ویژگیهای ابرار
یکی از مقامات انسان رسیدن به مقام ابرار است. ابرار از اهل بهشت هستند و از بهشت عبادالله خاص الهی یعنی اهلبیت عصمت و طهارت علیهمالسلام بهرهمند میشوند. (انسان، آیات 5 تا 7)
کسانی به این مقام دست مییابند که دریادل باشند؛ زیرا واژه ابرار از بر با تشدید راء به معنای دشت گسترده و گندمزار است.
از نظر آموزههای قرآنی، هر کسی نمیتواند مدعی این مقام باشد مگر آنکه اعمال صالح و خاصی را انجام دهد.
از نظر برخی همچون اهل الکتاب، رسیدن به مقام ابرار تنها با انجام اعمال عبادی نماز دست یافتنی است، در حالی که از آموزههای قرآنی، همچون آیه 177 سوره بقره برمیآید نمازی که فاقد هرگونه حقیقت نماز واقعی باشد چیزی جز بازی نیست.
از نظر قرآن، زمانی نماز حقیقی تحقق مییابد که اعمال صالح در شکل بر و نیکی تحقق یابد.
خدا اعمال صالح تحقق بخش بر و نیکی را نمازی میداند که شخص را به کارهای خیر و صالح چون موارد زیر بکشاند:
1. ایمان به خدا؛
2. ایمان به روز آخرت؛
3. ایمان به فرشتگان؛
4. ایمان به کتاب یعنی احکام و شریعت الهی در قالب اسلام و همه شرایع آن؛
5. ایمان به پیامبران الهی؛
6. دادن مال محبوب و مورد نیاز در راستای کسب محبت الهی به اهل بیت علیهمالسلام و خویشان نزدیک خود؛
7. دادن مال با همان شرایط به یتیمان؛
8. دادن مال با همان شرایط به مساکین و ناتوان کامل اقتصادی؛
9. دادن مال با همان شرایط به در راه ماندگان؛ 10. دادن مال با همان شرایط به سائلین؛
11. دادن مال با همان شرایط برای آزادی بردگان؛
12. اقامه نماز و برپایی آن در جماعت؛
13. دادن زکات مال واجب؛
14. وفای به عهد هنگامی که عهدی بستند؛
15. صبر و استقامت در زمان تنگدستی؛
16. صبر و استقامت در هنگام ضرر؛
17. صبر و استقامت در هنگام جنگ؛
18. صداقت در همه این اعمال و تطبیق و مطابقت قول و فعل؛
19. رعایت تقوا در همه موارد و رسیدن به مقام متقین با این اعمال بهطوری که تقوای الهی جزو ملکه بلکه مقوم ذات و هویت آنان شده باشد.
خدا این گونه اعمال را به عنوان بر و نیکی واقعی بر میشمارد. از این رو در آیات 19 تا 26 سوره ذاریات میفرماید تنها نمازگزار واقعی آن کس است که اهل خیررسانی به دیگران بوده و از مال خویش مثلا میگذرد، در حالی که تارکان واقعی نماز همان کسانیاند که خیری به دیگران نمیرسانند. (نگاه کنید: مدثر، آیات 43 و 44)