راه بهره‌مندی از فضل الهی

براساس آموزه‌های وحیانی برخی از فعالیت‌های انسانی نیازمند نیت خیر و خلوص نیت است تا نتیجه بدهد. بر همین اساس، نه تنها حسن فعلی(عمل خوب) لازم است، بلکه حسن فاعلی(نیت خوب) نیز لازم است تا چیزی نتیجه بدهد. از همین رو خدا سعادت اخروی و رسیدن به بهشت را در گرو ایمان و عمل صالح دانسته است، به طوری که اگر یکی باشد و دیگری نباشد، آثاری برای آن نخواهد بود؛ زیرا عمل صالح بدون ایمان فایده‌ای ندارد؛ چنان‌که ایمان بدون عمل صالح نیز سودی نخواهد داشت.
اما برخی از امور است که نیازی به حسن فاعلی ندارد بلکه همان حسن فعلی یعنی عمل نیک کفایت می‌کند و می‌تواند نتیجه بخش باشد؛ چنان‌که بهره‌مندی از ریاضت‌ها موجب می‌شود تا شخص به کمالاتی دست یابد که آثار آن در زندگی دنیوی نمودار می‌شود؛ مانند مرتاضان هندی که با حسن فعلی خویش به توانایی‌هایی دست می‌یابند و هر کسی دیگر نیز می‌تواند در زندگی دنیوی به آن برسد.
بر اساس این سنت الهی که حاکم بر هستی است، اگر کافر نیز به آن پایبند باشد، از آن در دنیا بهره‌مند می‌شود. خدا درباره یکی از سنت‌های الهی خویش می‌فرماید: و اگر استقامت بر طریق داشته باشند، هر آینه ما آنان را از آب بسیار و گوارا سیراب می‌کنیم.(جن، آیه 16)
برطبق این سنت هر کسی راه و روش درست را در زندگی پیش گیرد حتی اگر ایمان نداشته باشد، از برکات الهی در زندگی‌اش بهره‌مند خواهد شد. چنان‌که مشاهده می‌کنیم در برخی کشورهای غیرمسلمان حتی اگر بر اساس شریعت مسیحی عمل نکنند اما با توجه به اینکه اکثریت آنان به اصول عقلانی عمل می‌کنند، به طور طبیعی بهره‌مند از آثار این عمل نیک خویش هستند.