اخلاقی - تربیتیاعتقادی - کلامیعرفانفلسفیمعارف قرآنیمقالاتمناسبت ها

شب قدر،قافله قدسیان

شب قدر، شب احیا و زنده کردن دل‌های غبار گرفته و بیدار کردن قلوب خفته است، شب قدر شب اقامت در ملکوت است، شب بودن با فرشتگان و شب هم‌آوایی با آسمانی‌ها و نیایش و صلوات با قدسیان است.
شب قدر بودن در سایه روح اعظم است، انسان در چنین شبی باید خودش را از پیش آماده کند، شبهای قدر در دهه سوم ماه رمضان قرار می‌گیرد تا انسانی که دو دهه را با پاکی و قداستی قدسی با میزبان خداوند به میهمانی آب و صفا رفته است، در شب باران رحمت شنا کند و در معراج شبانه‌اش به ملکوت رود.

کسانی‌که به ضیافت شب‌های قدر راه می‌یابند انسان‌های در جست‌وجوی تقوی الهی هستند که خواسته‌اند خدایی شوند و ترک جسم و جان کنند و در کنار معبود بی‌همتای خویش یک شب را تا صبح به شب زنده‌داری بپردازند تا شاید گوشه چشمی و عنایتی شامل حال آنان و خانواده‌هایشان شود و لذت شیرین عبادت خالصانه را بچشند.
قافله قدسیان از راه می‌رسند
اصولاً در محضر قدسیان نمی‌توان با جامه شهوت و امور مادی راه یافت. کسانی که روح و روان خویش را با اجتناب و پرهیز از شهوات تقویت کرده‌اند می‌توانند به ساحت قدس و قدسیان وارد شوند و در ضیافت آنان مشارکت داشته باشند.
به‌راستی چه کنیم تا در شب‌های قدر از قافله عظیم قدسیان عقب نمانیم، و قلم عفو بر جرایم اعمال ما کشیده شود؟ چه کنیم تا سرنوشت و تقدیر یک ساله ما به خوبی و با خیر و برکت رقم بخورد؟ چه رفتاری و چه اعمالی انجام دهیم تا مورد رحمت و آمرزش درگاه خداوند رحمان و رحیم قرار گیریم؟ مگر در شب قدر چه اسراری نهفته است که میلیون‌ها میلیون ملائکه الله از عرش به زمین می‌آیند و واسطه فیض و رحمت بین بندگان و امام زمان(عج) و خداوند می‌شوند؟ در دل شب‌های قدر چه نهفته است که بال ملائکه برای رسیدن به اعلاء علیین گشوده می‌شود؟ این شبها چه راز و رمزی دارد که امام صادق(ع) در هنگام بیماری هم باز مسجد و محراب و عبادت را ترک نکرد و تهجد و شب زنده‌داری نمود؟ علی کرم‌لو محقق و استاد حوزه و پژوهشگر مسائل دینی در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان درمورد اهمیت شب‌های قدر و اعمال این شب‌های پر فضیلت می‌گوید: «در شب‌های قدر باید کوشید تا کرام‌کاتبین قلم عفو بر جرایم اعمال کشد و با استغفار و توبه بسیار، زمینه و بستر را برای تغییر در لوح قضا و قدر و کتاب محو و اثبات فراهم آورد. امام صادق(ع) فرموده است: «تقدیر امور و سرنوشت‌ها در شب قدر، یعنی شب نوزدهم، تحکیم آن در شب بیست و یکم، و امضاء آن در شب بیست و سوم صورت می‌گیرد.» (وسائل الشیعه، حر عاملی، دارالاحیاء التراث، ج7، ص259)
پس باید در شب‌های قدر که بستر و زمینه برای تعیین و تغییر سرنوشت فراهم آمده، با استغفار و توسل به اهل بیت عصمت و طهارت کاری کرد تا بتوانیم سرنوشتی را برای خود رقم بزنیم که مورد رضایت الهی است.»
این پژوهشگر در ادامه صحبت‌های خود می‌گوید: «براساس آیات قرآنی انسان همان کاری را می‌کند که شاکله شخصیتی او اقتضا می‌کند. این شاکله شخصیتی را هر چند که خداوند می‌داند و در لوح محفوظ نگاشته شده است ولی این انسان است که باید با دعا و نیایش و استغفار و توبه و توسل بهترین‌ها را برای خودش رقم زند. استنساخی که فرشتگان انجام می‌دهند و میان مفاد لوح محفوظ با اعمال هر کسی تطبیق می‌دهند و از روی لوح محفوظ عمل انسانی را نسخه‌برداری می‌کنند، این می‌تواند در شب‌های قدر به‌گونه‌ای تقدیر و رقم بخورد که مناسب شاکله و شخصیت انسانی است.»
کرم‌لو در توصیه‌ای ارزشمند به همه روزه‌داران و جست‌وجوگران معرفت خاطرنشان می‌کند: «ما نباید شب‌های قدر را کم اهمیت بدانیم، بلکه باید به ارزش این شبها واقف باشیم. اصولاً انسان وقتی چیزی را نمی‌شناسد برای آن ارزش و اعتباری قایل نیست؛ چرا که قدر زر زرگر شناسد و قدر گوهر گوهری. بچه میان گوهر و خرمهره نمی‌تواند تفاوتی قائل شود. از این روست که ارزش آنها را برابر می‌داند. اما اگر گوهر در دست گوهری قرار گیرد آن وقت است که بهاگذاری می‌کند و ارزش واقعی آن را دانسته و براساس اهمیت و ارزش رفتار می‌کند. کسی که شب‌های قدر و اهمیت آن را نداند نمی‌تواند خود را برای این شب‌ها آماده کند. اما کسی که شب قدر را شناخت و قدرشناس شد آن وقت است که شب‌ها را احیا می‌کند و قلبش را بیدار نگه می‌دارد تا فرشتگان بر آن نزول کرده و در این عرش الهی جلوس کنند و او را با صلوات خویش به ملکوت برند. خداوند در آیاتی از قرآن نخست از اهمیت بسیار شب قدر سخن به میان آورده و گفته است که قدر آن را جز خداوند نمی‌داند. ولی اشاره‌ای نیز به بخشی از ارزش آن چون نزول فرشتگان بر امام‌زمان(عج) و تقدیر آن در سوره‌های قدر و آغاز سوره دخان می‌کند.»
اعمال شب‌های قدر
وی در ادامه به اهمیت اعمال شب‌های قدر می‌پردازد و می‌گوید: «تمام اعمالی که برای این شب‌های قدر بیان شده همه در بستر آماده‌سازی قلب برای جلوس و نشستن قدسیان و پالایش قلب از آلاینده‌ها است. از جمله این اذکار که در این شب بسیار مورد تأکید است استغفار با این عبارت است: استغفرالله ربی و اتوب الیه».
اعلان برائت از دشمنان اولیای الهی از جمله دشمنان و قاتلان مولی‌الموحدین امیرمؤمنان امام‌علی(ع) با این عبارت «اللهم العن قتله امیرالمؤمنین» دل را برای پذیرش ولایت او آماده و مهیا می‌سازد.»
درمورد فلسفه غسل کردن در شب‌های قدر از آقای کرم‌لو می‌پرسم، می‌گوید: «اگر در روایات از غسل شب‌های قدر سخن به میان آمده بستری است تا طهارت قلب فراهم آید و این طهارت قلب تنها با توحید واقعی خواهد بود. توحید واقعی آن است که منشا همه هستی را بشناسیم و با آن ارتباط برقرار کرده و از وسایل الهی بهره بریم تا به کمک حبل‌الله المتین که از عرش تا فرش آویخته بالا رویم. این حبل‌الله دو مصداق دارد یکی قرآن و دیگری پیامبر(ص) عترت طاهره‌اش(ع). این ریسمان آویخته میان عرش و فرش را باید چنگ زد و به آن تمسک کرد و بالا رفت؛ زیرا این تنها صراط مستقیم الهی و تنها سبب میان آسمان و زمین است. از این صراط مستقیم است که می‌توان رجعت کاملی داشت و به منتهای سیر رسید چنان که خداوند در آیات 4 سوره علق و 42 سوره نجم به آن اشاره کرده است.»
نور ایمان، دلها را روشن می‌کند
از او می‌پرسم چه کسانی به صورت واقعی شب‌های قدر را درک خواهند کرد و از تمام فیوضات این شب‌ها بهره‌مند خواهند شد؟ می‌گوید: «به هرحال، کسانی درک شب‌های قدر را خواهند داشت که اولاً نسبت به آن معرفت و شناخت یافته و قدر گوهر شب قدر را بدانند و دیگر آن که روز خویش را در دهه‌های ماه رمضان چنان روشن کرده باشند که در شب‌های قدر با نور ایمان و اسلام بتوانند در مسیر آسمانی بالا روند و با چراغ ایمان و اسلام به ملکوت راه یابند. انسان در شب‌های قدر باید از خودش نور داشته باشد؛ چرا که بیرون تاریک و تیره است و این نور ایمان و اسلام است که دل‌ها را روشن کرده و نوری است که هم ظاهر و هم مظهر است؛ یعنی خودش روشن و دیگر چیزها را روشن می‌کند. کسی که با نور رمضانی با قرائت واقعی و تدبر در قرآن و درک مفاهیم قرآنی به شب قدر گام بگذارد تمام هستی را نظاره‌ خواهد کرد و خداوند نیز به عنایت خاص خویش حقایق ملکوت را ارایه و نشان خواهد داد.»

مشاهده بیشتر

خلیل منصوری

آیت الله خلیل منصوری رامسری به مدت ده سال در مرکزفرهنگ و معارف قرآن به تحقیق و پژوهش در علوم و معارف قرآن پرداخته و در همین سال ها آثار چندی نگاشته که در مطبوعات علمی و پژوهشی چاپ و منتشر شده است. آیت الله هم چنین در مدت بیست سال همکاری با مرکز جهانی علوم اسلامی، سازمان حوزه های علمیه خارج از کشور و جامعه المصطفی مقالات و کتب بسیاری را در باره کشورهای جهان و اوضاع آن به شکل تحلیلی نگارش کرده است. لازم به ذکر است تمامی مقالات منتشر شده در این وبسایت تألیف ایشان است.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا