نكوهش بي تفاوتي
يكي از شعارهاي انقلابي در دوره مبارزه با طاغوت شاهنشاهي، دعوت به همگرايي از سوي انقلابيون مسلمان بود كه گاه با نكوهش بي طرفي انجام مي شد. شعار بي طرفي، بي شرفي، زمزمه مردمي بود كه از بي تفاوتي گروهي از ملت به سختي رنج مي بردند.
اصولا نسبت هر كسي با فضيلت و هنجار و يا رذيلت و نابهنجاري مي تواند به اشكال متفاوتي نمود پيدا كند. يا شخص خود اهل هنجار است و نسبت به نابهنجاري در همان حوزه سكوت مي كند و بي تفاوت مي گذرد و يا اين كه در برابر آن واكنش نشان مي دهد و به شكل ناهي از منكر خودنمايي مي كند.
صورت ديگر آن است كه شخص خود كژرفتار و اهل نابهنجاري هاست ولي كسي را به آن نمي خواند، هر چند به سبب اجتماعي بودن، خود به خود عامل دعوت ديگران به آن است و يا آن كه ديگران را در عمل و گفتار به نابهنجاري و گسترش آن مي خواند.
براي روشن شدن موضوع، مثالي ذكر مي كنيم. در كوفه زمان امام حسين(ع) نسبت به نابهنجاري هاي عصر يزيدي، همه اين كنش ها و واكنش ها وجود داشت.
عده اي از مردم خود اهل هنجارها بوده و نسبت به نابهنجاري هاي حكومتي و ظلم و ستم و خروج عملي دولت از دين، واكنش نشان مي دادند. آنان در آغاز به سبب جو عمومي و گفتمان غالب بر كوفه، اكثريتي را شكل مي بخشيدند كه به امام(ع) نامه مي نويسند، ولي پس از حضور شمشير، قدرت، تطميع و تهديد، نوعي نفاق را در پيش مي گيرند كه از آن رفتار منافقانه، به عنوان دل ها با امام(ع) و شمشيرها عليه امام(ع) تعبير شده است.
گروهي ديگر مردمي بودند كه نسبت به نابهنجاري ها سكوت مي كنند و با اعلام بي طرفي، به كنجي مي خزند و يا از شهر كوفه به جاهاي ديگر فرار مي كنند.
گروه سوم كساني بودند كه خود اهل نابهنجاري بودند ولي كسي را به آن دعوت نمي كردند و گروه چهارم كساني بودند كه به نابهنجاري نيز دعوت مي كردند. اين گروه سوم و چهارم در حقيقت يك گروه بيش تر نيستند؛ زيرا هر دو در عمل، دعوت كنندگان به نابهنجاري با عمل و قول بودند.
گروههاي اجتماعي سه گانه در قرآن
قرآن در آيات 164 تا 166 سوره اعراف در رابطه با هنجارها و نابهنجاري ها از سه گروه اجتماعي سخن به ميان مي آورد: 1.كساني كه خود مرتكب نابهنجاري بودند؛ 2.كساني كه اهل هنجارهاي اجتماعي بوده و نسبت به نابهنجاري سكوت و اعلام بي طرفي و يا بي تفاوتي مي كردند؛ 3.و گروه سوم كه خود نه تنها اهل هنجارهاي اجتماعي بودند، بلكه ديگران را به معروف و هنجارها دعوت و از منكر و نابهنجاري ها باز مي داشتند. به عبارت ديگر گروهي كه مرتكب منكر مي شدند و گروهي كه نسبت به اين منكر بي تفاوت بودند و گروه سوم كه ساكت ننشسته و نهي از منكر مي كردند.
خداوند بيان مي دارد كه افراد بي تفاوت و بي طرف، به امركنندگان به معروف و نهي كنندگان از منكر مي گفتند: چرا اين ها را پند و موعظه مي دهيد و از منكر و نابهنجاري ها باز مي داريد؟ مگر خود خدا اينان را به گناهانشان در دنيا هلاك نمي كند يا شكنجه نمي نمايد؟ پس چرا ما بايد دخالت كنيم؟
بازدارندگان از نابهنجاري مي گفتند: ما اين كار را براي داشتن عذر در نزد پروردگار خويش انجام مي دهيم؛ زيرا وظيفه ماست تا ديگران را از كارهاي ناپسند بازداريم و به كارهاي نيك دعوت كنيم و شايد با اين كارمان ايشان اهل تقوا شوند و از پلشتي ها و نابهنجاري ها پرهيز كنند. اين همان معناي سوره والعصر است كه نجات يافتگان از خسران را تنها اهل ايمان و عمل صالحي مي داند كه ديگران را به حق و كار نيك و صالح مي خوانند. خداوند در ادامه در آيه 165 بيان مي كند كه از اين سه گروه، تنها كساني را كه امر به معروف و نهي از منكر، كرده بودند، نجات داده و دو گروه بي طرف و عامل منكر را به ميمون و بوزينه تبديل كرده و آنان را اينگونه به هلاكت رسانده است.(آيه 166)
در عصر عاشورا نيز گروه بي تفاوت و بي طرف اين گونه مجازات شدند كه گرفتار حجاج بن يوسف ثقفي شدند و تا سالهاي سال بلكه بيش از هزار سال است كه از آثار بي طرفي و بي تفاوتي در عذاب و شكنجه الهي هستند؛ زيرا همه چيز هستي، لشكريان خداوند هستند و گاه ابليس نيز در نقش جنود الهي عمل مي كند؛ چرا كه خداوند برخي از ظالمان را به برخي ديگر دفع مي كند.
اكنون اگر مردم عراق و فلسطين و افغانستان و هر كشور ديگر اسلامي بخواهند عزت و اقتدار الهي خويش را بازيابند بايد دست از نابهنجاري و نيز بي تفاوتي بردارند و با قيام عملي و نهضت مردمي ريشه نابهنجاري را خشك كنند تا از عذاب و هلاك الهي در امان مانند.
