اجتماعیاخلاقی - تربیتیعرفانمعارف قرآنیمقالات

نامه اعمال مقربان

خدا در قرآن، گروه‌های انسانی را در قیامت به سه دسته اصلی سابقون و اصحاب یمین و اصحاب شمال دسته‌بندی کرده (واقعه، آیات 7 تا 11 ) و از نامه اعمال اصحاب یمین و اصحاب شمال سخن به میان آورده است؛ خدا اصحاب یمین را اهل بهشت معرفی می‌کند که نامه اعمالشان به دست راست آنها داده می‌شود؛ چنانکه می‌فرماید: اما كسى كه كارنامه‏‌اش به دست راستش داده شود. (انشقاق، آیه ۷)
و نیز می‌فرماید: اما كسى كه كارنامه‏‌اش به دست راستش داده شود گويد بياييد و كتابم را بخوانيد. (حاقه، آیه ۱۹)
و نیز می‌فرماید: (به یاد آورید) روزی را که هر گروهی را با پیشوایشان می‌خوانیم! کسانی که نامه عملشان به دست راستشان داده شود، آن را (با شادی و سرور) می‌خوانند؛ و بقدر رشته شکاف هسته خرمایی به آنان ستم نمی‌شود! (انبیاء، آیه ۷۱)
اما درباره اصحاب شمال که اهل دوزخ هستند، می‌فرماید: و اما كسى كه كارنامه‏‌اش به دست چپش داده شود گويد: اى كاش كتابم را دريافت نكرده بودم. (حاقه، آیه ۲۵)
البته گاهی کارنامه این گروه از انسان‌ها را برای تحقیر بیشتر از پشت به آنها می‌دهند؛ چنانکه می‌فرماید: و اما كسى كه كارنامه‏‌اش از پشت‏ سرش به او داده شود. (انشقاق، آیه ۱۰)
قرآن  این‌گونه وضعیت اصحاب یمین و شمال را بیان می‌کند ولی در هیچ سوره‌ای درباره چگونگی و کیفیت دسترسی سابقون مقربون به کارنامه‌شان ‌اشاره‌ای نشده است.
به نظر می‌رسد که مقربان(مطففین، آیات 21 و 28؛ واقعه ، آیه 88) که همان سابقون‌اند (واقعه، آیات 10 و 11)، خود میزان‌الاعمال هستند و نیازی نیست که از چگونگی ارائه نامه اعمال آنان سخن به میان آید؛ چنانکه اهل بیت(ع) که برترین این سابقون مقربون هستند، خود میزان‌الاعمال هستند و اصول حق دایر مدار ایشان است؛ و درباره امیرمومنان علی(ع)
آمده است: عَلِيٌّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْحَقُّ مَعَ عَلِيٍّ يَدُورُ حَيْثُمَا دَارَ. علي با حقّ است و حق با علي. هر کجا علي باشد، حق هم آنجاست. حق به دور علي
مي‌گردد، نه اينکه علي به دنبال حق باشد. (الأمالي للصدوق، ص 89؛ الجمل، ص 81؛ سنن الترمذي، ج 5، ص 633؛ الإمامه و السياسه، ج 1، ص 98؛ المستدرک علی الصحيحين، ج 3، ص 135؛ تاريخ مدينهًْ دمشق، ج 42، ص 448)
البته اگر برای سابقون مقربون که مقام ایشان برتر از همه موجودات هستی است، نامه اعمالی داده شود، با دو دست ادب داده می‌شود و آنان نیز با دو دست می‌گیرند؛ زیرا خدا دو دستش یمین است ، چنان‌که در روایت است: كِلْتَا يَدَيْهِ يَمِين.(التفسير ، للعیاشی، ج 2 ، ص 240؛  الكافي، الإسلاميهًْ، ج2، ص126.) همچنین در ادعیه درباره خدا آمده است: بَاسِطَ الْيَدَيْنِ بِالْعَطِيَّهًْ،‌ای خدایی که دو دست به عطا گشاده است.(المصباح للكفعمي؛ جنهًْ الأمان الواقيهًْ، ص647.)
خدا در قرآن نیز می‌فرماید: بَلْ يَدَاهُ مَبْسُوطَتَانِ؛ بلکه دستهای خدا گشاده و مبسوط است و بسته نیست.(مائده، آیه 64)
در روایت درباره معصوم(ع) آمده است: «صَاحِبُ هَذَا الْأَمْرِ کِلْتَا يَدَيْهِ‏ يَمِين؛ صاحب این امر دو دستش دست راست است.»(قرب الإسناد ، چاپ جدید، ص309)
بنابراین، اگر برای مقربان سابقون نامه اعمالی ارائه شود، با دو دست داده می‌شود؛ هر چند که چنین نیازی نیست و آنان خود میزان و شاهد اعمال بشریت هستند. (توبه، آیه 105)

مشاهده بیشتر

خلیل منصوری

آیت الله خلیل منصوری رامسری به مدت ده سال در مرکزفرهنگ و معارف قرآن به تحقیق و پژوهش در علوم و معارف قرآن پرداخته و در همین سال ها آثار چندی نگاشته که در مطبوعات علمی و پژوهشی چاپ و منتشر شده است. آیت الله هم چنین در مدت بیست سال همکاری با مرکز جهانی علوم اسلامی، سازمان حوزه های علمیه خارج از کشور و جامعه المصطفی مقالات و کتب بسیاری را در باره کشورهای جهان و اوضاع آن به شکل تحلیلی نگارش کرده است. لازم به ذکر است تمامی مقالات منتشر شده در این وبسایت تألیف ایشان است.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا