سلامت در سه بزنگاه
براساس آموزههای قرآن، سه بزنگاه است که انسان اگر در آن سلامت بماند، از بلا رسته است؛ این سه بزنگاه عبارتند از: هنگام تولد، مرگ و رستاخیز. خدا درباره حضرت یحیی(ع) میفرماید: و سلام بر او روزى که زاده شد و روزى که مىمیرد و روزی که زنده برانگیخته مى شود.(مریم، آیه 15)
حضرت عیسی(ع)، این کلمه الهی(نساء، آیه 171) و قول الحق (مریم، آیه 34) نیز میفرماید: و سلام بر من روزى که زاده شدم و روزى که مىمیرم و روزى که زنده برانگیخته مىشوم.(مریم، آیه 33)
کسی که با قلب سلیم و کارهایی با قلب سلیم بیاید وارد قیامت شود رستگار است(صافات، آیه 84؛ شعراء، آیات 89 و 90)؛ زیرا چنین شخصی توانسته است سالم با نام الهی سلام (حشر، آیه 23) خودش را به پایان خط برساند.
شکی نیست که انسان اگر در هنگام تولد از نظر تن و روان سالم نباشد، در طول زندگی با مشکل مواجه میشود و نمیتواند به سلامت به بزنگاه دوم یعنی مرگ و سوم یعنی رستاخیز وارد شود.
این سلامت در هنگام مرگ برای انتقال به نشئه دیگر یعنی عالم برزخ نیز لازم است.(مومنون، آیات 99 و 100) البته در این بزنگاه آنچه نیاز است، سلامت جسم نیست، بلکه مراد سلامت روان و نفس است؛ زیرا تنها نفس انسانی با توفی الهی (زمر، آیه 42) به عالم برزخ میرود و تن بهعنوان جسد در دنیا میماند و میپوسد و از میان میرود. پس سلامت نفس نقش اساسی در زمان مرگ دارد که انسان سالم با نام سلام الهی بمیرد و به جهانی دیگر برود.
کسی که سالم از دنیا برود و نفس او سالم از هرگونه شرک و اعمال زشت باشد، رستگار شده است؛ اما سلامت در رستاخیز نیز مهم است؛ زیرا خدا این بزنگاه را نیز مطرح میکند. پس تنها سلامت در هنگامه مرگ کفایت نمیکند؛ یعنی لازم است، ولی کافی نیست؛ زیرا لازم است تا انسان در عالم برزخ نیز سالم بماند و در رستاخیز سالم برانگیخته شود.
در چرایی ضرورت سلامت در رستاخیز باید به این نکته توجه داد که از نظر آموزههای قرآن، دو چیز در هنگامه رستاخیز محاسبه میشود: اعمال پیش فرستاده و اعمال پس فرستاده؛ چنانکه خدا میفرماید: (در آن زمان) هر کس میداند آنچه را از پیش فرستاده و آنچه را برای بعد گذاشته است.(انفطار، آیه 5)
پیش فرستادهها همان اعمالی است که انسان در طول زندگی انجام میدهد؛ اما پس فرستادهها همان آثاری است که برای اعمال انسانی است؛ زیرا هر انسانی باقیات صالحات یا باقیات طالحات دارد که در ترازوی اعمال او گذاشته میشود؛ خدا میفرماید: آرى ماییم که مردگان را زنده مى کنیم و آنچه را از پیش فرستادهاند با آثار اعمالشان درج مى کنیم؛ و هر چیزى را در کارنامه اى روشن برشمرده ایم.(یس، آیه 12)
پس انسان ممکن است در هنگام مرگ به سلامت از دنیا برود ولی پس از مرگ براساس سنتهایی که از خود بجا گذاشته و یا اعمال بدی که گذاشته، گرفتار لعن و نفرین مردم شود و نتواند به سلامت از برزخ به عالم رستاخیز وارد شود؛ زیرا این آثاری که مورد محاسبه در قیامت قرار میگیرد، اعمال پس فرستاده است.
بهعنوان نمونه کسی به سلامت از دنیا رفت و پروندهای سالم داشت؛ اما مطلبی را نوشته بود که پس از آن موجب گمراهی عدهای شد، چنین کسی سلامت در برزخ را از دست میدهد و در رستاخیز ناسالم وارد میشود. همانطوری که باقیات صالحات ناسالم در برزخ را سالم میکند و در رستاخیز موجب میشود تا سالم برانگیخته شود، باقیات طالحات نیز موجب میشود تا شخص سالم در عالم برزخ ناسالم شود و ناسالم در رستاخیز برانگیخته شود. از همین رو در قرآن سلامت در سه بزنگاه شرط شده است.