گوییا باور نمی‌دارند روز داوری

یکی از آموزه های قرآنی، قاعده طلایی آن چه برای خود نمی پسندی برای دیگران نپسند است. بر همین اساس خداوند از مومنان خواسته است تا در هنگام انفاق و صدقه دادن، هر آن چیزی که محبوب و دوست داشتنی آنان است همان را انفاق کنند؛ چرا که اگر این گونه رفتار نکنند، در حقیقت انفاقی نکرده اند.

به سخن دیگر، حسن فاعلی با حسن فعلی می بایست همراه باشد و تنها حسن فاعلی و نیت خیر کفایت نمی کند ؛ چنان که کار نیک بی نیت خیر و حسن فاعلی نیز دردی را درمان نمی کند. خداوند می فرماید: لَن تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّى تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَيْءٍ فَإِنَّ اللّهَ بِهِ عَلِيمٌ؛ هرگز به نيكوكارى نخواهيد رسيد تا از آنچه دوست داريد انفاق كنيد و از هر چه انفاق كنيد قطعاً خدا بدان داناست.(آل عمران، آیه 92)

اصولا برخی تنها مدعی هستند و در هنگام عمل است که مشخص می شود که چند مرده حلاج هستند. در بیرون گود هستند و می گویند لنگش کن؛ اما خود از عهده هیچ کاری بر نمی آیند. از این روست که خداوند اصل را بر آزمون و امتحان قرار داده تا سیه رو شود هر که در او غش باشد.(عنکبوت، آیات 2 و 3)

بسیاری از مردم در آزمون و فتنه های الهی شکست خوردند و رو سیه شدند. هر کسی در دام چیزی افتاد و نتوانست از آن برهد. از شهوت های جنسی و غذایی و مالی و نام و نان و نشان و قدرت و ثروت و هم چنین در آزمون نعمت و نقمت، از گرسنگی ، نقص در مال و ثروت و فرزند و عضو و جان و تن تا رفاه و قدرت ، هر کسی پایش لغزید و سقوط کرد.(بقر، آیه 155؛ انعام، آیه 53؛ طه، آیه 40، ص، ایه 34)

عالمان دنیاپرست، واعظان دروغین

در این میان وضعیت برخی از مردمان از دیگران بدتر و خطرناک تر است؛ چرا که از نظر اجتماعی دارای اعتباری هستند و مردم به ایشان به عنوان سرمشق خود می نگرند. از جمله این ها عالمان و خویشان رهبران و عالمان هستند. ازاین روست که خداوند برای آنان همان گونه پاداش مضاعف قرار داده، مجازات و کیفر دو چندانی قرار داده است.(احزاب، ایات 29 و 30)

عالمان به سبب آن که قدرت نرم را در اختیار دارند می تواند به کلام و حرف خویش همه چیز را دگرگونه کنند. گاه با کتمان حق و نگفتن و سکوت خویش مردم را گمراه می کنند و برای خود متاع دنیوی می خرند(بقره،‌ایات 164 و 159 و 174)؛ و گاه دیگر با تغییر قوانین الهی و تحریف در آن برای خود گنج قارونی فراهم می آورند و کاخ و سکه گرد می آورند و به تکاثر اموال می پردازند.(توبه، ایه 34)

اینان واعظان دروغینی هستند که خودشان در گمراهی بوده و مردمان را نیز گمراه می کنند. گفتار و رفتارشان با هم مطابقت ندارد و در دل چیزی دارند و بر زبان چیزی دیگر می رانند و بر زبان چیزی می گویند و در عمل چیزی دیگر می کنند. اینان با گونه رفتار آتش دوزخ را در شکل کالا و پول و قدرت به جان می خرند و سحت را برای خود می اندوزند.(صف، آیات 2 و 3)

می گویند روزی مردی خدمت عالمی دنیا پرست رسید و یواشکی در گوش او نجوا کرد و گفت: اگر قیامتی نیست به ما هم بگو!

این دسته از عالمان چنان به دنیا گرایش یافته اند که مردم را به شک و تردید در قیامت انداخته اند. وقتی بر منبر هستند از حساب و کتاب مثقال ذره می گویند و جالب این که خودشان بیت المال را چنان می بلعند که گویی حساب و کتابی نیست. خانه های درندشت و کاخ های بزرگ متعدد در جاهای خوش آب و هوا می سازند و لباس های آن چنانی می خرند و سفرهای آن چنانی می روند و حقوق آن چنانی برای خود وضع می کنند. ظریفی می گفت شاید این ها هم باور کرده اند که خداوند تنها مثقال ذره ها را حساب و کتاب می کند و کاری به ارقام درشت تر ندارد. در حالی که خداوند همه چیز از ریز و درشت و آشکار و نهان و سر و اخفی را حساب می کند.(یونس،‌ایه 61؛ سبا، آیه 3)

این ها با این اخلاق تکاثرگرایانه خود مردم را هم بی دین کرده اند. وقتی توده های مردم می بینند که رهبران و عالمان ایشان به هر شکل و صورتی شده است در جمع مال و ثروت می کوشند و به عیش و طرب می پردازند، در انتخاب مقصد و مقصود دچار اشتباه و تردید می شوند و گمان می کنند که راه رسیدن به خدا همین ثروت اندوزی و عیاشی است که عالمان در پیش گرفته اند. گنج های قارونی عالمان خود مایه گمراهی و بی دینی مردم می شود چنان که در عصر موسی(ع) شده بود و مردم به جای حضرت موسی(ع) و زندگی ساده و بی آلایش ایشان، زندگی قارونی را می جستند و از خدا می خواستند.(قصص، ایات 76 و 79 و آیات دیگر)

رفتارهای عالمان دنیاپرست و جمع آوری ثروت ایشان در حالی است که خودشان از قرآن می خوانند که نمی بایست به ثروت اندوزی مشغول شد؛ چرا که هر چه گرد می آورند و می اندوزند به خدا می رسد و خداوند وارث همه این ثروت خواهد بود و چیزی برای انسان نمی ماند.(حجر، ایه 23)

حافظ با نگاهی به وضعیت بحران عالمان دنیاپرست دوره خویش که مردمان را گمراه می کردند می سراید که این نوکیسه ها و نودولتی ها با این کارهایشان دین و ایمان مردم را به باد داده اند. سوز حافظ را می بایست سوز دینداری دانست که درد دین مردم دارد و می ترسد که رفتارهای عالمان دروغین و مدعیان گمراه موجب شود تا مردم حقیقت را گم کنند و اینان را سرمشق زندگی خود سازند؛ چنان که امروز حرص و ولعی که در میان مردم برای ثروت اندوزی از هر راهی افتاده و می خواهند با اختلاس و گرانفروشی و کم فروشی بیش تر ثروت بیاندوزند، ریشه در همین رفتار عالمان دروغین دنیا پرست دارد که به عنوان الگو وسرمشق مردم قرار گرفته اند.

واعظان کاین جلوه در محراب و منبر می‌کنند چون به خلوت می‌روند آن کار دیگر می‌کنند

مشکلی دارم ز دانشمند مجلس بازپرس توبه فرمایان چرا خود توبه کمتر می‌کنند

گوییا باور نمی‌دارند روز داوری کاین همه قلب و دغل در کار داور می‌کنند

یا رب این نودولتان را بر خر خودشان نشان کاین همه ناز از غلام ترک و استر می‌کنند