بر اساس آيات قرآني شيعه بر اين باور است كه انسان كامل حجت خدا و خليفه وي بر ما سوي الله است. به اين معنا كه وي از قرارگاه زمين هستي را به خلافت ربوبي، پروردگاري مي كند و به اذن الهي در همه ما سوي الله تصرف كرده و هر كسي را به كمال لايق و شايسته اش مي رساند.
اين ولايت و خلافت در طول ولايت عظماي پيامبر (ص) قرار دارد و همه فرشتگان به همراه روح اعظم ( جبرئيل يا فرشته اي برتر) هر ساله در شب قدر بر ولي الله و خليفه الله نازل شده و هر امري را با او اطلاع و هماهنگ مي كنند و دستورهاي خاص را از وي دريافت مي دارند.
خداوند در سوره قدر با آوردن فعل مضارع تنزل مي كوشد تا اين استمرار نزول همه فرشتگان و روح را بيان دارد. اين فرشتگان جز بر انسان كامل و خليفه الهي نازل نمي شوند. آنان هر (امر) را به خليفه مي رسانند. امري كه با خود به اطلاع خليفه الله مي رسانند، امري فراتر از امور خلقي است هر چند كه امور خلقي را نيز شامل مي شود ولي اين آيه بيان مي دارد كه امورات ديگر هستي نيز به اطلاع خليفه رسانده و با او هماهنگ مي شود تا او به عنوان خلافت ربوبي در طول ربوبيت الهي ما سوي الله مديريت و پروردگاري كند.
خداوند در آيات قرآني تشريح مي كند كه هر امري از عوالم و آسمان هاي هفت گانه و زمين هاي هفت گانه اي مي گذرد تا از عالم الوهيت به عالم عقل و خيال و مانند آن به عالم خلق مادي در آيد: اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ وَمِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ يَتَنَزَّلُ الْأَمْرُ بَيْنَهُنَّ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ وَأَنَّ اللَّهَ قَدْ أَحَاطَ بِكُلِّ شَيْءٍ عِلْمًا ( طلاق آيه 12)
بنابراين امور هستي در سير نزولي خويش از آسمان ها و زمين هاي هفتگانه ( روي هم چهاردگانه ) مي گذرد كه اين سير نزولي از مسيري مي گذرد كه در تمام آن حاضر و ناظر است چنان كه در سير عروجي و معارجي آن كه خود هزار سال طول مي كشد هر امري به سوي خداوند باز مي گردد : يُدَبِّرُ الْأَمْرَ مِنَ السَّمَاء إِلَى الْأَرْضِ ثُمَّ يَعْرُجُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ أَلْفَ سَنَةٍ مِّمَّا تَعُدُّونَ ( سوره سجده آيه 5) در اين آيه خداوند بيان مي كند امر الهي چنين بازگشتي دارد اما اين گونه نيست كه هر چيزي با اين سرعت به سوي خداوند بازگردد؛ زيرا در آيه 4 سوره معارج بيان مي كند كه بازگشت فرشتگان و روح و معراج آنان 50 هزار سال طول مي كشد و فاصله ميان موجود نزول يافته اي چون فرشتگان و روح تا مقام قدس الهي فاصله اين بلندي و درازي است.
خداوند خود را به صاحب معراج هاي متعدد (ذي المعارج) معرفي مي كند ( معارج آيه 3) تا بيان دارد كه او هم عروج دهند هر امري و هم دارنده و مقصد هر معراجي است. در حقيقت يك دايره كامل در باره هر امر اتفاق مي افتد. امري از سوي خداوند نازل مي شود و در مسير خويش از آسمان هاي هفتگانه و زمين هاي هفتگانه ( عوالم علوي و امري و عوالم سلفي و خلقي ) مي گذرد و پس از رسيدن به آخرين درجه نزول دوباره به سوي خداوند در روزي كه در شمارش آدمي هزار سال است به سوي خداوند از همين مسير باز مي گردد.
ولي در آيات قرآني بيان شده است كه هر امري در مسير بازگشت خويش و گردش دوري خود به رب و پروردگار محمدي (ص) باز مي گردد: الي ربك الرجعي.(علق آيه 8) اين بدان معناست كه پروردگار محمدي مركز آغاز و انجام هستي است و هرچيزي مي بايست از مسير وجودي محمدي به خدا بازگردد همان گونه كه از مسير وي صادر شده بود. بر اين اساس آغاز و انجام سير هر امري پيامبراكرم (ص) است چنان كه منتها و مقصد هر سيري نيز او ست: الي ربك المنتهي.(نجم آيه 42)
بر اين اساس مي توان گفت كه هر امري از حوزه وجودي محمدي مي گذرد و در بازگشت به خداوند از مسير وي باز مي گردد.
از آن جايي كه نور اهل بيت (ع) با نور محمدي (ص) يگانه است چنان كه خداوند در آيه مباهله با تعبير به انفس و يگانگي جان محمدي و علوي اين معنا را تاكيد و بيان داشته است؛ بر اين اساس هر امام معصومي در زمان خود مسير آمد و شد امر الهي خواهد بود.
بر اين اساس همه مسايل و امورات هستي از مسير امام زمان (ع) نازل و باز مي گردد. در اين حالت هر امامي به عنوان شاهد هستي عمل مي كند و مسايل هستي را در زمان خويش مديريت و ربوبيت مي كند به ربوبيت طولي نه ذاتي.
بنابراين كارنامه اعمال هر انساني بلكه هر موجودي به دست او داده مي شود چنان كه حق و قدر هر كسي نيز از راه ايشان بيان مي گردد. اين همان امام مبين است كه قدرخلقت و آفرينش آن بدان مشخص و معين مي شود.
اكنون در پايان ماه رمضان هوشيار باشيم كه كارنامه اعمال ما به دست ايشان مي رسد و ايشان آن را امضا و توقيع كرده به دست فرشتگان به عوالم بالا مي رسانند. در اين مسير هر امام معصومي(ع) آن را مي بيند و در نهايت پيامبر (ص) پيش از بازگشت امر به خداوند آن را توقيع و امضا مي كند و به عنوان شاهد به خداوند جبار و قهار مي سپارد.
باشد كه با اعمال خويش كاري كنيم كه هم خود و هم معصومان وپيامبر سربلند شوند و به امت خويش ببالند.
