بسم الله الرحمن الرحیم
انسان درخواست ها و پرسش های بسیاری از خدا دارد، زیرا همه هستی انسان گرفتار فقری است که او را از خالق بی نیاز نمی سازد. پرسش های انسان به دو دسته اصلی تقسیم می شود که از آن به نیازهای آگاهانه و غیر آگاهانه یاد می شود، زیرا بسیاری از نیازهای انسانی مورد غفلت است و تنها انسان به مواردی توجه می یابد که نسبت به آن شناخت دارد. در همین نیازهای اخیر نیز اکثریت انسان ها از طریق اسباب خواهان برآورد نیازهای خویش هستند، ولی عارفان بالله نه تنها درخواست های خویش را از طریق اسباب می جویند، بلکه بی واسطه اسباب خواهان تحقق آن هستند.
هم چنین این درخواست ها گاه ناظر به امور مادی و گاه ناظر به امور معنوی است، چنان که این درخواست ها گاه ناظر به مقام فعل الله و گاه ناظر به مقام صفات و ذات الهی است.
یکی از اصطلاحات قرآنی، «لدن» است که منشاء فعل الهی است. عارفان بالله به سبب شناخت و معرفتی که از خدا دارند، خواهان اتصال به «لدن» هستند تا از این طریق نیازهای مادی و معنوی خویش را برآورده سازند. در این اتصال، نوعی ارتباط برقرار می شود که شخص نیازهای خویش را به شکل کامل بدون هیچ شایبه و آمیزه حق و باطل دریافت می کنند.
به عنوان مثال، انسان در درخواست علمی، از مقام «لدن»، علمی را به دست می آورد، که همان «علم لدنی» است. عالم به علم لدنی علمی را دارا می شود که هیچ گونه شکی در آن راه نمی یابد، بلکه همه آن حقیقت محض را به دست می آورد. این گونه است که عالم به علم لدنی درباره علوم فیزیک، شیمی، ریاضی، ستاره شناسی، انسان شناسی، هستی شناسی و قوانین آنها یعنی در درباره هر موضوع علمی که وارد می شود، عین حقیقت را در اختیار دارد و از آن آگاه است، زیرا چنین عالمی، حقیقت را از منشاء آن یعنی خدای علیم کسب کرده است.
کسب علم به طور مستقیم و بی واسطه از خدای علیم موجب می شود تا عالم به علم لدنی در هرکاری با یقین صد درصدی وارد شود و اما و اگرها و اعتراضات دیگران حتی اگر در سطح حضرت موسی کلیم الله(ع) باشد، برای عالم بی تاثیر باشد، زیرا عالم علم خویش را مستقیم از منشاء علم دریافت کرده است، از همین روست که حضرت خضر(ع) پس از انجام اعمال سه گانه که به ظاهر مخالف شریعت موسوی بوده، نه تنها تغییری در رفتار خویش ایجاد نمی کند، بلکه با بیان تاویلات اعمال خویش نشان می دهد که آن چه او می داند و بدان علم دارد، علمی در سطحی است که هیچ گونه شک و شایبه ای در آن راه ندارد، زیرا به تعبیر قرآن، او عالمی است که به تعلیم الهی به طور مستقیم از علم الهی برخوردار شده است: «علمناه من لدنا علما»(کهف، آیه ۶۵)
ویژگی نعمت ها با منشای لدنی
از آموزه های وحیانی قرآن به دست می آید که همه انواع و اقسام علم الهی می تواند از خاستگاه و منشای «لدن» باشد. نعمت هایی چون اسلام، ایمان، ولایت، نصرت، ثروت، قدرت و مانند آنها می تواند لدنی باشد. البته نعمت های لدنی به سبب ویژگی فضل مستقیم الهی و فقدان باطل و حق محض بودن، نعمت های خاص و اختصاصی است که از مقام رحمانیت رحیمی به انسان می رسد. این بدان معناست که رحمت رحیمی اختصاص به اهل بهشت در آخرت ندارد، بلکه در همین دنیا نیز برخی از مومنان از رحمت رحیمی نیز برخوردار می شوند.
خدا در قرآن بر این نکته توجه می دهد که رحمت رحیمی که به صاحبان لدنی می رسد، می تواند همه امور مادی و معنوی شخص را در بر گیرد و اختصاص به مسایل معنوی ندارد، بلکه هر نعمتی می تواند از مقام لدن و بی واسطه به شخص برسد.
نکته مهم در نعمت های لدنی این است که به سبب آن که مستقیم از رحمت الهی نازل می شود، واسطه ای ندارد، بنابراین قابلیت انتقال به دیگری را ندارد، یعنی نمی توان نعمت لدنی را به دیگری انتقال داد، زیرا تنها مستقیم قابل انتقال به شخص است و حضور واسطه به معنای نفی لدن خواهد بود. از همین روست که علم لدنی از خضر به حضرت موسی(ع) منتقل نشد.(کهف، آیات ۶۵ تا ۸۲)
در آیات قرآنی به این نکته توجه شده که هدایت که مهم ترین نعمت الهی است، زمانی که از مقام لدن نصیب شخص شود، بسیار کارساز خواهد بود، زیرا هیچ گونه زیغ و گمراهی در آن راه نمی یابد.(آل عمران ، آیه ۸)
از همین رحمت رحیمی که با منشای لدن به انسان می رسد می توان این امید را داشت که فرزندان طیب که سالم و صالح هستند به شخص برسد، از همین روست که خدا در قالب دعا به انسان آموزش می دهد تا این گونه از خدا درخواست های خویش را مطرح سازند.(آل عمران، آیه ۳۸)
از دیگر درخواست های بسیار مهم و اساسی که می بایست انسان آن را از مقام لدن بخواهد، بهره مندی از ولایت الهی است که در این صورت خدا مستقیم صفر تا صد امور کسی را سرپرستی می کند.(مریم، آیه ۵، النساء، آیه ۷۵) البته اگر شخص از این ولایت بهره مند نشود، دست کم از نصرت لدنی بهره مند شود.(همان)
از نظر قرآن، ورود و خروج هر کسی در هر امری می بایست بر اساس صداقتی باشد که مبتنی بر سلطنت لدنی باشد، زیرا سلطنت لدنی از مقام رحمت رحیمی موجب می شود که انسان هماره پیروز باشد. این سلطنت همراه با نصرت دایمی است و هرگز شخص بهره مند از چنین سلطنتی در امری ناکام نخواهد ماند.(الاسراء، آیه ۸۰)
از نعمت های بسیار مهم که از منشای لدن و رحمت رحیمی به انسان می رسد، علم لدنی است که شامل همه علوم و دانش هایی است که انسان بدان نیاز دارد. بنابراین علوم لدنی علمی در قبال علوم دیگر نیست، بلکه همان علوم قابل یادگیری و حتی غیر قابل یادگیری از طریق عادی است که خدا در اختیار انسان می گذارد. عالم به علم لدنی در هر موضوع و علمی که وارد می شود به سبب بهره مندی از علم مستقیم الهی از بطون حقایق آگاه است که حتی برای افرادی در سطح حضرت موسی(ع) نیز ممکن است مخفی باشد.(کهف، آیات ۶۵ تا ۸۲)
از نظر قرآن مومنان زمانی که بر اساس موعظه الهی عمل کنند از مقام لدن از اجر عظیم بهره مند می شوند(النساء، آیات ۴۰ و ۶۶ و ۶۷) البته خدا به مومنان وعده داده تا از مقام لدن خویش یعنی مقام لدینا افزایش و زیادتی را در اجر اعمال نیک مومنان بدهد و این گونه تفضل خاص و رحمت رحیمی خویش را به آنان برساند(ق، آیه ۳۵)
باید توجه داشت که کسی که از این مقام لدن یا لدینا مجازات می شود، بسیار در عذابی سخت تر قرار می گیرد، زیرا این عذاب از مقام عظمت الهی بی واسطه به شکل مستقیم سرچشمه می گیرد.(مزمل، آیه ۱۲)
پیامبران الهی در امر هدایت و امور دیگر از مقام لدن از رحمت خاص رحیمی الهی بهره مند شده اند. این بهره مندی حتی در امر عاطفی نیز خودنمایی می کند.(مریم، آیه ۱۳)
وحی الهی از جمله قرآن نیز از مقام لدن به پیامبران از جمله پیامبر اکرم(ص) نازل شده است.(طه، آیه ۹۹، کهف، آیه ۲) البته آن چه در مقام لدن یا لدینا در اختیار پیامبر(ص) قرار می گیرد، همان حقیقت قرآنی است که سپس به شکل قرآن عربی نزول می یابد.(زخرف، آیات ۱ تا ۴)
از نظر قرآن هر امری بر اساس شان الهی انجام می شود و اگر حتی خدا بخواهد چیزی را بازیچه یا سرگرمی قرار دهد بر اساس همان شان الهی از مقام لدن نازل خواهد شد.(انبیاء، آیه ۱۷)
هم چنین از نظر قرآن کسی که در مقام لدن یا پایین از آن در مقام لدی قرار می گیرد در برابر عظمت الهی خوفی ندارد.(نمل، آیه ۱۰) چنان که در این مقام جایی برای خصومت و تخاصم و اختصام نیست.(ق، آیه ۸) هم چنین در این مقام جایی برای تبدیل عقاید و اقوال نیست تا این گونه از بار مسوولیت رهایی یابد.(ق، آیه ۲) در این مقام حقیقت چنان آشکار است که جایی برای تبدیل یا مانند آن نیست، زیرا کتاب الهی به حق نطق می کند و سخن می گوید.(مومنون، آیه ۶۲) همگی روز قیامت در مقام لدن یعنی مرتبه لدینا حضور می یابند و کسی از این محضر در قیامت دور نخواهد بود(یس، آیه ۳۲) ولی انسان باید به گونه خود را پرورش دهد تا در همین دنیا در چنین محضری حضور یابد و حقیقت را به یقین کشف نماید.
رزق الهی که از مقام لدن به انسان برسد، رزق خاص خواهد بود و انسان می بایست به این نکته توجه داشته باشد، چنان که رزقی که برای اهالی مکه از سوی خدا تامین می شود، از چنین خصوصیاتی برخوردار است، زیرا سرزمینی غیر زرع که قابلیت کشت و زراعت ندارد، در شرایطی قرار گرفته که از هیچ گونه کمبودی رنج نمی برد.(قصص، آیه ۵۷، قریش، آیات ۱ تا ۳)
از نظر قرآن احاطه علمی خدا به امور به شکل خبرویت به گونه است که چیزی از خدا مخفی ونهان نخواهد بود. این احاطه علمی می تواند گزارش دقیقی را از حوادث و تحلیل و تبیین آن ارایه داده و توصیه های مناسب بیان کند.(کهف، آیات ۹۱ تا ۹۵)
