واکنش های منافقان در برابر اصلاحات انقلابی

بسم الله الرحمن الرحیم

منافقان همراهان بی همدلی هستند که به جای کمک به حرکت های پیشروانه جامع، موانع بسیاری را در برابر امت ایجاد می کنند و مانع پیشرفت و رسیدن جامعه به اهداف اصلاحی و سازنده می شوند. در حقیقت، این شهروندان ظاهری از اصول شهروندی جز منفعت های زودگذر فردی و نفع شخصی چیزی را نمی بییند. از این روست که از سوی خداوند در قران به عنوان مانع اصلی حرکت جوامع انسانی به سوی اهداف شناسایی و معرفی شده اند.

از آن جایی که گفتمان منافقان با گفتمان اکثریت جامعه در تضاد و تقابل است و ایشان نمی توانند در برابر گفتمان حاکم جامعه به طور مستقیم قرار گیرند، با همراهی نه همدلی می کوشند تا اهداف و منافع شخصی را از طریق اکثریت جامعه تحقق بخشند. همراهی ظاهری آنان با گفتمان اکثریت قدرتمند جامعه پوششی برای دور زدن امت و بهره مندی از منافع ملی بی پرداخت کم ترین هزینه است.

واکنش های منافقان در برابر حرکت های اصلاحی جامعه همواره مشکل اصلی امت اسلام بوده است. اینان که جز در فضای متلهب و آلوده به فساد نمی توانند تنفس کنند، می کوشند تا با هیاهو و طرح مسایل و موضوعات انحرافی جامعه را در حالتی از تردید و تشکیک قرار دهند تا بتوانند از این آب گل آلود ماهی منفعت خویش را بگیرند. از این روست که با هر گونه اصلاحات انقلابی و تغییرات سازنده بنیادین مخالفت می کنند و اجازه تغییرات واقعی اصلاحی را به جامعه نمی دهند.

نویسنده در این مطلب بر آن است تا تحلیل و تبیین قرآن را از این نقش مخرب و زیانبار منافقان در جامعه اسلامی را به دست آورده و بیان نماید. با هم این مطلب را از نظر می گذرانیم.

تنفس منافقان در فضای آلوده

برخی از موجودات در هوای پاک از میان می روند و توانایی زیستی و تولید مثلی خود را از دست می دهند و نمی توانند تکثیر شوند. منافقان از جمله انسان هایی هستند که از این خصلت برخی از موجودات برخوردار می باشند، زیرا نفاق حالتی روحی و روانی است که در قرآن از آن به بیماری خطرناک تعبیر شده(بقره، آیه 10؛ محمد، آیه 20) و حتی منافقان از کافران خطرناک تر و بدتر دانسته شده و وعده بدترین نقطه از دوزخ یعنی درک اسفل به آنان داده شده است.(نساء، آیه 145)

این بیماری همانند ویروس ها و میکروب های خطرناک و غده های سرطانی در درون جوامع ایمانی قدرتمند می کوشند تا با تغذیه خود را بارور نمایند و با نفوذ در مجاری گردش خون جامعه در همه جا حضور یابند و از منافع بی هیچ هزینه ای بهره برند. اگر غده سرطانی نفاق کشف نشود و در همان نطفه تهدید و یا خفه یا از میان نرود، به زودی در همه بخش های جامعه گسترش می یابد و همه را آلوده می سازد. افکار و اندیشه های پست و خطرناک ایشان در جامعه موجب می شود تا تشکیک و تردید در عموم جامعه گسترده و فراگیر شود و امکان رشد و بالندگی از افراد سست ایمان گرفته شود.

منافقان در جامعه زمانی شکل می گیرند که گفتمان سالم به گونه ای از قدرت برخوردار باشد که اجازه رشد و بالندگی به میکروب خطرناک کفر داده نشود. در این جاست که کفر جامه دیگر می پوشد و در شکل و ظاهری دیگر نمودار می شود. این جاست که کفر در جامه ایمانی خودنمایی می کند و گروهی در جامعه شکل می گیرد که گفتمان ظاهری آنان با گفتمان باطنی و واقعی آنان متفاوت می باشد.

وقتی به اهل نفاق نگاه می شود مانند هر عضو دیگر جامعه و امت اسلام می باشد و هیچ گونه تفاوت ظاهری نامطلوب و نامطبوع از ایشان دیده نمی شود. از نظر ظاهری حتی گاه به نظر می رسد که در وضعیت بهتری و مناسب تری قرار دارند، زیرا به سبب باطن خبیث و آلوده خود،‌ تمام تلاش و همت خویش را مصروف این می دارند تا مفید تر و سالم تر از دیگران شناخته و معرفی شوند. از نظر آنان فریب از طریق ظاهر بهترین حربه در جنگ نابرابری است که میان گفتمان غالب و حاکم جامعه و گفتمان ایشان وجود دارد. اگر اینان نمی توانند گفتمان باطل خویش را اظهار کنند، ولی می توانند با گفتمان سازی های مشابه و متشابه با گفتمان حاکم و حتی بهتر و زیباتر از آن، نقش خود را در جامعه تعریف کرده و در مراکز تصمیم گیری و تصمیم سازی قرار گیرند و از منافع ملی در جهت منفعت شخصی به بهترین شکل بهره برند.

منافقان به سبب آن که نیازمند هواهای آلوده و ناپاک فریب و دغلکاری هستند، می کوشند تا جامعه را به این سمت و سو بکشانند و مردمان سست عنصر را به عنوان بازوان کار خویش در خدمت بگیرند. از آن جایی توده های مردم به ویژه سست عنصر جامعه،‌ اهل ظاهر هستند و به جای تعقل، کارها را بر میزان و معیار احساسات و عواطف می سنجند، ظاهر پسندیده منافقان آنان را خوش می آید و منافقان نیز با تظاهر و زیباسازی گفتمان خویش، تبلیغاتی را سامان می دهند که این توده های سست عنصر و سست ایمان را به سوی خویش بکشانند. این گونه است که منافقان با تظاهر به اسلام و ایمان چنان جو و فضای جامعه را آلوده می کنند که بسیاری از مردم نمی توانند حق را از باطل بازشناسند؛ زیرا تشخیص حق از باطل و خودی از غیر خودی نیازمند بصیرت قلبی و بینادلی است که از ویژگی های اهل تقوا و ایمان است.(انفال، آیه 29؛ طلاق، آیات 2 و 3)

منافقان در فضای فتنه تنفس می کنند. پس بر آن هستند که با ایجاد شبهه و تردید افکنی در افکار و اندیشه و اعمال مردم، ایشان را در این فضای آلوده فتنه قرار دهند تا خود به حیات خویش و رشد سرطانی خود ادامه دهند.(آل عمران، آیه 7) برای ایجاد چنین فضایی لازم است تا با اکثریت جامعه و گفتمان انقلابی و اصلاحی آن همراه شوند. اما همراه با همراهی ظاهری، با بهره گیری از نقاط ضعف در برخی از مسئولان و رهبران جامعه می کوشند تا تردید افکنی را در اصول افزایش دهند. بهره گیری از آموزه های اسلامی و مشابه و متشابه سازی از آن، اتهام زنی، افتراء و بهتان بستن به مسئولان در حوزه های اخلاقی فردی و اجتماعی و اقتصادی (نور ، آیه 11؛ آل عمران، آیات 160 و 161) پخش شایعات نادرست و ناروا در باره مسئولان و رهبران جامعه و مانند آن از اموری است که منافقان برای ایجاد فضای ناپاک فتنه به کار می گیرند.

اینان از محکمات و اصول شفاف به شدت آسیب می ببیند و نمی توانند در یک فضای پاک و شفاف از اصول محکمات به زندگی خود ادامه دهند. از این روست که در اندیشه ناپاک سازی و الوده کردن فضای سالم جامعه هستند تا بتوانند به رشد خود ادامه دهند و در سست ایمان ها نفوذ کرده و منافع شخصی خود را تامین کنند.

مقاومت در برابر اصلاحات انقلابی

از آن جایی که نفاق تنها در فضای آلوده فتنه زیست می کند؛ زیرا نفاق یک بیماری قلبی است که همانند ویروس و غده های سرطانی در مکانی ناپاک و آلوده رشد می کند، پس اهل نفاق تلاش می کند تا این فضای الوده و متراکم از شبهات و متشابهات هم چنان باقی و برقرار باشد و هرگز اجازه نمی دهد تا محکمات اصول ارزشی و اخلاقی بر جامعه حاکم نشود. پس اهل نفاق اگر نتوانند به افساد بپردازند، دست کم نمی گذارند تا فسادی که در جامعه است از میان برود؛ زیرا اهل نفاق در فضای فساد الوده است که زیست می کند و فقدان فساد به معنای نیستی و نابودی آنان است.

مقاومتی که منافقان در برابر هر گونه اصلاحات دارند، مقاومتی بسیار قوی است. اما از آن جایی که نمی توانند در جامعه ای که توده های مردم به طور فطری به اصلاحات گرایش دارند، به مخالفت با اصلاحات بپردازند، با ایجاد فضای فتنه اجازه نمی دهند تا اصلاحات واقعی در جامعه تحقق یابد.

توده های مردم به طور طبیعی و فطری خواهان اصلاحات و تحقق محکمات اصول عقلانی و اخلاقی و وحیانی هستند؛ زیرا فساد به معنای نقص در عملکرد جامعه، نقص در رشد و بالندگی جامعه خواهد بود و انسان ها به طور طبیعی از آن بیزاری می جویند و خواهان رسیدن به کمال از هر نوعی هستند. بنابراین،‌منافقان نمی توانند به ظاهر و به طور علنی از فساد طرفداری کنند، بلکه با توجه به گرایش طبیعی و فطری توده ها،‌ خود را هوادار اصلاحات در امور فساد نشان می دهند و در این راه تظاهر حتی چنان پیش می تازند که خود را مدعیان اصلاحات واقعی معرفی می کنند تا مردمان را فریفته و به دنبال روی از راه و روش خود ترغیب کنند.

از نظر منافقان، روش و شیوه هایی که ایشان برای تحقق اصلاحات در پیش گرفته اند، بهترین آیین و شیوه ای است که می توان برای رسیدن به اصلاحات تصور و اجرایی کرد. بهره گیری از تمامی ظرفیت تبلیغی برای پذیرفته شدن ایین و شیوه آنان در دستور کار است. از آن جایی که پای بند به هیچ اصل محکم عقلانی و اخلاقی نیستند و هدف وسیله را توجیه می کند، از همه حق و باطل برای هدف خود بهره می گیرند. گاه با تخریب آیین و شیوه رقیب و گاه با اتهام به رهبران رقیب و گاه با متشابه سازی شیوه خود با شیوه رقیب و گاه دیگر از روش های دیگر برای رسیدن به این هدف بهره می برند. در ایات قرآنی به همه این روش ها اشاره شده است که از سوی منافقان مورد استفاده قرار می گیرد.

در حالی که منافقان در اندیشه افسادگری در اصول محکمات عقلانی و اخلاقی و وحیانی هستند و می کوشند تا نابهنجارها و ضد ارزش ها و منکرات به عنوان هنجارها و ارزش ها و معروف در جامعه شناخته و مورد اتباع و پیروی قرار گیرد و اگر شرایط مناسب باشد حتی بدان امر و فرمان می دهند؛ چنان که در محافل خصوصی و مراکز وابسته به منافقان این گونه عمل می کنند،(توبه، آیه 67) اما خود را مدعیان اصلاحات دانسته و به جامعه معرفی می کنند. اینان در تظاهر به این معنا چنان سنگ تمام می گذارند که کاتولیک تر از پاپ می شوند و حتی به رهبری در اندیشه و یا روش اصلاحات و گفتمان اصلاحی او انتقاد کرده و در افکار و روش ها و عملکرد او تشکیک و تردید می افکنند.(بقره، آیات 8 تا 12)

منافقان با آن که اهل فساد و فسادگری و افساد در محافل خصوصی خود هستند و در تلاش هستند تا از طریق همراهی سست ایمان ها آن را در جامعه گسترش داده و از فضای فساد و فتنه به بهترین شکل بهره برند، خود را اهل اصلاحات معرفی می کنند.(همان)

البته برخی از منافقان واقعا در این ادعای اصلاح طلبی خود راستگو و صادق هستند و از افسادگری خود آگاه نمی باشند و گمان می کنند که روش و شیوه ای که در پیش گرفته اند، شیوه اصلاحی است.(بقره، آیات 11 و 12) سبب این نگره باطل و گمان نادرست را می بایست در بیمار دلی و فقدان بصیرت در ایشان دانست؛ زیرا اینان با در پیش گرفتن بی تقوایی و بستن راه ها و منابع و ابزارهای شناختی، از توانایی تشخیص برخوردار نمی باشند. گوش هایی آنان از شنیدن حقیقت سنگین و چشم ها از دیدن حقیقت عاجز و ناتوان است و پرده ای بر دل هایشان قرار گرفته است که نمی توانند حق و باطل را از هم تشخیص هستند. بنابراین برخی از این ها در مدعای خود صادق هستند ولی این صداقت ایشان ریشه در سفاهت و بی خردی آنان دارد که ریشه در محدودیت های شناختی آنان به سبب بیمار دلی پدید آمده است.(بقره، آیات 8 تا 12)

منافقان به سبب همین کوردلی، گرایش به باطل و شبهات و نابهنجاری ها و ضد ارزش ها و ضد اخلاقی ها پیدا می کنند و از روش های باطل و افسادی به عنوان روش های اصلاحی بهره می گیرند ودر برابر اصلاحات واقعی و انقلابی به شدت مقاومت می کنند و به جامعه و رهبران آن اجازه نمی دهند تا اهداف اصلاحات انقلابی خود را پیش برند و اصلاحات واقعی را تحقق بخشند.

در همین راستاست که منافقان به جای تقویت کشاورزی و ایجاد امنیت غذایی به تخریب کشاورزی اقدام می کنند و یا به جایی افزایش جمعیت بشر ، مردم را به کاهش نسل و تنظیم خانواده دعوت می کنند؛ زیرا بر این باور هستند که افزایش جمعیت به معنای گرسنگی یا ترس از گرسنگی است. پس قتل و کشتن فرزندان در رحم و یا پس از آن را به معنای اصلاحات واقعی ارزیابی کرده و بر این باورند که این محدودیت در تولید نسل و کشتن کودکان در رحم، به معنای امنیت غذایی و رهایی از گرسنگی است. این تحلیل منافقان شباهت زیادی با تحلیل کافران و مشرکان دارد که ایمانی به خداوند ندارند و گمان می کنند که افزایش نسلی به معنای گرسنگی و قحطی یا ترس از آن است.(بقره، ایه 205؛ انعام، آیه 151؛ اسراء، آیه 31)

عامل مخالفت آنان با بسیاری از اصلاحات واقعی و انقلابی در جامعه، همین بیماردلی و ناتوانی در تشخیص حق از باطل و فقدان بصیرت است. ازاین روست که برای مقابله و مخالفت با اصلاحات واقعی و در راستای انجام اصلاحات توهمی خود مانند آزادی، به جاسوسی علیه کشور و ملت خود اقدام می کنند و با دشمنان همکاری می نمایند تا جلوی اصلاحات را بگیرند؛ زیرا این گونه اصلاحات انقلابی را عین فساد و یا افساد می شمارند و هنجارها را عین محدودیت آزادی می دانند و محکمات عقلانی و اخلاقی را محدود کننده آزادی فکری و عملی مردمان می شمارند و به شدت با آن مقابله و مبارزه می کنند.

این که منافقان به هنجارشکنی اقدام می کنند و معروف های اخلاقی و هنجاری جامعه را به تمسخر می گیرند از آن روست که این گونه مسایل را مانع آزادی و اختیار و حق انتخاب می دانند و اصولا هنجارشکنی را فساد نمی شمارند و یا افساد نمی دانند. پس اگر جامعه و گفتمان حاکم بر آن بخواهد تا هنجارها را ایجاد و یا نابهنجارها را از میان بردارد،‌ علیه آن می ایستند و مقاومت می کنند. از این روست که وقتی سخن از حجاب و اجرای امر به معروف و نهی از منکر در این زمینه می شود، داد منافقان در می آید و آن را محدودسازی آزادی می دانند که یک هنجار بزرگ و مهم است. در زمینه های دیگر نیز هر گاه تقویت هنجارها و ارزش ها یا مبارزه با فساد در میان آید، همین مساله موجب می شود تا ایشان اعتراض کنند. بلکه حتی برای مقابله با آنان در دشمنان کشور و ملت خود هم دست می شوند و در خدمت ایشان در می آیند و به جاسوسی علیه گفتمان حاکم و جامعه می پردازند.(توبه، آیه 47)

خداوند بیان می کند که منافقان اگر به حکومت برسند و مراکزی از حاکمیت را در اختیار گیرند، به صراحت و شفافیت علیه هنجارها و ارزش ها اقدام می کنند و تلاش می کنند تا فساد را حفظ کرده و به افساد دامن بزنند و اموری که هنجاری است به فساد بکشانند و جامعه را به سوی فساد سوق دهند.(بقره، ایات 204 و 205؛ مجمع البیان، ج 1 و2، ص 534)

به هر حال، منافقان به سبب بیماردلی و فقدان بصیرت و تشخیص حق از باطل، نه تنها گرایشی به اصلاحات واقعی یعنی اصلاح امور فساد اخلاقی و عقلانی و عقلایی ندارند،‌بلکه امور فساد و نابهنجار و منکر و زشت را امری صالح و خوب بر می شمارند و در تحقق فساد در امور سالم و هنجاری تلاش می کنند. واکنش آنان نسبت به اصلاحات واقعی بسیار تند و شدید است و اجازه نمی دهند تا فسادهای اخلاقی و اجتماعی و اقتصادی از جامعه رخت بربندد و اصلاحاتی در این امور و مسایل در جامعه صورت گیرد.

بی گمان منافقان به سبب همین بیماردلی و کوردلی و فقدان بصیرت، دشمن بزرگ و اصلی اصلاحات و عامل اصلی گسترش فساد و افساد امور صالح هستند در حالی که در همان حال ادعا می کنند که در اندیشه اصلاحات هستند و برای آن تلاش می کنند و مصلحان واقعی را به سفاهت و بی خردی متهم می سازند و رفتار خویش را خردورزانه و عاقلانه می شمارند و خواهان همراه امت با آنان می شوند.

در سالهای انقلاب اسلامی و حاکمیت گفتمان اسلام بارها دیده شده است که چگونه منافقان چه در بیرون از حاکمیت و چه در درون برخی از مراکز حاکمیت، با فساد همراهی کرده و افساد خویش را به عنوان اصلاحات معرفی کرده و مردمان و جامعه را به سمت هنجارشکنی و رفتار ضد ارزشی و منکر دعوت کرده و بردند. اینان مدعیان بزرگ عقلانیت و اصلاحات بوده و هستند و هرگز در این مدعای خویش خود را دروغگو نمی شمارند بلکه بر این باورند که در ادعای خود صادق و راستگو هستند و به سبب عقلانیت و خردی که دارند می خواهند با اصلاحات مردمان را نجات دهند و ایشان را به سوی حق رهنمون سازند؛ در حالی که ایشان به سبب سفاهت واقعی و فقدان بصیرت و ابزارها و منابع شناختی حق از باطل نمی توانند فساد را از صلاح و افساد را از اصلاحات تشخیص دهند؛ چه رسد که روش ها و شیوه های اصلاحی را بشناسند و بدان عمل کنند.

واکنش منافقان نسبت به اصلاحات واقعی همواره سرد و مقابله با آن بوده و هست. بنابراین نمی بایست دراین مساله شک کرد که منافقان این مدعیان اصلاحات همواره به جنگ و مبارزه با اصلاحات بروند و در این راه از همراهی با دشمنان سوگند خورده انقلاب و اصلاحات نیز شرمنده نباشند.