحیانی قرآن، ایمان به حضرت محمد(ص) از ارکان ایمان به خدا است(نساء، آیه 136) کسانی به این حقیقت می رسند که به حقیقت ایمان رسیده باشند، چنان که اولوا الالباب این گونه هستند.(آل عمران، آیات 190 تا 193)

بر اساس قرآن، خدا بارها از مردم خواسته و دعوت کرده تا به آن حضرت(ص) ایمان بیاورند و این ایمان را در اشکال گوناگون به نمایش و ظهور بگذارند.(نساء، آیات 136 و 170؛ اعراف، آیه 158؛ حدید، آیه 7؛ صف، آیات 10 تا 12)

خدا در قرآن می فرماید کسانی به آن حضرت ایمان خواهند آورد که حقایق قرآنی را چنان که هست بشناسند(مائده، آیات 83 و 84)؛ زیرا قرآن از چنان علوم ومعارفی برخوردار است که جز از طریق وحی دست یافتنی نیست.(بقره، آیه151) پس کسی که با این حقایق و علوم وحیانی آشنا شود و آن را به خوبی دریابد و ادراک کند، می فهمد که پیامبر(ص)در چه جایگاهی بس بلند است که معارفی بلند و سنگین به ایشان القا شده است که جز از طریق وحی دست یافتنی نیست.(نجم، آیات 3 و 4)

نشانه ها و آثار ایمان به پیامبر(ص) از نظر قرآن

از نظر آموزه های وحیانی قرآن، هر چیزی نشانه یا نشانه هایی دارد؛ چنان که هر چیزی آثاری دارد که می تواند مثبت و منفی باشد. بی گمان شناخت این نشانه ها و آثار می تواند برای درک حقیقت ایمان به محمد(ص) به عنوان رکن ایمان به خدا مفید و سازنده باشد و در باره خود یا  دیگران بر اساس آن قضاوت و داوری داشته باشیم.

خدا در قرآن بیان می کند که مومنان می بایست ایمان خویش به پیامبر(ص) را اظهار و آشکار کنند و آن را نهان و کتمان نکنند؛(بقره، آیه 136؛ نور، آیه 47) البته از نظر قرآن، گروهی هستند که به ظاهر مدعی ایمان به آن حضرت(ص) هستند ولی در عمل نشان می دهند که به ایشان کافرند؛ چنان که منافقان این گونه هستند و در امر ایمان به رسالت و پیامبری آن حضرت(ص) دروغ می گویند(نور، آیه 47؛ منافقون، آیات 1 و 2)؛ بنابراین، لازم است تا از طریق نشانه ها ایمان راستین و دروغین از هم باز شناخته شود.

از نظر قرآن، برخی از مهم ترین نشانه ها و آثار ایمان به آن حضرت(ص) عبارتند از:

1. اطاعت : کسی که مدعی ایمان به کسی است، از او اطاعت می کند؛ چرا ایمان مستلزم اطاعت است.(نور، آیات 47 و 51) پس کسانی که از آن حضرت اطاعت نمی کنند و فرمان هایی را تخلف کرده یا نسبت به فرمان کسانی که ایشان نصب کرده تخلف و عصیان می ورزند، مدعی دروغین ایمان بوده و در حقیقت به ایشان کافر هستند.
2. اذن خواهی: کسی که به حضرت محمد مصطفی(ص) ایمان دارد و آن ایمان خویش را نشانه ای از ایمان به خدا می داند، در کاری که وارد می شود از آن حضرت(ص) اذن می طلبد و بی اذن کاری نمی کند.(نور، آیه 92) پس کسانی که مدعی عقل و فهم بوده و سرخود کاری را انجام می دهند، در حقیقت ایمان به پیامبر (ص) و جایگاه رفیع و بلندی او به عنوان پیامبری که از همه حقایق آگاه است و خبر می دهد، نداشته و او را در سطح خویش یا کمی برتر می دانند.
3. مرجعیت پیامبر: از نظر قرآن، پیامبر(ص) کسی است که نسبت به همه هستی به طریق وحی آگاهی داشته واز علم غیب برخوردار است.(جن، آیات 26 و 27) ایشان کسی است که قول و فعل او همان قول و فعل الهی است.(نجم، آیات 3 و4؛ انفال، آیه 17) بنابراین مومن حقیقی در کاری حتی اگر در قرآن حکم آن نیامده باشد، از پیامبرش پیروی و اطاعت می کند. پس در اختلافات و منازعات و مشاجرات علمی و عملی برای آن حضرت مرجعیت قایل است و به ایشان مراجعه می کند.(نساء، آیات 59 و65) البته از آن جایی که معصومان از اهل بیت عصمت و طهارت(ع) از عصمت برخوردار بوده(احزاب، آیه 33) و ولایت الهی برای آنان اثبات شده، آنان را مرجعیت داده و به آنان نیز مراجعه کرده و اطاعت فرمان می کنند(نساء، آیات 59 و65)؛ چرا که اکمال دین اسلام واتمام نعمت الهی به ایشان است.(مائده، آیات 3  و 55) به هر حال، کسی که از پیامبر(ص) و امام معصوم(ع) به عنوان مراجع الهی اطاعت نمی کند، در ایمان خویش دروغ می گوید ؛ چرا که از نظر قرآن نشانه ای ایمان به خدا در ایمان و اطاعت از پیامبر(ص)و اولو الامر از امامان معصوم(ع) براساس آیات قرآنی و روایات تبیینی و تفسیری پیامبر(ص) است.
4. محبت: از نظر آموزه های قرآنی، ایمان به آن حضرت(ص) با محبت آمیخته است و اگر کسی مدعی ایمان است می بایست نسبت به ایشان از چنان محبتی سرشار باشد که حتی خویشان را برای محبت ایشان در صورت تضاد کنار بگذارد و محبت شدیدی نسبت به آن حضرت(ص) داشته باشد.(توبه، آیه 24) هم محبت شدید است که اجازه نمی دهد تا با خویشان دشمن آن حضرت(ص) ارتباط برقرار کند بلکه حتی به جنگ علیه آنان برود و در صورت نیاز حتی خویشان خویش را برای دفاع از آن حضرت (ص) به قتل برساند.
5. صداقت و راستی: از نظر قرآن، یکی از نشانه های ایمان به آن حضرت(ص) صداقت و راستی در شخص است؛ زیرا مومن کسی است که در هر چیزی صادق و راستگو است و صدق او در قول و فعلش آشکار می شود. از همین روست که خدا مومنان حقیقی به ایشان را جزو صادقین بر می شمارد.(حجرات، آیه 15)
6. پرداخت خمس: هم چنین از نظر قرآن، پرداخت خمس به عنوان یک واجب مالی از نشانه های اطاعت از پیامبر(ص) است و کسی که خمس را نمی پردازد در ادعای ایمان به آن حضرت(ص) دروغ می گوید و کافر نسبت به آن حضرت است.(انفال، آیه 41)
7. هدایت: از نظر آموزه های وحیانی قرآن ، انسان یا در مسیر هدایت و رستگاری است یا ضلالت و گمراهی و شقاوت ابدی. از نظر قرآن، ایمان به خدا که در ایمان به پیامبرش تجلی می کند، موجب هدایت انسان به سوی خدا و رستگاری ابدی می شود. پس کسی نمی بایست هدایت و رستگاری را در جایی دیگر بجوید.(بقره، آیات 136 و 137)
8. طلب استغفار: از نظر قرآن پیامبر(ص) در پیشگاه خدا از جایگاه بس بلندی برخوردار است تاجایی که استغفار و شفاعت آن حضرت موجب رهایی و رستگاری مردمان می شود. بنابراین کسی که مدعی ایمان به آن حضرت(ص)به ایشان توسل جسته و از ایشان شفاعت می خواهند و برای رهایی از مشکلات طلب استغفار می کنند؛ یعنی از آن حضرت می خواهند تا برایشان استغفار کند؛ زیرا وقتی شخص استغفار کند، و از آن حضرت بخواهد تا برایشان استغفار کند، خدا را غفور می یابند و خدا به سوی آنان باز می گردد و راه ایشان را اصلاح می کند؛ چنان که خدا به صراحت می فرماید: وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا لِيُطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِيمًا ؛ و ما هيچ پيامبرى را نفرستاديم مگر آنكه به توفيق الهى از او اطاعت كنند و اگر آنان وقتى به خود ستم كرده بودند پيش تو مى ‏آمدند و از خدا آمرزش مى‏ خواستند و پيامبر نيز براى آنان طلب آمرزش می کرد قطعا خدا را توبه‏ پذير مهربان مى‏ يافتند.(نساء، آیه ۶۴) از این آیه هم چنین دانسته می شود که اطاعت از رسول الله(ص) به اذن و فرمان الهی است و کسی که از ایشان اطاعت می کند در حقیقت از خدا اطاعت می کند و کسی که تخلف کند از خدا تخلف کرده و نسبت به او عصیان ورزیده است.
9. تسلیم و پذیرش احکام قضایی پیامبر: از نظر قرآن، ایمان به خدا زمانی تحقق می یابد که نشانه هاو آثار آن در زندگی و سبک آن خودنمایی و بروز کند. پس اگر کسی فلسفه او همان فلسفه قرآنی و ایمان به خدا است، این فلسفه در سبک زندگی شخص بروز و ظهور می کند. بنابراین، با نگاهی به سبک زندگی شخص می توان دانست که بر ایمان است یا بر کفر؟ از نظر قرآن، کسی که در مشاجرات و مسائل قضایی به آن حضرت مراجعه می کند، اهل ایمان است و اگر کسی مراجعه نکند یا پس از مراجعه احکام قضایی ایشان را نپذیرد، در ایمان خویش دروغ گو است و اصولا ایمان ندارد؛ خدا می فرماید: فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤْمِنُونَ حَتَّى يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لَا يَجِدُوا فِي أَنْفُسِهِمْ حَرَجًا مِمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُوا تَسْلِيمًا ؛ ولى چنين نيست به پروردگارت قسم كه ايمان نمى ‏آورند مگر آنكه تو را در مورد آنچه ميان آنان مايه اختلاف است داور گردانند سپس از حكمى كه كرده‏ اى در دلهايشان احساس ناراحتى و ترديد نكنند و كاملا سر تسليم فرود آورند.(نساء، آیه ۶۵) البته این حکم اختصاص به آن حضرت(ص) ندارد بلکه از احکام غیر اختصاصی است که درباره اولوا الامر از امامان معصوم(ع) نیز جاری است. هم چنین براساس روایات و توقیعات معصومان(ع) این حکم در زمان غیبت در باره عالمان اسلامی فقیه که دارای ولایت هستند، نیز جاری و ساری است.( کتاب الغیبة، ص 290، ح 247؛ کمال‌الدین و تمام النعمة، ج 2، ص 483، باب 45، ح 4؛ وسائل الشیعة، ج 27، ص 131، ح 33401.)
10. تسلیم مطلق: بر اساس آیات قرآنی از جمله آیه 65 سوره نساء، تسلیم مطلق در برابر اسوه حسنه الهی(احزاب، آیه 21) امری واجب و وظیفه فریضه و نشانه ای از ایمان است. پس کسی که مدعی ایمان به خدا است و در برابر پیامبر(ص) و اولیای معصوم الهی(ع) تسلیم محض نیست، در ایمان خویش دروغ می گوید.
11. رستگاری: از نظر قرآن، ایمان به آن حضرت(ص) به عنوان رکن ایمان به خدا، موجب رستگاری و فلاح انسان است و کسی که به ایشان ایمان نداشته باشد، رستگاری دنیا و آخرت را به دست نمی آورد.(صف، آیات 10 تا 12)
12. بهره مندی از سعادت و خیر: از نظر آموزه های وحیانی قرآن، ایمان حقیقی به پیامبر(ص) موجب خیر و سعادت دنیا و آخرت است.(صف، آیات 10 و 11) بنابراین کسانی که به آن حضرت(ص) در قول و فعل ایمان ندارند، از سعادت و خیر دنیوی و اخروی بهره مند نخواهند بود و نعمت های مادی در اختیار ایشان چیزی جز فتنه و آزمون الهی نیست.
13. پیروزی: از نظر قرآن، ایمان به آن حضرت(ص) موجب پیروزی در زندگی و امور آن است؛ زیرا هر کسی به آن حضرت ایمان داشته باشد، از طرق عادی و غیر عادی مورد عنایت و فضل الهی خواهد بود و پیروزی حقیقی برایش رقم خواهد خورد.(صف، آیات 10 تا 13) پس اگر کسی گرفتار شکست در امری شد، بداند که در اطاعت تخلف ورزیده و یا چنان که باید و شاید عمل نکرده است.
14. بهره مندی از مقام محسنان: از نظر قرآن، ایمان به آن حضرت(ص) انسان را به مقام محسنان می رساند و از آثار مقام آنان بهره مند می گرداند(مائده، آیات 83 و 85) که در آیات بسیاری از قرآن به این آثار اشاره شده است.
15. مغفرت الهی: شکی نیست که انسان به عمد و خطا و اشتباه خویش یا تفسیر نادرست دیگران در شرایطی قرار می گیرد که نیازمند غفران الهی است که نوعی حفاظ برای او ایجاد می کند و رحمت را به سوی او جلب و نقمت ومصیبت را دفع یا رفع می کند. بنابراین، انسان هماره نیازمند مغفرت الهی است حتی اگر پیامبر باشد.(فتح، آیات 1 و 2) از نظر آموزه های وحیانی قرآن، مغفرت الهی شامل کسانی می شود که به آن حضرت(ص) ایمان داشته باشند و کسی که ایمان نداشته باشد از مغفرت الهی محروم می شود.(نور، آیه 62؛ صف، آیات 10 تا 12)
16. نجات از عذاب: از مهم ترین خطراتی که انسان با آن مواجه است، عذاب های دنیوی و اخروی الهی است. از همین روست که اهل بیت عصمت(ص) نیز از آن هراسان و خائف بودند.(انسان، آیه 10) از نظر قرآن، تنها راه رهایی از عذاب های الهی ایمان به خدا و پیامبرش است.(صف، آیات 10 و 11)
17. بهره مندی از نعمت های الهی: از نظر قرآن، ایمان به آن حضرت(ص) موجب می شود تا شخص مومن از پاداش های ونعمت های اخروی الهی بهره مند شود.(آل عمران، آیه 199؛ نساء، آیه 162؛ حدید، آیه 7؛ صف، آیات 10 تا 12)