اوصاف حورالعين در قرآن

انسان آرزوهاي بلندي دارد. هر مرد و زني مي كوشد تا آرامش خويش را در كنار جنس مخالف كه از آن به همسر ياد مي شود جست و جو كند.

از نظر قرآن آرامشي خاص را مي توان در كنار همسر جست. از اين روست كه فلسفه و علت اصلي آفرينش زوج را دست يابي هر يك به آرامش دانسته است. آياتي چندي اين مفهوم را بيان كرده و به تحليل و تبيين مساله پرداخته است كه از آن جمله مي توان به آيه 21 سوره روم اشاره كرد.

از نظر روان شناسي نيز اثبات شده است كه انسان پس از انگيزه تامين امنيت غذايي و جاني به سوي ابزارهايي جهت پاسخ گويي به نيازهاي عاطفي و احساسي خويش رو مي آورد.
به هر حال گرايش انسان به زوج و همسر براي تامين نيازهاي روحي و عاطفي خويش و پاسخ گويي به مهم ترين ركن زندگي يعني آرامش است.
از اين روست كه نخستين دغدغه و پرسش وي آن است كه جهان آخرت چه وضعيتي دارد و از چه موقعيتي برخوردار خواهد شد؟ آيا غذا و آسايش وي تامين مي شود؟ و آيا به نيازهاي عاطفي و آرامشي وي پاسخي در خور داده خواهد شد؟

از آن جايي كه قرآن به نيازهاي فطري و غريزي انسان به طور كامل توجه داشته و پاسخ مي دهد آيات بسياري را به اين امر اختصاص داده است. از اين روست كه بخشي از آيات مربوط به رستاخيز و بهشت به مساله آسايش و برخي ديگر به آرامش وي توجه داشته است و به كيفيت و چگونگي غذاها و خانه ها و پوشاك ها و نيز مردان و زناني كه از آن ها بهره هاي جنسي و عاطفي مي برند پرداخته است.
سيه چشمان بهشتي
يكي از مهم ترين نعمت هاي بهشتي دررستاخيز انسان، زنان و مرداني است كه از آن ها به حورالعين تعبير مي شود. از‌آن جايي كه پرسش اصلي از سوي مردان انجام مي شود و زنان در هاله اي از حيا و عفت به مساله مي نگرند ، پاسخ به ظاهر به مردان داده مي شود و اين گونه گمان مي شود كه مراد از حورالعين و سيه چشمان،تنها زنان بهشتي است، در حالي كه به نظر مي رسد كه حور العين يعني سيه چشم اشاره به وصف غالب مردان و زناني دارد كه در اختيار مومنان و بهشتي ها قرار مي گيرد. برخي از مردان جوان بهشتي به غلمان ياد مي كنند كه در ادبيات تازي به معنا و مفهوم، جوانان رشيد و رعنا مي باشد. چنان كه مراد از كواعب اتراب ، نارپستان هايي هستند كه در سن ميان چهارده تا هيجده سالگي قرار دارند.
اگر به كتب لغت عربي مراجعه شود به آساني مي توان دريافت كه حور جمع حور به فتح واو به كسي گفته مي شود كه از شدت سفيدي اطراف چشم سياهي ميان چشم خود را به شكلي بسيار زيبا نشان مي دهد. (ترتيب العين ج 1 ص 441)
برخي ديگر حور را به معناي پديدار شدن اندكي از سفيدي چشم از ميان سياهي دانسته اند.(مفردات راغب اصفهاني ص 262)
شيخ طبرسي مفسر گرانقدر شيعي در كتاب مجمع البيان بر اين باور است كه حورالعين زناني سفيد چهره اند( مجمع البيان ج 9 و 10 ص 104) و از نظر وي اين لفظ اختصاص به زنان بهشتي دارد و شامل مردان بهشتي نمي شود. وي در ادامه تاكيد مي كند كه اصولا عين در زبان عربي داراي معناي چند مي باشد كه يكي از آن ها زناني هستند كه فراخ چشم مي باشند.
بر اين اساس حورالعين يعني زناني كه داراي چشماني درشت و گشاده همانند آهوي مستان مي باشد و آدمي را به سوي خويش مي كشاند. اين چشمان درشت و گشاده سيه مي باشد كه دورش را حلقه اي از سفيد بسيار روشن فراگرفته است و جاذبه بسياري دارد و آدمي را محو خويش مي سازد و جادو و افسون مي كند. از اين روست كه شخص پيش از ديدن بخش هاي ديگر بدن وي محو وافسون چشم هايش مي شود. از اين روست كه اين زنان بهشتي و زيبا را به چشم ايشان نام گذاري كرده اند كه بر همه بخش هاي ديگرش غلبه و چيرگي دارد.
خداوند در آيات 70 و 73 سوره الرحمن حوريان را نيك سيرت و زيبا صورت مي نامد كه از نعمت هاي خاص بهشتي ها مي باشند.
اين زنان بهشتي كه هرگز حيض نمي شوند زناني هستند كه به متقين داده مي شوند.(دخان آيه 51 تا 54 و طور آيه 17 تا 20)
برخي از آيات در توصيف زيبايي هاي حورالعين هاي مي فرمايد كه آنان در سفيدي و درخشندگي هم چون تخم شتر مرغ زير پر مي باشند. ( صافات آيات 48 و 49 و نيز مجمع البيان ج 7 و 8 ص 692)
آنان در صفا و طراوت و شادابي همانند مراويد نهفته در صدف هستند( واقعه آيات 22 و 23) و در جذابيت و زيبايي چون ياقوت و مرجان مي باشند.(الرحمن ،آيات 56 و 58)
اين ساكنان بهشتي و همسران متقين از مرد و زن، اختصاصي به انسان ها نداشته و بلكه جنيان مومن و متقي نيز از آنان بهره مند مي شوند.(الرحمان آيات 56 و 57 و نيز 72 و 74) بنابراين از نظر ساختار به گونه اي هستند كه هر دو نوع انس و جن مي توانند از آن ها بهره برند.
اين استعداد و توانايي در حوريان خود بيانگر آن است كه ساختار وجودي آنان به گونه اي است كه مي توانند به شكل مرد و يا زن و يا مطابق گرايش و سليقه انسان و يا جن تغيير ماهيت و شكل دهند. اين گونه است كه زنان بهشتي داراي قابليت هاي تغيير پذيري هستند به گونه اي كه همگان از مرد و زن و يا انسان و جنيان را راضي و خشنود مي سازند.
در حقيقت تنوع و تغيير آنان همانند ميوه هاي بهشتي است كه قابليت هاي چندگانه با مزه هاي گوناگون را دارا مي باشند و هر كسي هر ميوه اي را مي تواند اراده كرده و طعم ومزه آن را به دلخواه تغيير دهد. چنين امكاني نيز نسبت به حورالعين ها وجود دارد. از اين روست كه خداوند در آفرينش آنان بيان مي دارد كه مي توان جلوه قدرت و عظمت خداوندي را در حورالعين ها يافت.(واقعه آيات 34 تا 36)
براين اساس سخن گفتن از زنان بهشتي شايد لغو و بيهوده باشد و به جاي آن مي بايست همانند قرآن از واژه حورالعين استفاده كرد تا بي شكلي آنان را بيان داشت. به اين معنا كه آنان ماهيتي بي شكل دارند و مردان و زنان و نيز جن و انس مي تواند آن را به اراده و خواست خويش تغيير دهد.
در باره زنان حوري مي توان گفت كه ايشان زناني غير از همسران دنيايي افراد بهشتي هستند و آيات 46 تا 74 سوره الرحمن تصويري كه از آنان به دست مي دهد به گونه اي است كه آنان را نعمتي ديگر براي مردان بهشتي بر مي شمارد.
ويژگي هاي حوريان بهشتي
حوريان بهشتي داراي اخلاق و سيرتي نيكو هستند(الرحمن آيات 70 و 72) و صورت زيبا و اخلاق نيك ايشان به گونه اي است كه جن وانس از هم نشيني ايشان خسته نمي شود.(همان )
همه حوريان بهشتي داراي بدن هاي سفيد و دلربايي هستند( صافات آيات 48 و 49 و نيز دخان آيه 54 و طور آيه 40 و واقعه آيه 22) با اين همه زنان بهشتي از حوري ها داراي بكارت و دوشيزگي هميشگي هستند و هرگز با نزديكي و مقاربت دوشيزگي آنان زايل نمي شود.( الرحمن ايه 56 و نيز 72 و 74 و واقعه آيات 34 تا 36 )
زنان حوري بهشتي زنان پاك دامن و عفيف و با حيا هستند و از اين رو همواره در خيام هاي خويش پنهان و مستور هستند و ديگران آنان را نمي بينند.(الرحمن ، آيات 56 و 72 و 74)
اين زنان نورس و نارپستان هستند و شماري از ايشان همسر مردي بهشتي مي باشند. از اين رو سخن ازكواعب اتراب و دختران نورسيده هم سن و سال معرفي مي شوند.(نبا ، آيه 33)
چنان كه گفته شد تمام زيبايي ايشان درچشمان افسون گر ايشان است و از اين روست كه خداوند ايشان را به زيبايي چشمانشان ستوده و نامگذاري كرده است.( صافات، آيات 48 و 49 وآيات ديگر)
خماري در چشمان ايشان به گونه اي است كه مردان را به سوي خويش مي كشاند و چون آهن ربا مجذوب خويش مي سازد و اين در حالي است كه از نگاه بيگانگان مصون هستند و تنها براي شوهران خويش عشوه و دلربايي مي كنند.(الرحمن، آيه 56)
شيفته شوهران بودن وتنها دلبسته به آنان بودن از خصوصيات برجسته ايشان است كه خداوند در آيه 56 سوره الرحمن و نيز 34 تا 37 سوره واقعه بدان اشاره و تاكيد مي ورزد.
طنازي و عشوه گري كار ايشان است و دمي از اين هنر دست بر نمي دارند و چنان دلبري و دلربايي مي كنند كه شوهران خويش را دور خويش چون پروانه نگه مي دارند و آرامش خاصي به ايشان مي بخشند.(واقعه، آيات 34 و37)
با همه عشوه گري وطنازي و جذابيت هاي جنسي، زناني عفيف و چشم پاك هستند و هر گز به بيگانه اي توجه نكرده و بدان نگاهي نمي كنند.( الرحمن آيه 56 و 72 و 74 و نيز واقعه آيه 22 و 23)در كام دهي يگانه دهر و يكتاي عشق بازي هستند و در اين ميان گوي از همه رقبيان عالم ربوده اند و از اين روست كه مردان را به خيام خويش مي كشند و خيمه هاي ايشان همواره براي پذيرايي افراشته است و كام دهي به همسران را دمي فرو نمي نگذارند و همواره در جذب و جلب همسران تلاش مي كنند .(الرحمن آيه 72 )
ايشان از نظر سني هم سن و سال شوهران خويش هستند( واقعه آيه 34 و 37) بر اين اساس مي توان گفت كه همه بهشتي ها در سن جواني به سر مي برند و رنگ پيري و كهولت را نخواهند ديد.
البته برخي با توجه به آيات 34 تا 37 سوره واقعه براين باورند كه همه حوريان بهشتي همانند و همسان هم هستند و تفاوتي ميان ايشان نيست و هيچ يك بر ديگر برتري ندارند ولي به نظر مي رسد كه نوعي تفاوت ميا ايشان وجود دارد ؛ زيرا هر كسي بر اساس مرتبه و درجه بهشتي از زنان بهشتي بهره مند مي شود و تفاوت درجات بي گمان نوعي تفاوت را پديد خواهد آورد. به نظر مي رسد كه همه در اصل كلي بيان شده يكسان هستند و اين امور ويژگي هاي عمومي ايشان است ولي براي برخي از مومنان از نظر تعداد و نيز كيفيت تفاوت هاي است كه مي توان از تفاوت اصحاب يمين و سابقون آن را به دست آورد؛ زيرا مقام و نعمت هاي ابرار و سابقون بيش تر و بهتر از كساني است كه در مقام اصحاب يمين هستند.
اين ها نمونه هاي از اوصاف حورالعين است كه بيان شده است. در روايات تفسيري ويژگي هاي ديگري نيز براي آن ها بيان شده است كه مي توانبد به كتبي چون مجمع البيان و الميزان و نورالثقلين و تفسير صافي مراجعه كنيد.