دل آدمی، حرم خداوند است. امام صادق(ع) می‌فرماید: القلب حرم الله فلا تسکن حرم الله غیرالله؛ دل حرم خداست، پس در حرم خدا، غیرخدا را ساکن مکن .(بحار الانوار، ج 70، ص 25).
هر انسانی تنها یک قلب دارد، لذا نمی‌تواند در این حرم کسی جز خدا را راه دهد و محبت غیراو را در آن جا نماید، بلکه باید حریم حرم دل را هماره حفظ کرده تا خداوند در آن سکونت یابد. خداوند خود می‌فرماید: مَّا جَعَلَ اللَّهُ لِرَجُلٍ مِّن قَلْبَیْنِ فِی جَوْفِهِ؛ خداوند براى هیچ کسی در درونش دو دل ننهاده است.(احزاب، آیه 4)
کسی که براساس فطرت عمل کرده باشد، با افکار و اعمال صالح خویش، کاری می‌کند که این قلب عرش الهی شود و خداوند فرمانروای دل باشد، تا هیچ کسی بر دل و قلب او وارد نشده و بر آنجا حکومت نکند. از این رو، از همه چیز به سوی خداوند فرار می‌کند و اجازه ورود کسی به حریم حرمت خدا را نمی‌دهد. پس دل مومن عرش الله است؛ چنانکه از پیامبر(ص) آمده که فرموده است: « قَلْبُ الْمُؤْمِنِ عَرْشُ اللَّهِ».
از آیات قرآن به دست می‌آید که شیطان فریب کار و وسوسه‌گر، همواره دور قلب مومن در طواف است تا راهی برای نفوذ به این کعبه و عرش الهی بیابد. انسان مومن همیشه هوشیار و بیدار است و اجازه نمی‌دهد تا شیاطین با لباس احرام (توجیهاتی به ظاهر مورد پسند) به حریم حرم دل راه پیدا کنند و از غفلت او سوء استفاده کرده و در آنجا رخنه کنند. از این رو، با ذکر الهی و یاد خداوند تیرهایی را به سوی شیطان می‌فرستد تا به حریم حرم دل نزدیک نشود و هر گاه به حریم نزدیک شد و با آن تماسی گرفت همانند سیم‌های خاردار هشدار‌دهنده، سنسورهایش عمل می‌کند و با زمزمه یاد خداوند دشمن را از تماسی که گرفته پشیمان می‌کند و دور می‌سازد. خداوند درباره هوشیاری مومن می‌فرماید: إِنَّ الَّذِینَ اتَّقَواْ إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِّنَ الشَّیْطَانِ تَذَکَّرُواْ فَإِذَا هُم مُّبْصِرُونَ؛ کسانى که از خدا پروا دارند، چون وسوسهاى از جانب شیطان به آنها رسد و طواف‌گری از شیطان تماسی داشته باشد، بی‌درنگ خدا را به یاد آورند و آنگاه ناگهان بینا و بصیر شوند.(اعراف، 201).
انسان‌های متقی و مومن همواره بیدار هستند و با ذکر الله در اطمینان و امنیت قرار می‌گیرند (رعد، آیه 28)؛ اما انسان‌های غیرمتقی در دام شیطان می‌افتند و شیطان می‌آید و در خانه دل آنان جا می‌گیرد و تخم می‌گذارد و بچه به دنیا می‌آورد و آن را پرورش می‌دهد (چنانکه امام علی(ع) در خطبه 7 نهج البلاغه فرمود) سپس این فرد تا جایی شیطانی می‌شود که دیگر دل و قلب او می‌شود قلب و دل شیطان و همچنین اختیار‌دار و همه کاره او، شیطان می‌شود.
این گونه است که شیطان با زبان اینها حرف می‌زند و با چشم اینها نگاه می‌کند و اینها گمان می‌کنند خودشان حرف می‌زنند و فکر می‌کنند و نظر می‌نمایند؛ در حالی که شیطان است که این کارها را با ابزارهای شناختی و ادراکی آنان انجام می‌دهد.
امیرمومنان امام علی(ع) می‌فرماید: فَنَظَرَ بِأَعْیُنِهِمْ وَ نَطَقَ بِأَلْسِنَتِهِمْ؛ پس با چشمان آنان می‌نگرد و با زبان اینان سخن می‌گوید(همان)
