فـرشتـگان محـافـظ انـسان
خداوند کارگزاران بسیاری دارد. هر یک از این کارگزاران مسئولیت و نقشی دارند که باید انجام دهند. همان طوری که فرشتگانی برای رزق و روزی یا فرشتگانی برای جانستانی هستند، همچنین فرشتگانی هستند که مسئولیت اصلی آنان محافظت انسان از عوامل مرگزا است. به این معنا که این فرشتگان مسئولیت و ماموریت دارند انسانها را تا زمان اجل و مرگ آنان حفظ کرده و محافظت نمایند.
خداوند درباره این فرشتگان میفرماید: او کسی است که (روح) شما را در شب (به هنگام خواب) میگیرد؛ و از آنچه در روز کردهاید باخبر است؛ سپس در روز، شما را (از خواب) برمیانگیزد و (این وضع همچنان ادامه مییابد) تا سرآمد معینی فرا رسد؛ سپس بازگشت شما به سوی اوست و سپس شما را از آنچه عمل میکردید، با خبر میسازد. و اوست كه بر بندگانش قاهر [و غالب] است و نگهبانانى بر شما مىفرستد، تا هنگامى كه يكى از شما را مرگ فرا رسد، فرشتگان ما جانش را تمام و کمال بستانند، در حالى كه كوتاهى نمىكنند.(انعام، آیات 60 و 61)
در این آیات بیان شده که خداوند با هر خوابیدن انسان، روح او را به تمام و کمال میگیرد، ولی تا زمانی که اجل مسمی(حتمی) نرسیده او را از این دنیا نمیبرد بلکه دوباره باز میگرداند. در زمانی که انسان در دنیا است و اجل حتمی و معین وی نرسیده، فرشتگانی را خداوند میفرستد تا از او محافظت کنند. اما وقتی اجل مسمی و معین رسید دیگر مسئولیت این دسته از فرشتگان تمام میشود و فرشتگانی که مسئولیت توفی و مرگ را دارند میآیند و جان آدمی را میگیرند بیآنکه تفریط و کوتاهی در میان باشد.
از همین رو، گفته شده بهترین محافظ انسان اجل اوست؛ زیرا تا اجل نیاید همین فرشتگان محافظ، او را از هر گونه عامل مرگومیر حفظ خواهند کرد. امام علی(ع) میفرمایند: اِنَّ مَعَ كُلِّ إِنْسَان مَلَكَيْنِ يَحْفَظَانِهِ، فَإِذَا جَاءَ الْقَدْرُ خَلَّيا بَيْنَهُ وَبَيْنَهُ، وَإِنَّ الاَجَلَ جُنَّهًْ حَصِينَهًٌْ؛ هر انسانی دو فرشته محافظ دارد که از او محافظت میکنند، ولی هنگامی که اجل فرا میرسد کنار میروند، یقینا اجل و ظرفیت عمر آدمی خود سپر مطمئن و قلمرو حراست شده است. (نهجالبلاغه، حکمت 201).
همچنین میفرماید: كَفَى بِالْأَجَلِ حَارِساً؛ اجل، نگهبان خوبى است.(نهجالبلاغه، حکمت 306)
از آيات قرآن نيز استفاده مى شود فرشتگانى هستند كه به فرمان خداوند خطرات را از انسان دفع مى كنند. خداوند میفرماید: لَهُ مُعَقِّبَاتٌ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ يَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللهِ؛ براى انسان فرشتگانى است كه پىدرپى او را به فرمان خدا از پيش رو و از پشت سرش پاسدارى مىكنند.(رعد، آیه 11)
پس این فرشتگان محافظ از همان آغاز حیات انسان مواظب و محافظ او هستند تا بلایا و خطراتی را که موجب مرگ و میر میشود از او دور سازند؛ اما این تا زمانی است که اجل مسمی و معین نرسیده باشد؛ اما وقتی اجل رسید دیگر مسئولیت و ماموریت آنان پایان مییابد و شخص به دست فرشتگان مرگ داده میشود تا ملک الموت و فرشتگان تحت مسئولیت او جانش را بستانند. در روايتى از امام باقر(ع) در تفسير آيه فوق فرموده است: آنها به فرمان خداوند انسان را حفظ مى كنند از اينكه در چاهى سقوط كند يا ديوارى بر او بيفتد يا حادثه ديگرى برايش رخ دهد تا زمانى كه مقدرات حتمى فرا رسد در آن هنگام آنها كنار مى روند و او را تسليم حوادث مى كنند. دو فرشتهاند كه انسان را در شب حفظ مى كنند و دو فرشته كه در روز به طور متناوب اين وظيفه را انجام مى دهند».(بحارالانوار، ج 67، ص 155، ج 56، ص 179)
در حديثى ديگر از امام صادق(ع) مىخوانيم: ما من عبد الا و معه ملكان يحفظانه فاذا جاء الامر من عندالله خليا بينه و بين امرالله: هيچ بندهاى نيست مگر اينكه دو فرشته با او هستند و او را محافظت مى كنند، اما هنگامى كه فرمان قطعى خداوند فرا رسد، او را تسليم حوادث مىكنند بنابراين آنها تنها او را از حوادثى كه به فرمان خدا قطعيت نيافته حفظ مىكنند. (تفسیر نمونه، ج 10، ص 144)