روش هاي شيطاني در جنگ نرم

جنگ ميان حق و باطل، ايمان و كفر، عدالت و ظلم، جنگي دايمي است. بنابر گزارش هاي قرآني، اين جنگ حتي پيش از وجود بشر نيز وجود داشته است. از اين رو فرشتگان، به خلافت آدمي بر زمين به سبب پيشينه فسادها، جنگ ها و خون ريزي ها اعتراض مي كنند و اصولا خواهان آفرينش موجودي مريد و مختار به نام آدم نيستند تا خلافت الهي را در زمين به عهده گيرد.

پس از آفرينش حضرت آدم(ع) نيز زماني كوتاه نگذشت كه دوباره جنگ ميان حق و باطل و ايمان و كفر آغاز شد و ابليس از جنيان به سبب سابقه ديرين عبادت و پرستش الهي و ماده آفرينش خود، از خداوند مي خواهد تا خلافت را به جاي آدم(ع) به او واگذار كند، اما چون ادله و برهان الهي در مورد تقدم آدم(ع) خاكي بر جن آتشي را شنيد و مأمور به سجده اطاعت و ولايت از وي شد، زير بار نرفت و كفر ورزيد و عصيان نمود. پس كينه آدم(ع) را به دل گرفت و جنگ با وي را آغاز كرد.

براساس گزارش هاي قرآني، جنگ نخست ميان ابليس و آدم(ع) جنگ نرم بود. بنابراين بايد ابليس را به عنوان مبتكر و مبدع جنگ نرم دانست. از آن جايي كه بر اساس آموزه هاي قرآني، اولياي جني و انسي ابليس، به عنوان شياطين در جنگ ميان حق و باطل و ايمان و كفر شراكت مستقيم و جدي دارند، بازخواني روش ها و شيوه هاي شيطاني در جنگ نرم مي تواند مؤمنان را ضمن آگاهي بخشي از وضعيت و روش هاي دشمن، مهياي شناسايي راه هاي مقابله نمايد. نويسنده با توجه به اين فرضيه به سراغ آموزه هاي قرآني رفته تا روش هاي شيطاني در جنگ نرم را تبيين كند.

جنگ نرم، جنگ انديشه ها و رسانه ها

جنگ نرم برخلاف جنگ سخت كه بر جسم و بدن و فيزيك متمركز است، بر جان ها و انديشه ها و قلب ها متمركز مي شود. از اين رو، ابزارهاي جنگي در آن نيز بسيار متفاوت مي باشد. در اين راستا به سبب كاربرد بسيار زياد و قوي رسانه در اين جنگ، آن را جنگ رسانه ها ناميده و برخي ديگر نيز به سبب تأثيرگذاري بر روان مخاطب آن را جنگ رواني گفته اند. با اين همه نمي توان جنگ نرم را محدود به اين امور كرد، چرا كه جنگ نرم، جنگ همه جانبه اي براي تسخير قلوب، جان ها و انديشه هاست. بنابراين از همه ابزارها از جمله رسانه استفاده مي كنند تا مديريت شخص و يا جامعه را در اختيار گيرند و او را همدل و در نهايت همراه خويش سازند.

به سخن ديگر، هدف از جنگ نرم، نه تسلط بر جسم ها بلكه جان هاست؛ چنان كه جنگ نرم نه حذف فيزيكي بلكه همدلي و همراهي روحي مخاطب و تسخير قلوب و همراه كردن آن با دشمن پيشين است.

شايد بهترين تعبير در بيان هدف در جنگ نرم، همان واژه اولياء است. به اين معنا كه هدف در جنگ نرم، تبديل دشمن به اولياء است.

از آن جايي كه دو جريان اصلي در تاريخ بشريت در برابر هم قرارگرفته اند، مي توان گفت كه هدف از جنگ نرم از سوي هر دو رقيب ديرين، تبديل دشمن به اولياء الله يا اولياءالشيطان است.

خداوند در آيات بسياري به اين مطلب توجه مي دهد كه مومنان بايد همواره مواظب باشند تا از اولياء الله به اولياء الشيطان تبديل نشوند، چرا كه جنگ امت اسلام و امت كفر با رهبري ائمه الايمان و ائمه الكفر همواره ادامه خواهد داشت تا اين كه امت اسلام بر امت كفر غلبه كند.

جريان كفر مي كوشد تا خود را به عنوان يك پديده و جريان غالب بر جوامع بشري مطرح كند و در اين راه از همه توش و توان خود بهره مي گيرد. اين جريان سعي دارد تا به عنوان يك پديده كه نماي اصلي جامعه است مطرح باشد به گونه اي كه ديگر جريان هاي فكري و رفتاري اصولا ديده نشود يا به چشم نيايد. براين اساس از همه روش ها براي خودنمايي و چيرگي بهره مي برد و فتنه جويي و شبهه افكني و زشت و باطل را زيبا و حق جلوه دادن را به عنوان مهمترين اصول چيرگي به كار مي گيرد.

خداوند از مومنان مي خواهد تا مواظب فتنه گري هاي اين جريان باشند و با ايجاد مرزهاي شفاف ميان خودي و غيرخودي اجازه ندهند تا همان گونه كه با شبهه سازي، جريان فتنه و كفر را قوي جلوه مي دهند، با فروپاشي مرزها ميان خودي و غيرخودي، اهل كفر خود را به عنوان اولياء مومنان مطرح سازند. با نگاهي به آيات قرآن از جمله آيه 28 و 175 سوره آل عمران، 76 و 89 و 139 و 144 سوره نساء و 51 و 57 و 81 سوره مائده و آيات ديگر، به سادگي به دست مي آيد كه دشمن در برنامه جنگ نرم مي كوشد تا مومن را از اولياءالله و اولياء المومنين بودن به ولي ابليس و اولياء شيطان تبديل كند.

ولايت در اين آيات تنها دوستي صرف نيست بلكه مراد نوعي دوستي است كه همراه با اطاعت قلبي و ولايت و الگوبرداري باشد، چرا كه انسان هايي كه به يك شخص از باطن قلب ارادت و مودت دارند، در همه چيز از او الگوبرداري مي كنند و با جان و دل از فرمان ها و رفتارها و گفتارهايش اطاعت مي كنند و ولايت اطاعت محض از او دارند. از اين رو خداوند به مومنان هشدار مي دهد كه هدف از ولايت و دوستي از سوي كافران، چيزي جز ولايت اطاعت از ملت و آيين كفر ايشان نيست چنانكه در آيه 120سوره بقره مي فرمايد: ولن ترضي عنك اليهود ولا النصاري حتي تتبع ملتهم قل ان هدي الله هوالهدي و لئن اتبعت اهواءهم بعد الذي جاءك من العلم ما لك من الله من ولي ولا نصير؛ يهودان و مسيحيان از تو خشنود نمي شوند تا به آيينشان گردن نهي. بگو هدايت، هدايتي است كه از جانب خدا باشد اگر از آن پس كه خدا تو را آگاه كرده است از خواسته آنها پيروي كني، هيچ ياور و مددكاري از جانب او نخواهي داشت.

در اينجا يهوديان و مسيحيان به سبب اينكه نوعي كفر را در پيش گرفته اند، در برابر جريان تاريخي ايمان و اسلام قرار داده شده اند و به مومنان هشدار داده مي شود كه ايشان جز به دست كشيدن از آيين حق، ايمان، عدالت و اسلام، خشنود نمي شوند و اين جنگ تا رسيدن به اين نتيجه از سوي آنان ادامه خواهد داشت.

در آيه 20 سوره كهف بر اين نكته تاكيد مي شود كه جريان كفر جنگ و دشمني خود را به اشكال مختلف تا حذف فيزيكي و يا حذف فكري جريان حق و عدالت ادامه مي دهد و مي كوشد تا اين گونه گفتمان غالب بر جامعه بشري گردد و به عنوان يك پديده اجتماعي بر جامعه چيره و مسلط باشد.

روش هاي فريب شيطاني

با نگاهي به نخستين جنگ نرمي كه در جهان از سوي قرآن گزارش شده مي توان دريافت كه شيطان از روش هاي گوناگوني براي رسيدن به هدف خود يعني تبديل اولياء الله و عبادالله فطري به اولياء الشيطان، بهره مي جويد كه فريب و تزيين از مهمترين آن هاست.

خداوند درگزارشي كه از آغاز آفرينش آدم (ع) بيان مي كند به اين نكته توجه مي دهد كه به سبب كينه توزي و كفر و سوگندي كه ابليس خورد، نخستين جنگ نرم ميان ابليس و حضرت آدم (ع) دربهشت آغاز شد تا وي نشان دهد كه چگونه مي تواند زمام رفتاري آدم را به دست گيرد و او را به راهي ببرد كه مي خواهد. لذا از روش نيرنگ و فريب استفاده كرد تا دل و جان و انديشه آدم را تحت فرمان خود را درآورد.

خداوند درآيه 20 سوره اعراف مي فرمايد: «پس شيطان آن دو را وسوسه كرد تا شرمگاهشان را كه از آنها پوشيده بود در نظرشان آشكار كند و گفت: پروردگارتان شما را از اين درخت منع كرد تا مبادا از فرشتگان يا جاويد شدگان شويد.

درآيه 120 سوره طه نيز گزارش مي كند كه شيطان اين گونه گفت: اي آدم، آيا تو را به درخت جاوداني و پادشاهي اي كه كهنه و نابود نشود راه بنمايم؟

بنابراين، فريب دادن با وعده هاي دروغين يكي از روش هايي است كه درجنگ نرم به خوبي از آن استفاده مي شود. البته زماني فريب و نيرنگ مي تواند كارساز باشد كه شخص، اطلاعات كامل و جامعي از مخاطب داشته باشد و آرزوها و خواسته هاي وي را بشناسد.

اينجاست كه علوم انساني چون روان شناسي، مردم شناسي، جامعه شناسي و مانند آن نياز است تا بتوان تحليل درستي از مخاطب داشت و براساس خواسته ها و آرزوهايش برنامه ريزي كرد و او را با خود همراه و همدل ساخت.

مخاطب شناسي درجنگ نرم

به سخن ديگر، مخاطب شناسي در همه ابعاد، از مهمترين مقدمات تاثيرگذاري تبليغات و وسوسه ها و فريب هاست. اگر مخاطب به درستي شناخته نشود نمي توان بر او تاثيرگذار شد. و او را همدل و همراه خود كرد. از اين رو درجنگ هاي نرم و رواني همواره از مخاطب شناسي و علوم مرتبط با آن بهره بسيار برده شده است. اگر درگذشته درجنگ سخت و نظامي شناسايي مرزها و موقعيت جغرافيايي دشمن و مانند آن مهم و با ارزش بود، در جنگ نرم شناسايي خواسته ها و نيازها و اميال مخاطب و دشمن بسيار مهم است. از اين رو درجنگ نرم بر روي فرهنگ، مردم شناسي، گرايش ها، خواسته هاي مردم كار و تحقيق انجام مي شود تا بتوانند بر روي جان ها و انديشه ها و رفتارهاي آنان تاثيربگذارند.

هر مخاطبي به چيزهايي علاقه دارد و مي كوشد تا آن را به دست آورد. روان شناسي و روان شناسي اجتماعي و مانند آن كمك مي كند تا خواسته هاي مخاطب شناسايي و براساس آن برنامه ريزي شود. از اين رو شيطان با توجه به علايق مردم عمل مي كند. ابليس هرچند كه همانند ديگر جنيان از باطن قلوب مردم خبر ندارد ولي مجهز بودن وي به اهرم و نهان بودن از چشم هاي انسانها موجب مي شود تا به ايشان نزديك شود و از رفتارهايشان به خواسته هاي آنان پي ببرد و براساس آن خواسته ها برنامه ريزي براي تسلط قلوب و جان ها داشته باشد.

از آن جايي كه انسان ها به اموري چون زن، مال و مقام و مانند آن گرايش دارند، دشمن بر اساس خواسته هاي هر كسي به سراغ او مي رود و با آراستن آن به عنوان مهمترين و اصيل ترين و شريف ترين هدف، وي را به سوي آنها سوق مي دهد و بر جان و روح او تسلط مي يابد.

اولين چيزي كه شيطان در دل كافران مي آرايد، اصالت بخشي به زندگي دنيا و خواسته هاي مادي و نفساني است. (بقره، آيه212)

وقتي زينت هاي دنيا براي شخص اصالت يافت، شيطان براساس همين زينت هاي اصالت يافته، وارد زندگي او مي شود و او را به اولياي خود تبديل مي كند. هر انساني در دام چيزي از اين زينت ها مي افتد و كمتر كسي است كه راه نجاتي از اين زينت ها براي خود مي تواند بيابد.

آراستن، ابزار قوي شيطان

خداوند در آيه14 سوره آل عمران مي فرمايد: عشق به اميال نفساني و دوست داشتن زنان و فرزندان و هميان هاي زر و سيم و اسبان ممتاز و چارپايان و زراعت در چشم مردم زينت داده شده و همه اينها متاع زندگي اين جهاني هستند، درحالي كه بازگشتن گاه خوب، نزد خدا است.

بنابراين در جنگ نرم، شياطين مي كوشند از زن دوستي، مال دوستي، فرزند دوستي و مانند آن بهره برند و به اهداف و مقاصد خود دست يابند. شيطان در اين ميان مي كوشد تا هر آنچه زشت است زيبا جلوه دهد و حتي زيبايي هاي طبيعي را چنان در دل مردم مي افزايد تا راه اسراف در پيش گيرند و از هدف اصلي باز مانند و غافل شوند. (حجر، آيات39 و 40 و نيز اعراف، آيه31)

در جنگ نرم، كاربرد آراستن و زينت كردن، بسيار مهم و اساسي است. به اين معنا كه حق و باطلي را درهم آميزند و باطل را چنان زيبا جلوه دهند كه دل ها را بفريبد و به سوي خود جلب و جذب كند. روشي كه سامري در فريب امت موسي(ع) به كار برد، روشي است كه اكنون در جنگ نرم بسيار كارآمد نشان داده مي شود. از اين رو شيطان پرستي، كفرگويي، خداستيزي، زن بارگي، بي حيايي، لامبالاتي جنسي و مانند آن در فيلم هاي هاليوودي زيبا جلوه داده مي شود، چنان كه سامري با گوساله اش كرد.

خداوند درباره تسويل (فريبكاري) سامري مي گويد: من چيزي ديدم كه آنها نمي ديدند مشتي از خاكي كه نقش پاي آن رسول بر آن بود برگرفتم و در آن پيكر افكندم و نفس من اين كار را در چشم من بيار است. (طه، آيه96)

در جنگ نرم تلاش بر آن است تا چيزها در چشم، چنان آراسته شود كه دل ها و جان ها مجذوب گردد و همدلي و همراهي مخاطب با پيام و دشمن به دست آيد. اين همان تغيير بينش ها و نگرش ها و تحريك و تهييج عواطف و احساسات از طريق آراستن باطل است كه در آيات بسياري بيان شده است.

يكي از شيوه ها در اين جنگ نرم اين است كه در دل مخاطب سوءظن و بدگماني ايجاد كنند. دشمن در جنگ نرم با استفاده از اين شيوه مي تواند دل هاي مؤمنان ضعيف الايمان را سست نمايد و بيمار دلان را همراه خود سازد. خداوند در آيات11 و 12 سوره فتح به افراد متخلفي اشاره مي كند كه با رخنه بدگماني در دل هايشان نسبت به فرجام فعاليت هاي اسلام و دولت اسلامي دچار ترديد شدند و به سبب تبليغات سوء دشمنان، با آنان همراه و همدل شدند.

روش شيطاني تزيين و تسويل، روشي كارآمد است كه در طول تاريخ از سوي ابليس و شياطين جني و انسي به كار رفته است و در جهان امروز از طريق رسانه هاي گوناگون دنبال مي شود. (نمل، آيات 22 و 24 و نیز انعام ، آیه 43 و عنکبوت ، آیه 28 و آيات بسيار ديگر)

از آن جايي كه زنان در انديشه تجملات هستند بيشترين تسويل كه از سوي شياطين نسبت به آنان انجام مي شود در اين حوزه است. اين روش از سوي شيطان هاي انساني و غيرانساني، بسيار به كار گرفته شده و مي شود. تأثير اين روش تا آن اندازه است كه حتي بسياري از زنان پيامبر(ص) نيز در اين دام افتادند و با پيامبر(ص) براي دست يابي به تجملات دنيايي درگير شدند به گونه اي كه خداوند آنان را تهديد كرد و به پيامبر(ص) فرمان داد تا به آنها هشدار دهد و آنان را مخير به طلاق و يا ادامه زندگي به دور از تجملات نمايد. (احزاب، آيات 28 و 29)

تزيين و آراستن شيطان به گونه اي است كه شخص هنگامي كه با خود فكر مي كند، بطلان آن را درمي يابد ولي چنان فضاي جامعه عليه حق و ايمان تغيير مي كند كه شخص نمي تواند از تأثير گفتمان غالب اجتماعي و فرهنگي بيرون رود. از اين رو بت پرستان عصر ابراهيمي با آنكه با برهان و استدلال قوي حضرت ابراهيم(ع) به بطلان باورهاي خويش رسيدند ولي در عمل با آنچه حق يافته بودند مخالفت مي كنند؛ چرا كه گفتمان غالب اجازه نمي دهد. (انبياء، آيات 63 تا 65)

در اين ميان گرايش نفساني در انسان نيز به ياري شياطين مي آيد و با تسويل و تزيين و آراستن زشت و باطل اجازه نمي دهد تا آدمي در مسير درست قرار گيرد و در نهايت شكست خورده و با بردگي نفس به بندگي شيطان مي رسد و او را ولي خود قرار مي دهد. به سخن ديگر، انساني كه گرفتار هواهاي نفساني است هر چند كه مدعي آزادي است در حقيقت در مقام بردگي نفس مي باشد كه درنهايت به بندگي شيطان مي رسد (يوسف، آيات 18 و 83 و طه، آيه 96) درحالي كه پيامبران در تلاش هستند تا ايشان را از بردگي نفس و بندگي شيطان رها سازند و به آزادي واقعي برسانند. (اعراف، آيه 157)

به هر حال با نگاهي گذرا به شيوه هاي شيطاني در جنگ نرم مي توان دريافت كه جامعه در چه جاها و از كدام نقطه بيشتر در معرض خطر و آسيب است و مي بايست نسبت به پيشگيري و تقويت اين نقاط كوشيد و اجازه نداد تا دشمن از اين طريق در جنگ نرم پيروز شود و بر جان ها و دل ها و قلوب مردم سلطه يابد.