حقیقت دین از نظر قرآن

دین به معنای مجموعه‌ای از آموزه‌های معرفتی و دستوری است که معارف و قوانین را می‌سازد؛ بنابراین، دین در حقیقت، فلسفه و سبک زندگی را مشخص می‌کند.
از نظر قرآن، حقیقت دین همان هدایت تکوینی – فطری(طه، آیه 50) و هدایت تشریعی(بقره، آیه 38) است که عبودیت انسان در برابر خدا را تبیین و تجویز می‌کند. این دین در قالب اسلام الهامی و وحیانی به دست انسان رسیده است. از همین رو، خدا غیر از اسلام هیچ دین دیگری را به رسمیت نمی‌شناسد تا فلسفه و سبک زندگی انسان را بسازد.(آل عمران، آیات 19 و 85)
البته از آنجا که انسان در دنیا به اراده و اختیار خویش می‌تواند دین یعنی فلسفه و سبک زندگی را انتخاب کند که غیر از دین الهی اسلام باشد؛ یعنی همان دین شیطانی مبتنی بر هواهای نفسانی و ظنون غیر علمی مخالف فطرت الهامی، خدا آخرت را محل بروز حقیقت دین اسلام دانسته و از آن به «یوم الدین» یاد کرده است.(فاتحه ، آیه 3)
خدا در قرآن بیان می‌کند که فرعون  و فرعونیان بر اساس همین فهم از دین که فلسفه و سبک زندگی بشر و آموزه‌های معرفتی و دستوری را در بر می‌گیرد، خواهان حفظ دینی می‌شوند که ساخته دست انسان و شیطان و برخلاف دین الهی است. لذا در هشداری می‌گویند: إِنِّی أَخافُ أَنْ یُبَدِّلَ دینَکُمْ؛ من به تحقیق می‌ترسم که دین شما را تبدیل کند و چیز دیگری را جایگزین آن نماید.(غافر، آیه 26)
از نظر فرعون و فرعونیان، رها کردن فرعون و خدایان بخشی از تبدیل دین است : یَذَرَکَ وَ آلِهَتَکَ(غافر، آیه 26)؛ زیرا ربوبیت به معنای پروردگاری که ساحت قانونگذاری را نیز شامل می‌شود، برای فرعونی است که مدعی « أَنَا رَبُّکُمُ الْأَعْلَى» است.(نازعات، آیه 24)
البته فرعون و فرعونیان به مردم مصر، موسی هراسی را این‌گونه تلقین می‌کنند که موسی(ع) نه تنها موجب تغییر دین و فلسفه و سبک زندگی می‌شود، بلکه عامل در ایجاد فساد در زمین و ظهور پدیده‌های نابهنجاری می‌شود که صلاح مردم و ملت از میان می‌رود، از همین روست که فرعون به دو خطری  توجه می‌دهد که از سوی موسی(ع) دامنگیر مردم مصر خواهد شد. او می‌گوید: من می‌ترسم که آیین شما را دگرگون سازد و یا در این سرزمین فساد بر پا کند!.(غافر، آیه 26)
به هر حال، از نظر آموزه‌های قرآن، حقیقت دین همان فلسفه و سبک زندگی است که از نظر هستی شناسی معارفی خاص را در اختیار بشر می‌دهد و فلسفه زندگی او را می‌سازد و همچنین از نظر آموزه‌های دستوری، قوانینی را بیان می‌کند که سبک زندگی او را می‌سازد. بنابراین، دین همواره به این معنا خواهد بود. این دین می‌تواند حق باشد یا باطل؛ چنانکه دین اسلام حق و دینی غیر از اسلام باطل است.(آل عمران، آیات 19 و 85) البته این دین اسلام که شامل الهامات فطری و وحیانی است، دارای شرایع چندی است که از جمله آنها می‌توان به شرایع حضرت نوح، ابراهیم، موسی، عیسی (ع)و حضرت محمد مصطفی (ص)‌اشاره کرد.(مائده، آیه 48)