یکی از سنت های مهم و اساسی الهی سنت ابتلاء و آزمون است که دارای فلسفه و اهداف گوناگونی است.
از جمله اهداف و فلسفه های این سنت، تبیین و روشنگری نهان و امور مخفی و باطنی انسان به خود اوست تا سیه رو شود هر که در او غش باشد.
هم چنین خدا از طریق بهره گیری از مردم در امور گوناگون به این هدف توجه می دهد.
محمد
فَإِذَا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا فَضَرْبَ الرِّقَابِ حَتَّىٰ إِذَا أَثْخَنتُمُوهُمْ فَشُدُّوا الْوَثَاقَ فَإِمَّا مَنًّا بَعْدُ وَإِمَّا فِدَاءً حَتَّىٰ تَضَعَ الْحَرْبُ أَوْزَارَهَا ذَٰلِكَ وَلَوْ يَشَاءُ اللَّهُ لَانتَصَرَ مِنْهُمْ وَلَٰكِن لِّيَبْلُوَ بَعْضَكُم بِبَعْضٍ؛ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ [ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺧﺪﺍ ]؛ ﻭ ﺍﮔﺮ ﺧﺪﺍ ﻣﻰ ﺧﻮﺍﺳﺖ [ ﺧﻮﺩ ﺑﺪﻭﻥ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺟﻨﮓ ]ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﺍﻧﺘﻘﺎم ﻣﻰ ﮔﺮﻓﺖ [ ﻭﻟﻲ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺩﺍﺩ ] ﺗﺎ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﻴﺎﺯﻣﺎﻳﺪ .(محمد، آیه 4)
این آیه بیان می‌کند که خدا خود می تواند خود از دشمنان اسلام انتقام بگیرد و آنان را مجازات کند؛ ولی سنت الهی بر این قرار گرفته که از اسباب استفاده کند و مردم را به این امور بیازماید ؛ همان طور که خدا از طریق مردم و آزمون آنان دستگیر فقیران و نیازمندان می شود.
