انسان ها در تنگناهاي روحي و رواني، به هر چيزي چنگ مي زنند. آنان در چنين شرايطي همانند غرق شدگاني هستند كه هر خار و خاشاكي را ابزار نجات تلقي مي كنند. از اين رو در اوج نوميدي به هر چيزي چنگ مي زنند تا اميدي را در دلهاي خود بيفروزند.
قرآن يكي از گناهان كبيره را قنوط و نوميدي از خدا و رحمت او مي داند. چنين افرادي در شرايط مناسبي براي خودكشي هستند و به سادگي تن به وسوسه هاي شيطاني مي دهند و خود را به آتش دوزخ مي سپارند.
اين در حالي است كه مومنان، اميد را روح الله مي دانند كه در همه ذرات وجوديشان به جريان مي افتد و همچون نسيمي، طراوت را در جان و روانشان جاري مي كند. اين مطلبي است كه خداوند در آيه 87 سوره يوسف(ع) از زبان حضرت يعقوب(ع) بيان مي كند و به مومنان هشدار مي دهد كه نبايد از خدا و روح الله مايوس شوند؛ زيرا تنها كافران از روح الله مايوس مي شوند.
بنابراين انسان مومن مي بايست در هر نوميدي تنها اميدش به خدا باشد. خداوندي كه به اشكال گوناگون رحمت واسع خود را بر همگان از مومن و كافر مي فرستد، چنين خداوندي مي تواند حتي در اوج پيري و كهنسالي به زن و مردي عجوز، فرزندي را ببخشد كه براساس قوانين علمي و مادي امري محال و غيرممكن است، چنان كه به حضرت ابراهيم(ع) و يعقوب(ع) بخشيد و ايشان هرگز در مقام قنوط و نوميدي قرار نگرفتند؛ زيرا چنان كه خداوند در آياتي از جمله 56 سوره حجر مي فرمايد، نوميدي و ياس از خداوند، صفت كافران و گمراهان است.
گم كردن راه
همه كساني كه به اموري چون رمل، جفر، سركتاب، كارگشايي، فال، تفال، جن گيري، پيشگويي، طالع بيني و بخت گشايي و مانند آن رو مي آورند، آدم هاي مستاصلي هستند كه دستشان از هرچيز علمي و منطقي خارج است و تمام راه هاي عادي و معمولي در برابرشان بسته است.
با اين تفاوت كه برخي حقيقت هستي را درست فهميده و تفسير كرده اند و به سمت و سويي مي روند كه ايشان را به مقصد و مقصود مي رساند و آن توجه به ذات باري تعالي و توسل به معصومين و اولياي الهي است و برخي ديگر در وادي گمراهي مي افتند و سرگردان از اين رمال به آن رمال مي روند و سودي نمي برند. اينان كساني هستند كه راه شناخت حقيقت را گم كرده اند و مصداق گمراهان هستند.
علوم غريبه، دانشي انكارناپذير
البته نمي توان اين حقيقت را كتمان كرد كه دانش هايي وجود دارد كه از آن به علوم غريبه ياد مي شود. خداوند در آيه 102 سوره بقره از دو فرشته اي سخن مي گويد كه در بابل به انسان ها دانش سحر مي آموختند و آن مردم به جاي آن كه از اين دانش براي مقاصد مفيد و خوب بهره گيرند، براي كارهاي زشتي چون جداسازي همسران بهره مي گرفتند.
هم چنين علم جفر و رمل از علوم ديگر غريبه همچون سيميا و كيميا وجود داشته و دارد؛ ولي اين بدان معنا نيست كه همگان بتوانند از اين علوم غريبه آگاهي داشته باشند؛ چرا كه اگر اين گونه بود از آن ها به عنوان دانش هاي ناشناخته و غريبه ياد نمي شد. البته برخي از دانش ها با تحصيل و تجربه به دست مي آيد، اين علوم هرچند كه خود نوعي علوم ناشناخته هستند و هر كسي به آن دست نمي يابد ولي قابليت آن را دارد كه تحصيل شود. از جمله اين علوم مي توان به هيپنوتيزم، اشاره كرد. اما علوم غريبه اي چون رمل و جفر در اين سطح از علوم ناشناخته نيست بلكه همچون سحر، دانشي در سطح عالي است.
مدعيان دروغين
در طول تاريخ در كنار هر حقيقتي، باطلي بوده است كه با بهره گيري از نماي حقيقت، خود را مي آرايد و در جلوه اي بهتر از حقيقت نيز بروز مي دهد. از اين رو در كنار هر پيامبري، متنبي (پيشگويي) بوده است و در كنار هر پرچم حقي، پرچم باطلي افراشته شده است. مسئله علوم غريبه نيز اين گونه است. بسياري از كساني كه مدعي علوم غريبه اي از اين دست هستند همان پرچم داران دروغين اند كه از استيصال مردم سوءاستفاده مي كنند و اموال ايشان را به غارت مي برند. انساني كه در مشكلات سخت قرار مي گيرد، مي كوشد تا به هر طريقي از آن رهايي يابد. از آن جايي كه دست او به جايي بند نيست به هر چيزي تمسك مي جويد و لذا در دام رمال ها و فالگيرها و ديگر دغلكاران مي افتد و گاه حتي جسم و جانش را فداي اين ساده لوحي خويش مي كند. ديده شده كه برخي از كساني كه دچار افسردگي شده و به سبب مشكلات خانوادگي از همسر و والدين بريده بودند، در دام اين افراد مدعي عرفان و روح درماني و انرژي درماني و پيشگويي و مانند آن افتاده و گاه تن و روان را به ايشان تقديم كرده اند. سوءاستفاده كنندگان حتي به تن و جان آنان رحم نمي كنند بلكه دين و آخرت شان را نيز مي ربايند و بنده وار به خدمت خود درمي آورند.
عوامل گرايش به رمالان
البته براي اين گرايش، ريشه هاي گوناگون و عوامل چندي مي توان مطرح كرد كه به نظر مي رسد مهم ترين آن ها، برداشت هاي نادرست از آموزه هاي ديني باشد. وجود برخي از شواهد و ادله درباره سحر و مانند آن موجب مي شود تا انسان هاي حتي مومن به سوي رمال كشيده شوند كه مدعي رمل و جفر هستند. اين مولفه ديني در كنار فرهنگ هاي عاريه اي موجب تشديد باور به تاثير اين رفتارها شده است و رمالي و دعانويسي را تقويت كرده و به عنوان يك شغل آب و نان دار درآورده است.
راه درمان
راه درمان آن است كه عالمان اسلامي و ديگر اولياي امور فرهنگي كشور، حقايق را بي كتمان بيان كنند. اين كه كسي منكر هرگونه علوم غريبه شود و يا هرگونه تاثير آن را خرافه برشمارد، نمي تواند موجب ريشه كني پديده رمالي شود، زيرا نمي توان حقايق موجود ديني و يا تجربيات برخي از اشخاص را ناديده گرفت. بسياري از مومنان از طريق دعا و توسل به امامان(ع) شاهد معجزاتي بوده اند. اين در حالي است كه علوم حسي و تجربي و دانش هاي نوين نتوانسته تحليل و تبيين درستي از اين معجزات بدهد.
راه آن است كه به مردم بياموزيم كه علوم غريبه اي وجود دارد ولي اين دانش ها در دست هر كسي نيست و بسياري از مدعيان دروغين، باطلي را به هم آميخته اند تا كالاي نامرغوب و باطل خويش را در قالب حقيقت بفروشند و سودي به جيب بزنند. بنابراين، در برابر مدعيان مي بايست هوشيار بود و به سادگي تن به سخنانشان نسپرد و پول و ثروت آنان را نيفزود از طرفي بايد به مردم آموخت كه در مواقع خطر و گرفتاري و استيصال، از رحمت خدا نااميد نشده و ضمن دعا به درگاه احديت، دست توسل به سوي اهل بيت معصومين و اولياءالله دراز كنند و از آنان به عنوان شفيعان الهي براي حل مشكل خود كمك بگيرند.
