بسم الله الرحمن الرحیم
غیظ و خشم شدت حالتی نفسانی است که گاه قلب انسانی را در بر می گیرد تا جایی که ممکن است موجب مرگ و سکته شخص شود. از نظر قرآن، کافران و منافقان گاه به سبب نصرت و پیروزی مومنان و کامیابی های آنان در میادین گوناگون، چنان دچار غیظ و خشم شدید می شوند که می خواهند بترکند. خدا در قرآن گویی می فرماید از مومنان غیظ بگیرید و از این غیظ بمیرد.
از نظر آموزه های وحیانی قرآن، هر کید و مکری که دشمنان علیه امت و مومنان ودولت اسلامی به کار می گیرند نه تنها سودی برای آنان ندارد، بلکه به خودشان بازگشته و موجبات نابودی آنان می شود. پس اگر بخواهند استقلال امت را از آنان بگیرند، خودشان شکست می خورند و از غیظ به سبب پیروزی مومنان دق می کنند و می میرند.
غیظ کافران و غیظ مومنان و آثار آن
واژه غیظ در قرآن بارها به کار رفته است؛ غیظ حالتی نفسانی است که آثار آن در چهره و بدن ظاهر می شود. برافروختگی و افزایش فشار و ضربان و حرکت خون به سمت چهره و قرمزی شدید از نشانه های آن است. این حالت گاه موجب مرگ و سکته افراد می شود. از همین روست که خدا در قرآن به عنوان یک مورد بسیار شگفت انگیز است، از غیظ و خشم دشمنان نسبت به مومنان خبر می دهد؛ زیرا دشمنان مدعی دوستی و محبت هم چون منتافقان وقتی اطمینان و آرامش مومنان و نصرت و پیروزی آنان را در میادین گوناگون می بینند، در ظاهر ممکن است، غیظ و خشم را حتی به روی خویش نیاورند، اما در محافل خویش، آن را به نمایش می گذارند، آنان چنان غیظ دارند که ممکن است مرگ آن را تسریع بخشد یا موجب مرگ آنان باشد. خدا در ترسیم این حالت و تاثیر پیروزی مومنان و تاثر دشمنان از آن، خطاب به آنان می فرماید: موتوا بغیظکم؛ از این غیظ بمیرید.(آل عمران، آیه 119)
پس غیظ می تواند موجب مرگ و سکته افراد شود؛ زیرا خون را به سمت قلب و مغز هدایت می کند و افزایش فشار و حجم در این ناحیه سکته قلبی یا مغزی را به دنبال دارد. از نظر قرآن، شدت غیظ و خشم ممکن است انسان را تا سرحد انفجار پیش ببرد و اجزاء و رگها را از هم جدا سازد و بترکاند؛ چنان که از نظر قرآن، وقتی دوزخ با کافران مواجه می شود، چنین حالتی از خشم و غیظ بر آن عارض می شود: تکاد تمیز من الغیظ؛ نزدیک است تا از خشم متلاشی و پاره پاره شود.(ملک، آیه 8؛ فرقان، آیه 12) پس غیظ تا این اندازه می تواند خطرناک باشد که بند بند بدن را از هم بگسلد و متلاشی کند.
اگر این انسان با چنین حالتی خطرناک گرفتار می شود که مرگی سخت را به دنبالدارد، باید برای رهایی از غیظ یا آثار آن کاری کند. از نظر آموزه های وحیانی قرآن، انسان برای رهایی از آن می بایست آن را فرو خورد و کظم الغیظ داشته باشد.(آل عمران، آیه 134)
ولی پرسش این است که چگونه توان کظم الغیظ داشت؟ بی گمان فروخوری خشم و غیظ آسان نیست. انسان می بایست مهار و مدیریت نفس خویش را به دست داشته باشد تا بتواند کظم الغیظ کند. فروخوری خشم نیازمند تطهیرنفس وتزکیه آن است و این جز به ایمان و عمل صالح و توکل وتوفیق خدا شدنی نیست. آنگاه است که انسان با برخی از کارهای ظاهری چون تغییر حالت یا وضو گرفتن و مانند آن می تواند از غیظ و آثار آن در امان بماند؛ اما تا انسان به مومن نرسد نمی تواند از آن خود را دور نگه دارد یا آن را مدیریت و مهار کند.
از نظر آموزه های وحیانی قرآن، همگان گرفتار غیظ هستند؛ از همین رو، مومنان نیز نسبت به کسانی از دشمنان گرفتار این غیظ می شوند، تا جایی که اگر دشمنان کافر خویش را نکشند و به درک نفرستند، دست بردار نیستند. از نظر قرآن یکی از دلایل وجوب جهاد و قتل کافران حربی که به جنگ مومنان آمده است، همین است که خدا به دست مومنان دشمنان را عذاب کرده و خوار نماید و با نصرت و پیروزی مومنان بر کافران حربی، دلهای مومنان را شفا داده و غیظ قلوب آنان را از میان بردارد و موجبات توبه مومنان به سوی خویش را فراهم آورد.(توبه، آیات 13 و14) پس جهاد و قتل دشمنان حربی خود می تواند موجبات شفا و از میان رفتن غیظ قلب مومنان باشد.
پس اگر گاه سخن از رهایی یا مدیریت و مهار غیظ از سوی مومنان در قالب کظم الغیظ است؛ ولی گاه سخن از اذهاب آن با جهاد و قتل دشمنان است.
به هر حال، آن چه مد نظر این نوشتار است، مهار غیظ و کظم الغیظ یا اذهاب آن نیست؛ بلکه بیان غیظ دشمنان نسبت به مومنان و موفقیت ها و کامیابی های مومنان است. سخن در این است که از نظر قرآن، دشمنان نسبت به مومنان چنان غیظ دارند که می توان گفت این غیظ تا سر حد مرگ است و گویی می خواهد آنان را بترکاند و گرفتار سکته کند.
از نظر قرآن، کافران و دشمنان اسلام حتی منافقان نه تنها ایمان مومنان را بر نمی تابند، بلکه همه تلاش خویش را مبذول این می کنند تا آنان در امور و کارهایشان موفق نشوند و کامیابی و سعادت را نچشند. ممکن است مدعی دوستی و محبت شوند و در ظاهر چون منافقان با تشویق و ترغیب و بخ بخ کردن، اظهار فرح و شادی و سرور کنند؛ ولی در باطن چنان غیظ دارند که از شدت خشم ممکن است بترکند و قالب تهی کنند.(آل عمران، آیه 119)
بدتر زمانی است که با قدرت تمام به جنگ مومنان می آیند و گمان می کنند مومنان را می توانند شکست بدهند؛ زیرا بر اساس محاسبات علمی و ظاهری آنان پیروز میدان خواهند بود و مومنان شکست می خورند وآنان می توانند پس از شکست مومنان نعمت ها وثروت ایشان را به یغما و غارت برند و غنمیت های جنگی بر گیرند؛ اما وقتی بر خلاف محاسبات به ظاهر علمی، خدا به مومنان نصرت می رساند و میدان پیروزی را برای مومنان رقم می زند، آن گاه است که ایشان از شدت غیظ انگشت می گزند و می خواهند بترکند. خدا قرآن بیان می کند ما مومنان را پیروز میدان می کنیم و کافران ودشمنان را در غیظی فرو می بریم که خیری در آن نیست؛ زیرا در جهاد خدا به تنها برای مومنان بس است و همو است که دشمن را خوار می کند تا از غیظ بمیرند.(احزاب، آیه 25)
خدا در قرآن بیان می کند دشمنان از استقلال مومنان و امت اسلام به شدت خشمگین می شوند و غیظ تمام وجود ایشان را در برمی گیرد؛ زیرا آنان با همه ابزارها بر آن هستند تا مومنان را خوار و ذلیل کننده و اجازه رشد و شکوفایی کامل و استقلال ندهند. همه گونه تحریم و فشارها بردولت و امت اسلامی وارد می سازند تا آن را نابود کنند و از درون و برون بترکانند؛ اما اینان که دنبال ترکاندن امت و دولت اسلامی هستند، وقتی می بینند که امدادهای غیبی الهی دولت و امت اسلامی را مستقل داشته و اجازه رکون به غرب و شرق نمی دهد، عصبانی می شوند و غیظ تمام وجود آنان را می گیرد.
از نظر قرآن، امت اسلامی که چون بوته ای تازه روییده است، وقتی به عنایت الهی محکم می شود و کمر خویش را چنان سفت می کند که نیازی به غیر نداشته باشد؛ چنان دشمنان از این استقلال می ترسند که می خواهند از غیظ بمیرند. در حقیقت استقلال امت اسلامی موجب خشنودی خدا به عنوان زارع آنان می شود، ودر همان حال کفار و دشمنان غیظ می گیرند؛ چرا که خدا وعده داده تا مومنان را یاری کند و آنان را بر دشمنان پیروز گرداند و دنیا و آخرت را برای آنان قرار دهد.(فتح، آیه 29؛ نور، آیه 55؛ انبیاء، آیه 105)
از نظر قرآن هر گامی که مومنان در مسیر الهی و رشد امت برمی دارند، گویی گام بر گلوی دشمن گذاشتن است که دشمنان را به غیظ می آورد. این گام های الهی مومنان هر چند کم و اندک باشد بر اساس اراده و مشیت الهی است و خدا نه تنها پاداش به مومنان می دهد، بلکه دشمنان را این گونه خوار و ذلیل می سازد.(توبه، آیه 120)
پس نمی بایست گمان کرد که خدا مومنان را در دنیا و آخرت یاری نمی کند یا پیروز نمی گرداند، بلکه خدا هماره یاریگر مومنان است.
از نظر قرآن دشمن هر حیله و مکری را می خواهد به کار گیرد ولی باید بداند که مکرش نه تنها به ضرر مومنان نیست، بلکه به خود آنان باز می گردد و موجبات خشم و غیظ آنان می شود. این مکر در قالب غیظ و خشم شدت به خودشان باز می گردد و خودشان را نابود می کند. (حج، آیه 15)
پس از نظر آموزه های وحیانی قرآن، دشمن با هر مکر و کیدی که وارد معرکه می شود تا مومنان را اذیت کند و استقلال ایشان را سلب کند، خدا همان مکر و کید را علیه خودشان به کار می گیرد تا جایی که موجب غیظ و مرگ آنان خواهد شد. پس از جایی که می خواهند پیروز شوند،ضربه می خورند و نابود می شوند. این گونه است که مکر دشمن به خودشان باز می گردد و سودی نمی برند.
