بسم الله الرحمن الرحیم
اجرای دستورها و آموزه های قرآنی در متن جامعه نیازمند هماهنگی میان دولت و ملت است. اصولا بخش های مهم آموزه های قرآنی به حوزه اجتماعیات ارتباط دارد و حتی آن بخش های فردی و شخصی در سایه رفتار اجتماعی خودش را نشان می دهد و به باوری می رسد. بنابراین اگر زمینه های اجتماعی فراهم نباشد نمی توان از اجرای کامل وتمام دستورهای قرآنی سخن گفت. جامعه اسلامی یک جامعه در ساختار رهبانیت نیست که با اعتزال و گوشه گیری بتوان مسلمان تربیت کرد؛ زیرا اگر کسی حتی دوره هایی را به عنوان خودسازی گوشه نشینی و گوشه گیری اجتماعی و به تعبیر قرآن اعتزال و رهبانیت داشته باشد، برای رسیدن به کمال لازم است تا در حوزه اجتماعی وارد شود و رفتار اجتماعی خود و دیگران را بهبود بخشد. از این روست که خداوند در سوره عصر تنها راه رهایی از خسران و زیان ابدی را عمل به وظایف چهارگانه ایمان و عمل صالح و توصیه دیگران به حق و صبر دانسته است. بنابراین، برای آن که آموزه های وحیانی قرآن در جامعه وارد شود و مردم قرآنی شوند، باید هماهنگی کمالی میان مردم و هم چنین مردم و دولت وجود داشته باشد. این که حضرت مقام معظم رهبری(مدظله العالی) ناخشنودی خویش را از عدم تحقق دولت اسلامی در طول سی دهه عمر جمهوری اسلامی بیان می کند از آن روست که وقتی دولت اسلامی نشود، جامعه نمی تواند اسلامی شود. وقتی مثلا یک حکم اسلامی و قرآنی به عنوان حرمت ربا، در قوانین دولت اسلامی خودش را تحکیم نبخشد و دولت اسلامی به دور از اقتصاد ربوی سامان نیافته باشد، نمی توانید شما امید داشته باشید که رفتار اقتصادی یک مسلمان و مومن در چنین جامعه ای به دور اقتصاد ربوی باشد. بانکداری در جهان امروز هم چون رگ های خونرسانی هستند که در کوچک ترین نهادهای اجتماعی یعنی خانواده نیز نفوذ کرده است و وقتی بانکداری ربوی باشد و دولت اسلامی نتواند آن را اصلاح کند، به طور طبیعی کل اقتصاد جامعه و حتی خانه و غذا و پوشاک مردم نیز آلوده به اقتصاد ربوی خواهد بود. بنابراین، برای این که سبک قرآنی در جامعه اسلامی ایجاد شود باید هماهنگی کاملی میان اسلام و آموزه های آن با دولت اسلامی و جامعه اسلامی پدید آید. پس به دور از انتظار خواهد بود که شما مسلمانی را تجربه کنید در حالی دولت شما اسلامی و قرآنی نیست . بنابراین لازمه اصلی اسلامی و قرآنی شدن جامعه ، اسلامی شدن دولت است و تا دولت اسلامی نشود و قوانین قرآنی و اسلامی بر آن حاکمیت نیابد نمی توانید انتظار داشته باشید که جامعه و امت اسلامی شود. البته ممکن است امت مسلمان و دولتمردان مردان مسلمان داشته باشیم، ولی چنین نظامی فاقد امت اسلامی و دولت اسلامی است؛ زیرا این عبارت تاکید دارد که ساختار و نظام حاکم اسلام است.
پیشنهاد قرآنی شدن
در پاسخ به پرسش پیشین برخی از مهم ترین پیشنهادها بیان شده است. البته کارهای دیگری نیز باید برای رسیدن به این هدف یعنی جامعه و دولت قرآنی انجام شود که یکی از مهم ترین بایسته ها و ضرورت ها در این امر استنباط و استخراج نظریه های اسلامی در حوزه های گوناگون مدیریتی، تربیتی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، و مانند آن ها است. البته این استخراج و استنباط باید در ساختار پذیرفته شده اصول استنباط و استنطاق از قرآن انجام گیرد و سپس در قالب احکام فقهی به معنای اعم در شکل قوانین ساماندهی و در حوزه های مختلف به کار گرفته و اجرایی شود. پس بدون داشتن نظریه های گوناگون در همه حوزه ها و قوانین و قواعد و مقررات نمی توان جامعه قرآنی و دولت قرآنی داشت. در این راه ایجاد هسته های علمی با گرایش های میان رشته ای بسیار مهم و اساسی است. به این معنا که شخص باید از توانایی استنباط و اجتهاد به معنای عام و خاص کلمه بر آید و از سوی دیگر نسبت به حوزه های تخصصی چون تربیت، روان شناسی، جامعه شناسی، اقتصاد و مانند آن ها آگاهی و سلطه علمی داشته باشد تا بتواند به استخراج و استنطاق در این حوزه از قرآن بپردازد.
جذب برای رشته های علوم قرآنی
بی گمان دست یابی به کسانی که توانایی و تخصص لازم را برای استخراج داشته باشند، به معنای جذب دانشجویان و طلاب نخبه به این حوزه ها است. رشته های علوم قرآنی به جای بازنشر دانش های پیشینان باید به باز تولید نظریات و مفاهیم جدید قرآنی با توجه به متغیرات ومقتضیات زمان و مکان اقدام کنند. البته حجم عظیم و تراکم بسیاری که در این حوزه در طول سده ها فراهم آمده همانند یک پیشینه تحقیق می تواند عمل کند و زمینه را برای تولید و بازتولید نظریات فراهم آورد. باید دانشجویانی را به این سمت و سو هدایت کرده که از توانایی اجتهاد و تولید فتوا یعنی سخنان و نظریه های جدید و جوان بر آیند. همه گونه حمایت مالی و غیر مالی باید برای این دانشجویان فراهم آید تا در یک فضای کاملا علمی بتوانند نظریات را استخراج کرده و مفاهیم جدید بسازند بی آن که متهم شوند. البته این نظریات باید در کرسی های آزاد اندیشی دینی و قرآنی طرح و چکوش کاری شود تا قابل ارایه در قالب نظریات علمی قرآنی به جامعه و دولت بلکه نهادها و جوامع و مجتمعات بشری شود.
ترویج قرآن در ماه رمضان
فضای ماه رمضان تنها برای حوزه ترویجی نباید مد نظر قرار گیرد بلکه همان طوری که علمای پیشین از این ماه بهره می برند و کتب پژوهشی و بحث های علمی می نوشتند و مطرح می کردند باید از این فضای الهی بهره برد. ماه رمضان ماه نزول قرآن و بلکه باز نزول مفاهیم در قالب بطون قرآنی است. قلب مبارک امام زمان(عج) محل تجلی و ظهور بطون قرآنی است که از مقام لدن علی حکیم و عزیز حکیم نازل می شود و فرشتگان پس از دریافت از آن حضرت (عج) به گوش و سمع و دل مومنان قرآنی می رسانند. این الهامات قرآنی و وحی که هر ساله در قالب بطون و مفاهیم جدید در اختیار بشریت است باید استخراج و با توجه به زمان و مکان به کار گرفته شود. امروزه بیش تر به حوزه ترویجی به ماه مبارک نگاه می شود و کم تر به حوزه پژوهشی و بهره گیری مفاهیم و بطون جدید به این ماه نگاه می شود. بنابراین باید نخبگان و علمای به حوزه علمی بیش تر توجه یابند و از برکات این ماه که شیاطین در آن در بند هستند بهره برند.
تاثیر نمایشگاه قرآن
نمایشگاه های قرآنی به مثابه بازوهای ترویجی فرهنگ قرآنی رفتار می کنند. البته در این نمایشگاه ها هر از گاهی آثار خوب و مهم پژوهشی و علمی نیز نشر می یابد که برای نخبگان جهت آشنایی با مفاهیم و بطون جدید قرآن بسیار مفید است. باید جنبه های ترویجی در کنار جنبه های پژوهشی مورد تاکید قرار گیرد. البته بسیاری از موارد تنها شعار پژوهش مطرح است و ما کم تر با تولید محتوا و باز تولید مفاهیم جدید قرآنی در راستای پاسخ گویی به پرسش های نوشونده عصری مواجه هستیم. کم تر دیده می شود که نظریات و فرضیاتی برای پاسخ گویی به مشکلات اخلاقی، تربیتی ، اقتصادی ، سیاسی ، روانی جامعه مطرح شود و به این مسایل پاسخ داده شود. بنابراین باید از این فرصت نمایشگاهی در همه ابعاد سود برد و آن را منحصر به حوزه ترویجی نکرد که البته آن نیز در جای خود مهم و مثابه یک ابزار مهم با ارزش و کار آمد.
