عوامل و آثار دین ستیزی از نظر قرآن

بسم الله الرحمن الرحیم

دین ستیزی برخی از مردم ریشه در حق ستیزی دارد؛ زیرا دین اسلام و شرایع آن دین حقی است که عقل فطری آن را امضا و تصدیق می کند؛ بنابراین کسانی که با دین اسلام در ستیز هستند، در حقیقت با حق و حقیقت در ستیزند. اینان با هر چه که هدایت فطری و عقلی الهی به عنوان حق می شناسد و بدان گرایش دارند، مانند عدالت، صداقت، امانت و وفا دشمنی دارند؛ زیرا اسلام حقیقی و شرایع آن نیز این ها را تایید و امضا کرده و بدان گرایش دارد. پس کسی که با این اسلام دشمنی می ورزد و دین ستیز است، با حق و حقیقت و مصادیق آن و هدایت عقلی فطری در ستیز است.

از نظر آموزه های وحیانی قرآن، دین ستیزی عوامل و زمینه هایی دارد که می بایست آن ها را شناخت تا معلوم شود چه کسی برای با چه عوامل و بسترهایی به دین ستیزی می پردازد. البته شناخت آثار این دین ستیزی نیز می تواند ما از نسبت به عملکرد این افراد و نیز تبعات و پیامدهای رفتاری آنان آگاه سازد. نویسنده با این انگیزه به سراغ آموزه های وحیانی رفته است. با هم این مطلب را از نظر می گذرانیم.

دین حنیف اسلام، دین فطرت

از نظر آموزه های وحیانی قرآن، دین اسلام چیزی جز دین فطری نیست که عقل فطری براساس سلامت نفس و هدایت های الهی فطری بدان گرایش دارد و آن را تصدیق می کند.(روم، آیه 30)

پس از نظر قرآن، هر کسی که بر سلامت و استوا و اعتدال نفسی باشد که خدا آفریده و همه چیز کمالی را در او نهادینه و سرشته است، به سبب الهامی فطری حق و مصادیق آن از جمله اسلام و آموزه های الهی آن را می شناسد و بدان گرایش دارد؛ در برابر کسی که سلامت نفس خویش را از دست داده و گرفتار بیماردلی شده نمی تواند از عقلانیت فطری بهره برد و با تفقه در امور و چیزها و تفکر در آنها به این حقیقت برسد؛ از این روست که به جای گرایش به تقوای الهی که در فطرت هر کسی نهادینه شده، دنبال فجور و هنجارشکنی می رود و اصول اخلاق فطری را نادیده می گیرد که به سوی ظلم و خیانت و مانند آنها گرایش می یابد.(طه، آیه 50؛ شمس، آیات 7 تا 10)

از نظر قرآن، دین حنیف اسلام و شرایع آن مطابق فطرت انسانی است(روم، آیه 30) و خدا نیز در وحی خویش به همین دین فطری دعوت می کند که عقلانیت فطری آن را کشف و امضا کرده است.(انعام، آیه 161؛ بینه، آیه 5؛ نساء، آیه 125) در برابر کسی که از عقل فطری سود نمی برد و آن را دفن و دسیسه کرده گرفتار سفاهت شده و از اسلام و شریعت حنیف اجتناب می کند.(بقره، آیه 130)

دین ستیزی در اشکال گوناگون

از نظر قرآن، دین ستیزان یک دسته و یک شکل نیستند، بلکه گروه های گوناگون با اشکال مختلفی به دین ستیزی می پردازند. این دین ستیزان می توانند شامل کافران، مشرکان (نحل، آیه 88) و حتی مسلمانانی باشند که مخلصانه به دین حنیف گرایش ندارند؛ بدتر آن که برخی از عالمان مدعی اسلام و مسلمانی خود دین ستیز هستند و با بدعت گذاری و مانند آنها علیه دین عمل می کنند؛ چنان که عالمان یهودی و مسیحی و حتی در شریعت اسلام علیه اسلام در قول و عمل حرکت کرده و به دین ستیزی پرداخته و می پردازند.(نساء، آیات 44 و 160)

بنابراین نمی بایست در جستجوی دین ستیزان تنها در میان کافران و مشرکان گشت، بلکه حتی مسلمانانی را می توان که عالمانه و عامدانه به دین ستیزی می پردازند و در قول و فعل دین را به چالش می کشند.

از نظر آموزه های وحیانی قرآن، دین ستیزان برای موفقیت در ستیز در دین از روش های گوناگونی بهره می برند که شامل تزیین اعمال زشت و نمایاندن آن به عنوان اعمال نیک و خوب است تا این گونه مردم را از دین جدا سازند و به سوی بی دینی دعوت کنند و سوق دهند.(نمل، آیه 24)

جدال با حق و مجادله بی اساس و پایه علیه دین حق از دیگر روش های دین ستیزان برای گمراه کردن از راه خدا است.(حج، آیات 8 و 9) آنان برای گسترش کفر و شرک، از هر روش باطل بهره می گیرند تا مقاصد خویش را برآورده سازند.(زمر، آیه 8) آنان برای گمراهی مردم و خروج ایشان از راه مستقیم عبودیت و اطاعت از خدا، سوگند می خورند و خلاف آن عمل کرده و نقض عهد می کنند(نحل، آیه 94) تا جایی که ابلیس برای گمراه کردن آدم از سوگند دروغ استفاده می کند تا این گونه اهداف پلید خویش و دین ستیزی را تحقق بخشد.(اعراف، آیه 21)

آنان برای آن که بتوانند به مقاصد پلید خویش برسند از سرمایه گذاری در این امر خودداری نمی کنند بلکه از مال و جان و عرض خویش برای مقاصد خویش بهره می گیرند.(انفال، آیه 36)

بسترها و زمینه دین ستیزی

از نظر آموزه های وحیانی قرآن، عواملی در دین ستیزی انسان نقش دارد که شامل موارد زیر می شود:

1. دنیا طلبی: از عوامل و بسترهای دین ستیزی می توان به دنیاطلبی افراد اشاره کرد. اصولا دنیاطلبان که حتی ممکن است به آخرت باور و اعتقاد داشته باشند، به سبب گرایش به دنیا، به ستیز با آموزه های دین می پردازند؛ چنان که عالمان دنیاطلب این گونه هستند و برای منافع دینوی به دین ستیزی می پردازند. از مصادیق این عالمان می توان به بلعم باعورا و سامری اشاره کرد.(اعراف، آیات 165 و 166) اینان آخرت را به دنیا می فروشند و محبت دنیا آنان را به دین ستیزی می کشاند.(توبه، آیه 9؛ ابراهیم، آیه 3) اینان راه را بر دین و دینداری می بندند؛ زیرا راه خدا همان دین است.(همان)
2. کفر: مهم ترین عامل دین ستیزی و مخالفت با راه الهی که راه دین است، همان کفر است. کافر کسی است که به آخرت و معاد بلکه حتی خدا ایمان و اعتقاد ندارد. بنابراین، با هر چیزی که ارتباط با دین و راه خدا دارد، به ستیزه می پردازند.(نساء، آیات 160 و 161؛ اعراف، آیه 25؛ محمد، آیه 1)
3. تغییر در نفس: از نظر آموزه های وحیانی قرآن، تغییر در نفس با مخالفت با هدایت فطری انجام می شود که در ذات هر انسانی قرار داده است.(شمس، آیات 7 تا 10؛ طه، آیه 50) کسی که فطرت خویش را تغییر داده و دفن کرده یا مختوم و مطبوع کرده ، دیگر از عقلانیت فطری بهره ای نمی برد و گرفتار سفاهت می شود و انسان سفیه نیز از اسلام و شریعت آن کنار می گیرد وبه مخالفت با آن می پردازد.(بقره، آیات 7 تا 15 و 130)
4. علو طلبی و برتر جویی: از نظر قرآن کسانی که دین ستیز می شوند کسانی هستند که برای برتری و مقام اعتباری دنیا ارزش بسیاری قائل هستند. از همین روست که حتی با یقین به حقانیت دین به سبب معجزات الهی و بصائر آن، به انکار و مخالفت با دین می پردازند.(نمل، آیه 14)
5. ظلم: عدالت گرایش فطرت انسان است و عقل فطری آن را کشف می کند و فرمان به گرایش بدان می دهد؛ بنابراین، کسی که به دین ستیزی می پردازد، کسی است که از عدالت به ظلم گرایش یافته است و بر خلاف فطرت عمل می کند. این دین ستیزی حتی ممکن است از سوی اهل یقین نیز صورت گیرد؛ زیرا یقین امری است و ایمان امری دیگر؛ پس ممکن است شخص به چیزی از نظر علمی یقین داشته باشد ولی از نظر عملی قلب او بدان گرایش نیابد.(نمل، آیه 14)
6. لهو و لعب: از نظر قرآن، کسانی که گرفتار لهو و لعب دنیا هستند دین ستیز می شوند؛ زیرا این افراد مجموعه ای بازی ها و سرگرمی های دنیا را دین می نامند و فلسفه و سبک زندگی خویش را بر اساس آن ساماندهی می کنند و در همان حال از دین حنیف الهی اسلام اعراض می کنند و به ستیز با آن می پردازند.(انعام، آیه 70؛ اعراف، آیات 50 و 51)

آثار و پیامدهای دین ستیزی

از نظر آموزه های وحیانی قرآن، دین ستیزی آثار و پیامدهای زیانباری برای دین ستیزان دارد که برخی از آنها عبارتند از:

1. حسرت : از پیامدهای دین ستیزی می توان به حسرت اشاره کرد. کسی که در دنیا دین ستیزی می کند شاید متوجه اعمال خویش نمی شود، اما وقتی در آخرت حقایق آشکار می شود، آن گاه دانسته می شود که به چه خسران بزرگی گرفتار شده اند و همه سرمایه خویش را تباه ساخته و در دوزخ خشم الهی تا ابد می بایست باقی بمانند.(انفال، آیه 36) این افراد ظالم در قیامت انگشت خویش را می گزند و از حسرت می سوزند و می گویند ای کاش با پیامبران بودند و به خود ظلم نمی کردند.(فرقان، آیه 27)
2. رسوایی و خواری در دنیا: از نظر قرآن، کسی که دین ستیزی پیشه می گیرد، در همین دنیا گرفتار خواری و ذلت شده و در آخرت به دوزخ در آید.(حج، آیه 9)
3. ظلم و ستمگری: از دیگر آثار دین ستیزی می توان به ظلم و ستمگری اشاره کرد؛ زیرا کسانی که دین ستیز هستند از دایره فطرت عقلی خارج شده و علیه اصول اخلاق فطری از عدالت و صداقت و امانت و وفا خواهند بود. بنابراین، ظلم و بی عدالتی از پیامدهای دین ستیزی نیز می توان باشد؛ زیرا این افراد با دین فطری مخالفت می کنند و دین ستیزی نسبت به دین شرعی وحیانی به سبب همان مخالفت و ستیز با دین فطری است.(اعراف، آیات 44 و 45؛ هود، آیات 18 و 19)
4. افسادگری: دین ستیزان مفسدان هستند و به جای اصلاح دنبال فساد و افساد هستند که با دروغ و خیانت و عهدشکنی خود را نشان می دهد. البته کفر به خدا و دین ستیزی خود جلوه ای افساد است.(نحل، آیه 88)
5. لعنت الهی: کسی که دین ستیز است از سوی خدا گرفتار لعن و نفرین می شود و به عنوان ظالمین معلون هستند.(هود، آیات 18 و 19)
6. تهدید خدا: خدا دین ستیزان را تهدید می کند و آنان را به عنوان خروج کنندگان به ظلم و خودستایی و خودنمایی و سد کنندگان راه الهی معرفی می کند که می بایست از این امور دست بردارند(انفال، آیه 47) تا گرفتار عذاب در دنیا وآخرت نشوند.