بر اساس قانون دور از اویی به سوی اویی و انا لله و انا الیه راجعون هر آفریده ای از جمله انسان به سوی خدا باز می گردد و لقای میان او و خدا تحقق می یابد. خدا در قرآن کریم می فرماید : يَا أَيُّهَا الْإِنسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَىٰ رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ؛ ﺍﻱ ﺍﻧﺴﺎﻥ ! ﻳﻘﻴﻨﺎً ﺗﻮ ﺑﺎ ﻛﻮﺷﺶ ﻭ ﺗﻠﺎﺷﻲ ﺳﺨﺖ ﺑﻪ ﺳﻮﻱ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺕ ﺩﺭ ﺣﺮﻛﺘﻲ ، ﭘﺲ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﺎم ﻓﺮﻣﺎﻧﺮﻭﺍﻳﻲ ﻣﻄﻠﻖ ﻭ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻭﻳﮋﻩ ﺍﻭﺳﺖ ﻭ ﻫﻴﭻ ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮﺵ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ ، ملاقات و ﺩﻳﺪﺍﺭ ﻣﻰ ﻛﻨﻲ. (انشقاق، آیه 6)
البته این لقاءالله دارای انواع و اقسامی است. از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
الف: لقاءالله حیرت: فرد در هنگام بازگشت و لقای الهی در حیرت است. خدا می فرماید : إِنَّهُ ظَنَّ أَن لَّن يَحُورَ؛ ﺍﻭ ﻣﻰ ﭘﻨﺪﺍﺷﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﺮﮒ حایر ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ شد. (انشقاق، آیه 14)
واژه حور به معنای رجوع و بازگشت آمده است با این فرق که بازگشتی به سیاهی و تاریکی است که شناخت را از انسان می گیرد و او را در حیرت قرار می دهد. إبن عبّاس گوید: معنی (یحور) را ندانستم، تا آنکه از اعرابی شنیدم که دخترک خود را گفت: «حوری ای ارجعی».
واژه حور به معنای سیاهی خالص آمده است مانند حور العین که ناظر به سیاهی خالص چشم بهشته های بهشت است که در سفیدی چشمان درشت ایشان می درخشد.
به هر حال این نوع لقاءالله لقای سخت و دشوار است و شخص با خدا جلال مواجه می‌شود و در تاریکی فقدان نور در حیرت می ماند.(حدید، آیه 13)
البته بر اساس اشتقاق کبیر می توان حیرت به معنای سرگردانی را نیز برای این افراد اثبات کرد؛ زیرا در حایر و پیرامون می گردند و به مرکز دسترسی ندارند. از آن جایی که این افراد در تاریکی هستند و نوری از خود ندارند به طور طبیعی در پیرامون خواهند بود و لقای الهی آنان در همین حد و اندازه است و لقای کاملی نخواهند داشت. از همین جا می توان در یافت که حرکت ابتدایی آنان نیز از همین جا بوده است؛ پس اینان با وسائط شروع کرده و به همان جا ختم می کنند.
ب: لقاءالله نوری : در این موارد شخص با الله نوری و جمالی مواجه شده و ملاقات می کند، نه با الله جلالی که نورش به نار و آتش دوزخ تنزل یافته است.
بنابراین همگی با الله ملاقات می کنند با این فرق که خدا جلال یا جمال و هم چنین نوری یا ناری.
