نام پیشین رامسر در دوره ناصری و قاجاریان سخت سر بود. هر چند که در میان گیلانیان آخوند محله از اشتهار بیش تری برخودار بوده است ولی کاربرد رسمی سخت سر حتی در نوشته ها و سفرنامه ها از جمله سفرنامه ناصری به چشم می خورد.
سید ظهیر الدین در دو کتاب ارزنده خود : تاریخ طبرستان و رویان و مازندران؛ و : تاریخ گیلان و دیلمستان ، بارها از این منطقه به سخت سر یاد می کند.
وی ضمن شرح حدود ولایت رستمدار از سخت سر یاد نمود و بیان می دارد که هزار اسب در سال 590 هجری قمری با ملک اردشیر پادشاه مازندران خلاف آغاز کرده و از ملاط ( رودسر) تا سخت سر را به ملاحده ( اسماعیلی ها) تسلیم نموده، سخت سر را حد غربی استندار( هزار اسب ، پادشاه رستمدار ) بر می شمارد.(تاریخ طبرستان و رویان و مازندران ص 111)
گرمه رود سخت میان سال های 750 تا 769 هجری قمری حاکم نشین و مرکز ولایت تنکابن بود و سید رکابزن کیای حسنی، بر آن حکم می راند.( تاریخ گیلان و دیلمستان صص 17 و 18)
در همین سال ها بود که سیدعلی کیا ملاطی ، موسس سلسله سادات کیایی گیلان، قیام و شورش خود را علیه امرای رانکوه و لاهیجان از همین سخت سر آغاز کرد و به پیروزی رسید.( همان منبع باب دوم)
سید ظهیر الدین شرح مفصلی را در تاریخ گیلان و دیلمستان در این باره داده و بیش از ده بار از سخت سر و گرمه رود سخت سر و ولایت سخت سر سخن به میان می آورد.
بنابراین در اواسط قرن هشتم هجری قمری سخت دارای حکومت مستقل شد و سید رکابزن کیای حسنی آن را تختگاه خود قرار داد. در این زمان سفید تمیشه( سفید تمشک کنونی ) حد غربی سخت سر شد ولی به سال 769 هجری حکومت وی سرنگون شد و پسرش جانشین وی گردید و پس از آن که سادات کیایی را به حکومت لاهیجان رساند خود به دست ایشان سرنگون و حکومت وی برچیده شد.
از این رو ظهور و قیام سادات کیایی ملاطی که از سخت سر و به کمک و یاری دولت سید رکابزن انجام شد، خود عامل انقراض ایشان شد؛ چنان که دولت صفوی را که سادات کیایی لاهیجان به حکومت ایران رسانده بودند خود عامل انقراض آنان می شود.
سادات کیایی با پشتگرمی سید قوام الدین مرعشی حاکم وقت مازندران توانستند نخست بر گیلان شرقی که در آن زمان بیه پیش نام (یعنی قسمت شرقی سپید رود در مقابل بیه پس) تسلط یابند و با شکل گیری دولت کیایی در گیلان مرزهای آن تا نمک آبرود امتداد یابد و سخت سر به بیه پیش و ولایت ایشان منضم گردد و از سوی سادات کیایی حاکمانی بر آن تعیین گردد.( تاریخ گیلان و دیلمستان باب دوم)
علت نام گذاری
درباره علت نام گذاری آن خلافی نیست؛ زیرا همگان بر این نکته پافشاری دارند که نام گذاری این منطقه به سخت سر یا ستخته سر ارتباط تنگاتنگی با مساله محیط و بومی آن دارد. به این معنا که سخته چنان که در گویش محلی رامسر به کار می رود موضعی را گویند که گل آن چسبنده و از نوع گل رس و به صورت زمین نیمه باتلاقی باشد. در چنین زمینی با زحمت می توان رفت و آمد کرد. نمونه این گونه نام گذاری را می توان در باره مناطقی یافت که به نام لپاسر نامیده می شود؛ زیرا لپا به معنای زمین باتلاقی است که پا در آن فرو می رود. مناطقی در رامسر به نام لپاسر معروف است که می توان از لپاسر ایلمیلی (اردوگاه های کنونی رامسر) لپاسر رو به روی شهرداری رامسر و لپاسر جواهرده (سماموس) یاد کرد.
سر پسوند مکان است مانند رودسر و لپاسر و دریاسر؛ بنابراین سخت سر به معنای مکانی که به سختی می توان از آن گذر کرد.
در گذشته بخشی از اراضی میان نارنج بن و لپاسر رو به روی شهرداری رامسر به همین نام شهرت داشت و می گفتند که عبور و مرور از سخته سر دشوار بود و کم تر کسی پیدا می شد که از آن جا بگذرد و کفش وی در گل و لای باقی نماند و پاهایش گیر نکند.
در اسناد خطی متعلق به سده های یازدهم و دوازدهم ، سخته سر آمده است؛ بنابراین می توان گفت مرکز اولیه سخت سر همین حوالی بوده است.
تغییر سخت سر به رامسر
به موجب تصویب نامه هیات وزیران در شهریور سال 1314 هجری شمسی، نام سخت سر به رامسر تغییر یافت.( فرهنگ معین ج 5 ذیل واژه رامسر) به دستور رضا شاه پهلوی هتل ها و مراکز شهری و تفریحی ساخته و نخستین مدارس و کارخانه برق در بازار کهنه آخوندمحله بر پا شد.
وی کاخی در کنار آب گرم و هتل قدیم رامسر ساخت و عمارت های مجلل در آن بر پا نمود. شهری که بسیار باتلاقی و غیر قابل رفت و آمد بود به شکلی آبرومندانه در آمد به گونه ای به عنوان عروس شهرهای شمالی مشهور و نام دار شد. آب گرم های معدنی آن که هدر می رفت و بوی عفونت همه جا را برداشته شده بود به شکل حوضچه های قابل بهره برداری در آمد و امکانات رفاهی بسیاری در شهر ایجاد شد. ( کتاب اطلاعات در یک ربع قرن ص 119)
سخت سر در سال 1311 هجری شمسی وسعت چندانی نداشت و به نوشته سرزمین مردم ایران ( صفحه 231) یکی از بلوک تنکابن به شمار می آمد و مساحت کل آن یک فرسنگ و نیم و شمار ساکنانش 7413 نفر بوده است.
