اجتماعیاخلاقی - تربیتیاصولی فقهیروان شناسیفرهنگیمعارف قرآنیمقالات

نقش شبکه های اجتماعی در اختلالات جنسی

بسم الله الرحمن الرحیم

شبکه های اجتماعی به سبب ایجاد فضا و شرایط خاص ارتباطی، می تواند بسیار خطرناک باشد؛ زیرا انواع آسیب های روحی و روانی را به کاربران وارد می سازد که یکی از مهم ترین آن ها، اختلالات جنسی و روابط نابهنجار در این حوزه است. این شبکه ها با بهره مندی از ابزارهای چند رسانه ای به آسانی و سادگی، به عنوان یک «محرک قوی جنسی» عمل می کند و «شهوت جنسی» را ایجاد یا به شکل افراطی «افزایش» می دهد که در تعبیر قرآنی از آن به «میل عظیم» یاد شده است.

از نظر آموزه های وحیانی قرآن، هر عاملی که موجب ایجاد یا افزایش «میل عظیم شهوانی از جمله شهوت جنسی» شود، به عنوان یک «ابزار گناه» حرام است و می بایست از آن پرهیز کرد. بنابراین، اگر شبکه های اجتماعی به عنوان یک «عامل اختلالات جنسی» عمل کند، استفاده از آن برای این دسته از «کاربران»، «حرام و گناه» است و می بایست از استفاده و به کارگیری آن اجتناب و پرهیز کنند.

حرمت عوامل تحریک جنسی غیر شرعی

از نظر آموزه های وحیانی قرآن، هر انسانی دارای قوه شهوت از جمله شهوت جنسی است؛ زیرا قوه جاذبه که از آن به قوه شهوانی یاد می شود، مسئولیت آن را دارد که هر چیز مورد نیاز تن و روان را به خود جذب کند و فراهم آورد؛ چنان که مسئولیت قوه دافعه یا همان غضب دفع و رفع هر آن چیزی است که تهدیدی برای انسان باشد یا مسئولیت قوه عاقله و قلب آن است که قوای جاذبه و دافعه را مدیریت کند تا افراط و تفریطی نداشته باشد.

قوه جاذبه و شهوانی دنبال حفظ و باقی انسان است و از همین روست که شهوت جنسی برای «حفظ بشر و بقای نسلی» او قرار داده شده است.(نحل، آیه 72؛ فرقان، آیه 74؛ آل عمران، آیه 38) از نظر قرآن، زنان همانند کشتزاری هستند که در آن کشتی صورت می گیرد و از این کشت، فرزندی به دنیا می آید.(بقره، آیه 223)

البته سنت الهی براین قرار گرفته تا برای گرایش انسان به فرزندآوری و تناسل، این عمل همراه با «لذت» همراه باشد تا انگیزه ای برای عمل سخت فرزندآوری و حفظ و بقای او فراهم آید. از همین روست که گرایش نخست شهوانی انسان پس از غذا و امنیت آن، به جنس مخالف است.(آل عمران، آیه 14)

به سخن دیگر، انسان ها دنبال تامین آرامش و آسایش هستند که دو قوه غضب و شهوت آن را فراهم می آورد.(قریش، آیه 4) خدا شهوت را به گونه ای قرار داده که همراه با «لذت» است. از همین روست که انسان بیش ترین گرایش را به شهوت دارد؛ زیرا لذت آفرین است. این گونه است که حتی سخت ترین کارها را برای تامین لذت شهوانی انجام می دهد و مثلا تن به ازدواج و مشکلات آن، برای بهره مندی از «لذت فرزندداری» می دهد.

از نظر آموزه های وحیانی قرآن، هر چیزی که انسان در دنیا انجام می دهد، برای تامین حکمت آفرینش است که همان دست یابی به مظهریت در ربوبیت با «متاله و خدایی» شدن است.(بقره، آیات 30 و 31 و 138؛ آل عمران، آیه 79) بنابراین، قوای شهوانی و غضبانی می بایست در خدمت این حکمت و هدف آفرینش باشد.

قرآن هم چنین به این نکته توجه می دهد که انسان ها برای دست یابی به طهارت تن و روان لازم است تا در دایره شریعت به ارضای شهوات بپردازند و از هر گونه اسراف و زیاده روی در این امر خودداری کنند و اجازه ندهند که با ارتباط خارج از حریم حرمت ها، لواط و مساحقه و استمنا و مانند آن ها، طهارت تن و روان خویش را به خطر افکنند. کسانی که در دایره شریعت به ارضای شهوات از جمله شهوت جنسی می پردازند، به طهارت دست می یابند.(هود، آیه 78) در حالی که لواط یا زنا موجب می شود تا انسان از طهارت تن و روان خارج شود و بدترین راه را برای ارضای شهوات جنسی به کار گیرد.(اسراء، آیه 32)

از نظر قرآن، یکی از بسترهای تقوا و کسب تزکیه نفس، عمل در دایره شریعت برای ارضای شهوات از جمله شهوات جنسی است.(بقره، آیه 232)

از آن جایی که این قوای دافعه و جاذبه گرایش افراطی به امور دارند، می بایست با «عقل و قلب» مهار و مدیریت شود؛ بنابراین در آموزه های شرعی که از طریق عقل و نقل کشف می شود، به این نکته توجه داده شده که در ارضای شهوت جنسی می بایست از راه هایی بهره گرفت که شریعت آن را تجویز کرده است؛ چرا که هر گونه رفتاری بیرون از دایره شریعت که عقل و نقل آن را کشف می کند، به معنای خروج از دایره حکمت و نیز عدالت الهی است؛ زیرا عدالت به معنای جای حق هر چیزی است که خدا برای هر چیزی «مقدر» و معین کرده است. بنابراین، کسی که خارج از دایره کشفیات عقل سلیم و نقل وحیانی عمل می کند، بی عدالتی انجام می دهد.

از نظر آموزه های وحیانی قرآن، شهوت جنسی همانند دیگر شهوات می بایست در چارچوب اصول شرعی باشد تا این گونه عدالت تحقق یابد و حکمت الهی به دست آید. خروج از این اصول شرعی به معنای «ظلم و بی عدالتی» است.

از همین روست که در آیات قرآنی، از مردم خواسته می شود تا دایره شریعت با کسانی که «طیب و حلال» است به ارضای شهوت از جمله شهوت جنسی اقدام کنند؛ از همین روست که زنان مشرک هم چون غذای خبیث یا شوره زار، و ارتباط جنسی بیرون از «حلال» هم چون خوردن «مرده دار» است که آثار گوناگون تنی و روانی مخرب و زیانبار به جا می گذارد.(نور، آیات   3 و 26؛ بقره، آیه 221)

از نظر قرآن، هر گونه ارتباط جنسی برای ارضای شهوت جنسی غیر از دایره طیب و حلال، به معنای افراط و ظلم دانسته و گناه و حرام شمرده می شود؛ خدا پس از بیان طریق های مشروع برای ارضای شهوات جنسی به صراحت می فرماید: فَمَنِ ابْتَغَى وَرَاءَ ذَلِكَ فَأُولَئِكَ هُمُ الْعَادُونَ ؛ و هر كس پا از اين حد فراتر نهد، آنان همان از حد درگذرندگانند. (مومنون، آیه 7؛ معارج، آیه 31)

اگر در آموزه های اسلامی فرمان داده می شود که همسران برای ارضای شهوت یک دیگر یا حتی ایجاد تحریک اقداماتی چون هم خوابی و پوشیدن لباس های تحریک آور(نور، آیه 58) داشته باشند، به دیگران هشدار می دهد که درباره با نامحرم به گونه ای عمل نکنند که موجب تحریک جنسی آنان شود. پس هر کسی می بایست در پوشش و سخن گفتن و رفتار و آرایش و مانند آن ها به گونه ای عمل کنند که چنین تحریک جنسی را موجب نشوند.(احزاب، آیات 32 و 59؛ نور، آیه 31)

بنابراین، هر گونه عملی که موجب تحریک جنسی دیگران شود، حرام و گناه است و می بایست از آن پرهیز کرد؛ زیرا این گونه اعمال هم زمینه ساز آزار و اذیت می شود و هم چنین امنیت روانی و اخلاقی فرد و اجتماع را به خطر می اندازد.(همان)

شبکه های اجتماعی عامل اختلالات جنسی

اگر در گذشته راه های محدودی برای ارتباط جنسی بیرون از دایره شریعت بود و یا ابزارهای دسترسی به مردان و زنان خبیث و ناپاک محدود به ارتباط مستقیم و چهره به چهره بود، امروزه با توجه به فن آوری های نوین ارتباطی، این محدودیت ها برداشته شده و ارتباطات میان انسان ها به شکلی حتی افسارگسیخته در آمده است.

اندیشمندان حوزه سلامت خانواده بر این باورند که شبکه های اجتماعی در جهان امروز به عنوان یک خطر عظیم برای سلامت خانواده و ارتباط سالم در آمده است؛ زیرا یکی از آسیب های شایع شبکه های اجتماعی، اشاعه فحشا، بی بندوباری اخلاقی و تحریک جنسی است.

در حال حاضر، اینترنت به دلیل داشتن سه ویژگی «دسترسی آسان»، «هزینه اندک» و «ناشناس ماندن کاربر»، به یکی از مهم ترین منابع اشاعة هرزه نگاری تبدیل شده است. همچنین یافته های علمی نشان می دهد «گمنامی» و «نامرئی بودن»، دو عامل اصلی بازداری زدایی در شبکه های اجتماعی است. در بسیاری از محیط های اینترنتی، افرادِ دیگر نمی توانند شما را ببینند. نامرئی بودن این جرأت را به افراد می دهد که به جاهایی بروند و کارهایی بکنند که در خارج از اینترنت نمی کردند. افراد در اینگونه ارتباط ها، نگران این نخواهند بود که از سوی دیگران تهدید شوند؛ زیرا هر کاری که انجام دهند، گمنام خواهند ماند.

با نظر به همین شرایط آزاد و بی قید و شرط در اینترنت، به تازگی شاهد شکل گیری نوعی رابطه های عاشقانه و جنسی از طریق شبکه های مجازی هستیم که در اصطلاح از آن به «سکس مجازی» یاد می شود. سکس مجازی، موضوع جدیدی است که افراد می توانند همدیگر را در فضای اینترنت ببینند و بدون تماس جسمانی، رابطه عاشقانه و سکسی را تجربه کنند. بی شک شکل گیری چنین شرایطی در شبکه های اجتماعی می تواند نقطه آغازی برای انقلاب دیگری در عرصه اخلاق جنسی باشد. بر اساس برخی پژوهش ها، سکس مجازی می تواند به کابوسی تبدیل شود و افراد را وا دارد تا خانه و کاشانه خود را در جستجوی شخص دلخواهش رها کند. با وجود چنین شواهدی است که می توان شبکه های مجازی را عامل ترویج انحراف های اخلاقی در جامعه، به ویژه برای نسل جوان دانست.

از روش هایی که از نظر آموزه های وحیانی «خبیث و حرام» دانسته شده و در روابط جنسی از آن نهی شده می توان به «خدن» اشاره کرد. «خدن» در لغت به معنی دوست و مصاحب است؛ اما این‌جا به دوست از جنس مخالف که با وی رابطه داشته باشد، اطلاق شده است و به زن و مردی گفته می‌شود که با یکدیگر رابطه پنهانی برقرار کرده باشند؛ زیرا قرآن هر دو صورت را بیان کرده است: «ولامتخذات اخدان؛ ولامتخذی اخدان.» (نساء، آیه 25)

در عصر جاهلیت، برخی از مردان به برقرار کردن روابط پنهانی با زنان عادت داشتند. این نوع نکاح نه تنها مستلزم مهر و نفقه نبود، بلکه به جهت آن‌که در خفا صورت می‌گرفت، مورد تقبیح هم واقع نمی‌شد.

طبرسی در تفسیر خویش می نویسد: گروهی در زمان جاهلیت بودند که زنای علنی را بد می‌دانستند و تقبیح می‌کردند؛ اما گرفتن دوست پنهانی و ارتباط داشتن با وی را منع نمی‌کردند. (مجمع البیان، ج2، ص34)

فخررازی می‌گوید: «در زمان جاهلیت برخی از زنان و مردان به طور مخفیانه با یکدیگر دوست می‌شدند و زنا می‌کردند؛ مردم نیز فقط به حرمت زنای آشکار معتقد بودند، ولی زنای پنهانی را جایز می‌دانستند.» (تفسیر کبیر، ج10، ص63)

امروز با توجه به فضای بی بند و باری ، فحشاء و فجور که در شبکه های اجتماعی به شکل گسترده تشویق و ترغیب می شود، این نوع ارتباط جنسی و شهوانی به شکل خطرناکی بنیان و بنیاد خانواده را به خطر افکنده است.

شبکه های اجتماعی به گونه ای با تواتر سازی و افکارسازی عمل می کنند که گویی گفتمان حاکم بر روابط جنسی حد و مرزی ندارد و خطوط قرمزی برای آن نیست.

از نظر قرآن، ساختار خلقتی انسان به گونه ای است که در برابر محرکات شهوانی به ویژه جنسی مقاومت و استقامتی نمی ورزد، بلکه به سبب «ضعف» در این زمینه به سرعت به دام شهوات و تحریک های آن می افتد. خدا می فرماید: وَاللَّهُ يُرِيدُ أَنْ يَتُوبَ عَلَيْكُمْ وَيُرِيدُ الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الشَّهَوَاتِ أَنْ تَمِيلُوا مَيْلًا عَظِيمًا ؛ يُرِيدُ اللَّهُ أَنْ يُخَفِّفَ عَنْكُمْ وَخُلِقَ الْإِنْسَانُ ضَعِيفًا ؛ خدا مى‏ خواهد تا بر شما ببخشايد؛ و كسانى كه از خواسته ‏هاى نفسانى پيروى مى كنند، مى‏ خواهند شما دستخوش میل و انحرافى بزرگ شويد. خدا مى‏ خواهد تا بارتان را سبك گرداند و مى‏ داند كه انسان ضعیف و ناتوان آفريده شده است.(نساء، آیات 27 و 28)

پس از نظر قرآن، کسانی که اعتقاد به «اصالت لذت» دارند و به جای عقل و قلب، از شهوات پیروی می کنند و از احکام شریعت اجتناب دارند، به طور طبیعی دیگران را به «شهوات» تشویق و ترغیب می کنند و تلاش می کنند تا این گرایش در دیگران ایجاد و میل شدید و عظیم پدید آید تا این گونه خود نیز از آن بهره گیرند؛ افزون بر این که وقتی نابهنجاری و ضد ارزش ها در یک اجتماع به شکل پدیده ظهور کند، دیگران نمی توانند به حکم مخالفت با «عرف» و شیوع «منکر» با آن درگیر شوند و به مخالفت با آن بپردازند. از همین روست که مدیران شبکه های اجتماعی به اموری که «هنجارشکن» است بها می دهند و به گونه ای برنامه ریزی می کنند که کاربران به نشر و ترویج محتوای هنجارشکن و ضد ازرشی و ضد اخلاقی اقدام کنند تا اگر در فضای حقیقی و واقعی جامعه، بی حجابی یا روابط بیرون از دایره همسری ننگ و عار دانسته می شود، دست کم در فضای مجازی به یک پدیده هنجار تبدیل شود و قبح آن از میان برود؛ زیرا با چنین اقدامی امکان آن است که در فضای حقیقی نیز با تغییراتی که به شکل آهسته انجام می شود، هنجارشکنی به یک پدیده اجتماعی تبدیل شود و اجتماع ارزش ها را کنار بگذارد و دنبال ضد ارزش ها از جمله زنا و فحشاء و لواط و مانند آن ها برود.

با نگاهی به شبکه های اجتماعی که از سوی استکبار جهانی مدیریت می شود، به خوبی می توان ردگیری کرد که چگونه تولید کنندگان عوامل محرک زا جنسی تلاش می کنند تا با گسترش بی حجابی، روابط بیرون از حدود اخلاقی و شرعی و «گرفتن اخدان» بنیادهای اخلاقی را ویران کرده و بنای جدید «فجور و فحشاء» را در همه اجتماعات بشری گسترش دهند.

البته مستکبران شیطانی تنها به شبکه های اجتماعی در ایجاد «فجور و فحشاء جنسی» بسنده نمی کنند، بلکه بازی های آنلاین، آموزشگاه های الکترونیک، اتاق های گفتگو، بانک های اطلاعاتی دیجیتال و ده ها ابزار دیگر در کنار سایر تولیدات فرهنگی مثل فیلم ها و انیمیشن ها و پویانماها، در حال ایجاد «فرهنگ برهنگی» هستند.

متاسفانه در سال‌های اخیر که مواجه با رواج بی رویه و بدون تعهد بسیاری از کاربران در عرصه فضای مجازی هستیم، بسیاری از مواقع دیده می‌شود که حریم خصوصی افراد مورد هجمه و دستبرد قرار می‌گیرد و آبرو و حیثیت افراد به راحتی مورد خدشه قرار می گیرد. این اتفاق علاوه بر تبعات بسیار شدید در زندگی فردی افراد جامعه، یک نوع ناامنی و ترس را در روابط اجتماعی افراد عادی به وجود آورده و بی اعتمادی جمعی را گسترش می دهد.

یکی از این پدیده های بسیار خطرناک بر نظام روابط سالم جنسی در ارتباطات فضای مجازی، برقراری ارتباطات با دیگران با محتوای جنسی است. این نوع ارتباطات در بین جوامع مختلف نگرانی های جدی به ویژه در رابطه با کودکان و نوجوانان به دنبال داشته است.

“سایبرسکس” که در بعضی موارد به طور خلاصه به آن ” سایبر ” هم اطلاق می شود، دلالت بر مبادله پیام های با محتوای جنسی و تحریک کننده بین دو یا چند نفر دارد که به شبکه اینترنت متصل هستند. اینگونه پیام ها عموماً حاوی بیان تجربیات جنسی هستند که در بسیاری موارد به صورت تخیلی و ایفای نقش صورت می گیرند. بدین معنی که افراد درگیر در این تجربه وانمود می کنند که در حال انجام فعالیت جنسی هستند و آلام و رفتارهای خود را برای دیگران توصیف می کنند.

این قبیل اعمال معمولاً در فضاهای تعاملی نظیر اتاق های گفتگوی مجازی و نرم افزارهای تبادل پیام همزمان صورت می گیرند. اگرچه این فضا برای این منظور طراحی نشده اند ولی هر کس که در آن قرار گرفته باشد ممکن است پیامی نظیر جنسی را دریافت کرده باشد .

“سایبرسکس” با ورود دوربین های ارزان قیمت قابل استفاده در اینترنت به بازار، ابعاد جدیدی یافته است. اگرچه در گذشته صراحت بیش از حد این رسانه باعث کندی رونق گرفتن آن می شد، ولی امروز با ریختن قباحت آن به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد.

شدت تحریک صورت گرفته یا به بیانی میزان موفقیت این نوع محتوا، مستقیماً بستگی به قابلیت های طرفین در برقراری ارتباط و ترسیم فضای ذهنی مورد نظر طرف مقابل دارد. این فعالیت ها در انتها معمولا منجر به انجام اعمال خودارضایی و در مواردی نیز اعمال جنسی با اطرافیان می شود.

این نوع فعالیت را نباید با پورنوگرافی اشتباه گرفت. پورنوگرافی که در یونان باستان به معنای نوشتن درباره فواحش بوده است، در فضای مجازی معنای گسترده تری یافته است. شکل شدید آن به بیان غیر اخلاقی ترین انواع مناسبات جنسی در قالب تصاویر و داستان های تحریک کننده می پردازد.

مشاهده بیشتر

خلیل منصوری

آیت الله خلیل منصوری رامسری به مدت ده سال در مرکزفرهنگ و معارف قرآن به تحقیق و پژوهش در علوم و معارف قرآن پرداخته و در همین سال ها آثار چندی نگاشته که در مطبوعات علمی و پژوهشی چاپ و منتشر شده است. آیت الله هم چنین در مدت بیست سال همکاری با مرکز جهانی علوم اسلامی، سازمان حوزه های علمیه خارج از کشور و جامعه المصطفی مقالات و کتب بسیاری را در باره کشورهای جهان و اوضاع آن به شکل تحلیلی نگارش کرده است. لازم به ذکر است تمامی مقالات منتشر شده در این وبسایت تألیف ایشان است.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا