اعتقادی - کلامیمعارف قرآنیمقالات

محبت امامان ، معيار سنجش

samamosمحبت، اصل اساسي در اسلام براي سنجش بسياري از امور است. محبت همانند اموري ديگر چون تقوا و نيت خوب، از مهمترين معيارهايي است كه براساس آن در دنيا و آخرت اعمال نيك و صالح انسان سنجيده مي شود. در حقيقت حسن فعل و كارهاي نيك تنها زماني معنا و كاركرد اصلي خود را مي يابد كه با حسن فاعلي و نيت خوب و خيرخواهانه همراه باشد. كسي كه مي خواهد محبوب شود بايد محبت ورزد. پس كسي كه مدعي محبت و عشق به كسي است و محبتي در دل نداشته و اطاعتي از محبوب نكند، منافق و دروغگويي بيش نيست.

در آيات قرآني از مردم خواسته شده كه محبت الهي را براي خود كسب كنند. براي كسب اين محبت الهي و محبوب شدن در پيشگاه خداوندي راه هايي بيان شده است كه از مهمترين آنها محبت ورزيدن به پيامبر اكرم(ص) است. اين محبت در آيه 31 آل عمران مشروط به اطاعت از آن حضرت(ص) شده است. به اين معنا كه كسي كه مي خواهد محبت خدا را به دست آورد و محبوب الهي شود، مي بايست به پيامبر(ص) محبت كند و با پيروي و اطاعت از فرمان هاي پيامبر(ص) نشان دهد كه ايشان را اسوه و سرمشق نيك خود (احزاب، آيه 21) مي داند و مي خواهد براي دلخوشي آن حضرت(ص) هر كاري كه مورد خشنودي و رضايت اوست انجام دهد.

دوستي اهل بيت، مايه خشنودي خدا و رسول

مهمترين امري كه خشنودي و رضايت پيامبر(ص) را به همراه دارد، محبت به اهل بيت(ع) و ذوي القربي اوست. از اين رو تنها خواسته اي كه از مردم به عنوان مزد رسالت مي خواهد، محبت به اهل بيت عصمت و طهارت (احزاب، آيه 33) است و اين محبت نيز آثار و ثمراتي دارد كه به خود مردم باز مي گردد و آن حضرت(ص) براي رهايي انسانها از دوزخ خواسته است تا به محبت اهل بيت(ع) به عنوان سپري از آتش دوزخ بنگرند و بدان توسل جويند. (سباء، آيه 47 و آيات ديگر)

كسي كه مي خواهد محبوب پيامبر(ص) شود محبت اهل بيت(ع) را بايد به دست آورد تا اينگونه محبوب خداوند شود. پس هرگونه دشمني نسبت به اهل بيت(ع) به معناي دشمني با پيامبر(ص) و خدا و ناخشنودي و دشمني ايشان است. از اين رو گفته اند، محبت به اهل بيت(ع) نشانه و معياري براي سنجش كفر و ايمان افراد است و در برخي از روايات معتبر، اهل بيت(ع) بويژه نفس (آل عمران، آيه 61) و جان پيامبر(ص) امير مؤمنان علي(ع) به عنوان ميزان و ترازوي سنجش كفر و ايمان معرفي شده اند. پيامبر(ص) بارها آن حضرت(ع) را به عنوان فاروق اكبر و نيز قاسم يا قسيم النار و الجنه ستوده و معرفي كرده اند.

محبت در اطاعت و عمل

به اين ترتيب مي توان گفت كه براي شناخت كفر و ايمان افراد بايد به ميزان محبت ايشان به اهل بيت(ع) و دشمني آنان مراجعه كرد؛ هر چقدر محبت كسي به اهل بيت(ع) بيشتر باشد، آن فرد محبوب پيامبر(ص) و خداوند خواهد بود و در دايره ايمان و تقرب به خدا نزديكتر است. امام صادق(ع) در بيان معيار سنجش قرب و بعد انسان ها از خدا به ميزان قرب و بعد آنها به اهل بيت(ع) اشاره مي كند و اينكه اينها تا چه اندازه گوش به فرمان اهل بيت(ع) هستند و از روايات و امر و نهي ايشان به عنوان اولوالامر (نساء، آيه 59) اطاعت مي كنند.

آن حضرت مي فرمايد: اعرفوا منازل الناس منا علي قدر روايتهم عنا؛ منزلت مردم را در نزد ما، از اندازه روايتشان از ما بشناسيد. (بحارالانوار- ج2- ص 150 ميزان الحكمه ج2- ص 517- ح 3503)

اينكه در اين روايت از ميزان روايت به عنوان ملاك سنجش يادشده، از آن روست كه انسان روايت را براي شناخت منزلت و عمل به فرمان هاي آنان مي آموزد. پس هر كسي بيشتر به سنت و سيره آنان توجه دارد، دلبسته تر به اهل بيت(ع) است و مي خواهد تا براساس روايات و سنت و سيره ايشان زندگي خويش را بسازد و آنان را اسوه عمل خويش قرار دهد. پس در حقيقت روايت خود ملاك عيني از امري باطني و نشانه اي براي شناخت دوري و نزديكي واقعي افراد به ايشان است؛ چرا كه محبت، امري باطني است و تنها در عمل مي توان نشانه هاي آن را ديد كه يكي از آنها همين اهتمام به روايات و عمل براساس موازين آنهاست.

پس بايد به اين نكته توجه داشت كه محبت و تقوا و امور باطني ديگر خود را در عرصه عمل و نمود بيروني نشان مي دهد و كسي كه مدعي محبت و تقواست، آن را در كارها و رفتارهاي خويش به نمايش مي گذارد. از اين رو كسي كه روايت ائمه را نمي شناسد و براساس سنت و سيره و قول و عمل ايشان رفتار و عمل نمي كند، تنها مدعي محبت است و با چنين ادعائي نمي تواند محبوب خدا و پيامبر(ص) شود؛ چرا كه زماني مي توان محبوب ايشان شد كه در عمل براساس روايت و سنت ايشان عمل كرده و ايشان رد اسوه رفتاري در زندگي خود قرار داد. از اين رو امام رضا(ع) مي فرمايد: مبادا اعمال نيك را به اتكاي دوستي آل محمد(ص) رها كنيد، مبادا دوستي آل محمد(ص) را به اتكاي اعمال صالح از دست بدهيد، زيرا هيچكدام از اين دو، به تنهايي پذيرفته نمي شود. (بحارالانوار، ج 87، ص 348)

در اين روايت بيان شده است كه حسن فاعلي و حسن فعلي هر دو نياز جدي براي صحت و سلامت عمل انساني است كه مي تواند تاثيرگذار باشد. اين همان مطلبي است كه در آيات قرآن به اشكال گوناگون بيان شده است. از جمله در آيه 01 سوره فاطر خداوند مي فرمايد كه عمل صالح و كار نيك با نيت خير بالا مي رود و موجب قرب و تقرب است و هر يك به تنهايي كاركردي ندارد. پس هر كسي مي خواهد محبوب خدا و پيامبرش(ص) شود مي بايست محبت آميخته به كار نيك در كارنامه خود داشته باشد، چرا كه هيچيك به تنهايي كاركرد مثبت و مفيدي نخواهد داشت.

مشاهده بیشتر

خلیل منصوری

آیت الله خلیل منصوری رامسری به مدت ده سال در مرکزفرهنگ و معارف قرآن به تحقیق و پژوهش در علوم و معارف قرآن پرداخته و در همین سال ها آثار چندی نگاشته که در مطبوعات علمی و پژوهشی چاپ و منتشر شده است. آیت الله هم چنین در مدت بیست سال همکاری با مرکز جهانی علوم اسلامی، سازمان حوزه های علمیه خارج از کشور و جامعه المصطفی مقالات و کتب بسیاری را در باره کشورهای جهان و اوضاع آن به شکل تحلیلی نگارش کرده است. لازم به ذکر است تمامی مقالات منتشر شده در این وبسایت تألیف ایشان است.

نوشته های مشابه

1 دیدگاه

  1. با تشکر از مطلب و مطالب جالبتان البته با توجه به این قسمت از گفته تان
    به این ترتیب می توان گفت که برای شناخت کفر و ایمان افراد باید به میزان محبت ایشان به اهل بیت(ع) و دشمنی آنان مراجعه کرد
    نباید مستضعفان رو فراموش کنیم 🙂

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا