خداوند يكى از صفات انسان را شتابزدگى دانسته و مى فرمايد: «و كان الإنسان عجولاً;(اسراء/ 11) انسان بسيار شتاب كار است». به نظر مى رسد كه آوردن «كان» در آيه بيانگر ملازمت اين صفت به طور هميشگى در انسان است و اگر آن را صفت ذات ندانيم صفت فعل هميشگى اوست. بنابراين چنين برداشت كرد كه شتابزدگى از ويژگى هاى انسان است كه هم چون يك امر فطرى يا غريزى با او ملازمت دارد. پس هرگاه در كارى اقدام مى كند و در جستجوى چيزى مى رود صبر و شكيبايى نمى كند و درباره پيامدهاى كارش انديشه و تدبّر نمى نمايد; بلكه همين كه از چيزى آگاهى يافت و آن را مطابق خواهش و ميلش ديد به شتاب به سويش مى رود و مى كوشد تا آن را به دست آورد.
از پيامدهاى زيانبار شتابزدگى و شتابكارى آن است كه ميان خوبى و بدى، زشت و زيبا فرق نمى گذارد و تنها به ملاك و معيار «پسندگى» به آن اقدام مى كند و همين «دلپسندگى» باعث مى شود كه هر چه را پيش بيايد بخواهد و در طلبش برخيزد، بدون آن كه به پيامدها و عواقب آن بينديشد و حق را از باطل تشخيص دهد. در نتيجه عاشق و دوستدار بدى و شرى شود چنان چه عاشق خير و نيكى است. خداوند در اين باره به انسان هشدار مى دهد و مى فرمايد: «و عَسَى أَن تكرهواْ شَيْـًا وَهُوَ خيرٌ لَّكُمْ و عَسَى أَن تحبّوا شيئًا و هو شرّ لكم و اللّه يعلم و أنتم لا تعلمون; (بقره/ 216) و چه بسا چيزهايى را «ناپسند» مى دانيد در حالى كه آن براى شما خير است و چه بسا شما به چيزى دلبستگى و پسند پيدا مى كنيد در حالى كه آن شرى براى شماست و خداوند مى داند آن چه را كه شما نمى دانيد.
اين دلبستگى بر پايه پسند و ناپسند معيارى عقلانى نيست كه آدمى را به خوشبختى برساند بلكه موجبات تباهى و بدبختى انسان را فراهم مى آورد. انسان نبايد تنها به علت پسند و ناپسند و علاقه مندى خود به چيزى دلبسته شده و آن را از خدا بخواهد. خواستن بر اين پايه و معيار ريشه در همان شتابزدگى و شتابكارى انسان دارد كه صفت نيكى به شمار نمى آيد. حال اين خواستن چه به «زبان قال باشد يا به زبان حال»; به اين معنا كه خواهش انسان و خواستن او چه به صورت دعا و الفاظ دعايى باشد مانند: خدايا مال و فرزندان به من روزى كن; و چه بدون لفظ صورت گيرد و به صورت سعى و عمل بوده باشد; در هر حال اين خواهش و خواستن و دعا،طلبى است كه از خدا مى شود; و خدا انسان را از شتابزدگى باز مى دارد.
بى گمان انسان همه چيز را از خدا مى خواهد و خدا به او مى دهد يا نمى دهد; چه اين خواستن به صورت لفظ باشد يا عمل; حتى اگر اين درخواست از كسى صادر شود كه به خدا اعتقادى نداشته و توجهى نيز به درخواست از خدا ندارد، با اين همه، از او مى خواهد; زيرا در حقيقت غير از خدا مُعطى و مانعى نيست; هر چه را كه مى دهد او مى دهد و هر چه را باز مى دارد او مى كند; چون مى فرمايد: «وَ إِن يَمْسَسْكَ اللَّهُ بِضُرّ فَلاَ كَاشِفَ لَه إِلاَّ هُوَ وَ إِن يُرِدْكَ بِخَيْر فَلاَ رَآدَّ لِفَضْلِهِ يُصِيبُ بِهِ مَن يَشَآءُ مِنْ عِبَادِهِ وَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيم;(يونس/ 107) اگر خداوند بخواهد بلايى به تو برساند، بازدارنده اى جز خود او براى آن وجود ندارد و اگر خيرى برايت بخواهد فضل او بازدارنده اى ندارد كه آن را به هر كس از بندگانش بخواهد مى رساند و او آمرزگار مهربان است.»
بنابراين همه ى موجودات در سر سفره ى احسان او نشسته اند و از روزى او مى خورند حتى ابليس كه رانده شده درگاه اوست بر سر سفره احسان اوست; چنان چه مى فرمايد: «يَسْـَلُهُ مَن فِى السَّمَـوَ تِ وَ الاَْرْض ;(رحمن/ 29) هر آن كس كه در آسمان ها و زمين است، از او درخواست مى كند» و نيز مى فرمايد: «وَءَاتَ
