اجتماعیاخلاقی - تربیتیاعتقادی - کلامیسیاسیمعارف قرآنیمقالاتمناسبت ها

عوامل و آثار اطاعت و ولایت طاغوت

بسم الله الرحمن الرحیم
بر اساس آموزه های وحیانی قرآن، مسلمان باید تسلیم خداوند و مشیت های او باشد و بر پایه ولایت الهی به  اطاعت از اوامر و نواهی بپردازد و سبک زندگی خود را براساس شریعت الهی سامان دهد؛ پس هر کسی از جمله مسلمانان بر خلاف این رویه عمل کنند، پذیرای ولایت طاغوت شده و از ولایت الهی بیرون رفته است. نویسنده در این مطلب به عوامل و آثار ولایت طاغوت بر اساس آموزه های وحیانی قرآن پرداخته است. با هم این مطلب را از نظر می گذرانیم.
اسلام ؛ نفی ولایت طاغوت و اثبات ولایت الهی
از نظر آموزه های وحیانی قرآن: «قولوا لا اله الا الله تفلحوا؛ لا اله الا الله بگویید تا رستگار شوید»، شعار رستگاری و اساس فکری و عملی مسلمانی است. این شعار از دو بخش نفی و اثبات تشکیل شده است: الف: نفی هر گونه معبود؛ ب: اثبات معبودی به نام خدا. در حقیقت شعار می گوید: جز الله معبود و خدایی نیست و خدایی غیر از الله نیست.
پذیرش این شعار بدین معناست که اصولا غیر از خدا معبودی نیست تا قابل پرستش و اطاعت باشد و همگی به حکم خالقیت و ربوبیت الله ، باید در برابر او تسلیم باشند و تنها بر اساس دستورها و آموزه ها و نیز رضایت او عمل کنند. در حقیقت یک طرف معبودی به نام الله و در طرف دیگر آفریده هایی به نام بندگان خدا وجود دارند. در این میان بندگی انسان و جن نسبت به خداوند به سبب اصل اراده و اختیار و آزادی انتخاب در مقام تشریع، باید بیش تر از هر آفریده ای دیگری باشد؛ زیرا از عقل و اراده ای برخوردار است که او را به مقام دانایی و توانایی ارادی برای بندگی می رساند.(ذاریات، آیه 56)
به سخن دیگر، انسان هر چند در مقام تکوین، به سبب اراده و اختیار، آزاد است تا بندگی را در قالب ایمان و شکر برگزیند تا علیه بندگی در قالب کفر و کفران قیام کند(انسان، آیه 3)؛ اما در مقام تشریع، موظف و مکلف است تا ایمان و شکر را برگزیند تا رستگار شود و خوشبختی و سعادت دنیوی و اخروی را با بندگی اختیاری و ارادی برای خود رقم زند؛ وگرنه باید آماده رفتن به دوزخ فراق و عذاب باشد. خداوند در آیه 29 سوره کهف به دو مقام تکوین وتشریع و تفاوت هایی آنها اشاره کرده و می فرماید: وَقُلِ الْحَقُّ مِن رَّبِّكُمْ فَمَن شَاء فَلْيُؤْمِن وَمَن شَاء فَلْيَكْفُرْ إِنَّا أَعْتَدْنَا لِلظَّالِمِينَ نَارًا أَحَاطَ بِهِمْ سُرَادِقُهَا وَإِن يَسْتَغِيثُوا يُغَاثُوا بِمَاء كَالْمُهْلِ يَشْوِي الْوُجُوهَ بِئْسَ الشَّرَابُ وَسَاءتْ مُرْتَفَقًا؛ و بگو: «حق از پروردگارتان رسيده‏ است. پس هر كه بخواهد بگرود و هر كه بخواهد انكار كند، كه ما براى ستمگران آتشى آماده كرده‏ايم كه سراپرده‏هايش آنان را در بر مى‏گيرد، و اگر فريادرسى جويند، به آبى چون مس گداخته كه چهره‏ها را بريان مى‏كند يارى مى‏شوند. وه! چه بد شرابى و چه زشت جايگاهى است.»
پس از نظر آموزه های وحیانی قرآن ، هر انسانی هر چند در مقام تکوین دارای اراده و حق انتخاب است، ولی در مقام تشریع ، وظیفه و تکلیف آن است که به اراده و اختیار خویش ، آزادانه بندگی را اختیار کرده و به اطاعت خداوند بر اساس شریعت بپردازد و خود را از بندگی و ولایت الهی بیرون نبرد و در ولایت طاغوت قرار ندهد.
قرآن عبادت خدا و اجتناب از عبادت طاغوت را به عنوان دو ركن اساسى تعاليم انبيا معرفی کرده (نحل، آیه 36) و پرهيز از عبادت و اطاعت طاغوت را از اوصاف اولواالالباب و خردمندان دانسته (زمر، آیات 16 تا 18) و بر لزوم اجتناب از عبادت طاغوت دستور داده است.(نحل، آیه 36) این در حالی است که گروهى از امّتها به اطاعت و عبادت مستمرّ از طاغوت را حتّى پس از دعوت انبيا و فرمان نسبت به اجتناب از آن ، پرداخته اند(همان) و این گونه در گمراهی و ضلالت افتادند.(نحل، آیات 36 و 37)
از نظر قرآن، طاغوت کسی است که علیه ولایت الهی بسیار طغیان ورزیده و به اطاعت از دستورهای الهی نمی پردازد و تکالیف خود را به جا نمی آورد. از جمله مهم ترین طاغوت و طواغیت، ابلیس شیطانی است که خود طغیان کرده و دیگران را به طغیان گری می خواند.(نساء، آیه 76) در آیات قرآنی، پیروان و همراهان ابلیس به شیاطین جنی و انسی تعبیر شده اند؛ زیرا با شیطینت نمی گذارند مردم به وظیفه و تکلیف الهی خود عمل کرده و بندگی نمایند و اطاعت خداوند کنند.
البته بر اساس آیه 256 سوره نساء و هم چنین آیه 60 سوره نساء، انسان مختار است تا به اختیار خویش نسبت به خداوند ایمان آورده و یا نسبت به طاغوت کفر ورزد؛ ولی چنان که بیان شد باید تبعات و پیامدهای این انتخاب خود را نیز بپذیرد؛ زیرا پذیرش اختیاری و انتخابی ولایت الهی موجب تقرب و فلاح و رستگاری و دست یابی به بهشت آرامش و آسایش می شود؛ در حالی که انتخاب ولایت طاغوت موجب دوری از خداوند و رفتن به دوزخ عذاب خداوندی می شود.
خداوند هم چنین در آیه 60 سوره نساء، کفر به طاغوت را به عنوان یک تکلیف عمومی در همه شرایع اسلامی از آدم(ع) تا خاتم(ص) دانسته و بر لزوم آن تاکید دارد؛ زیرا کفر به طاغوت به معنای زمینه سازی برای اثبات ایمان به خدا است؛ زیرا کسی به طاغوت ایمان می آورد که ایمان به خدا را نفی کرده و نسبت به خدا کافر شود. پس کفر به طاغوت یک حکم الهی در همه شرایع الهی و اسلامی است.
از نظر قرآن این کفر به طاغوت باید زبانی همراه با تصدیق قلبی باشد؛ به این معنا که نه تنها در قلب ولایت طاغوت را نپذیرد و با آن مخالفت ورزد، بلکه باید به زبان آن را آشکار کند و دل و زبان علیه طاغوت باشد؛(بقره، آیه 256) زیرا طاغوت کسی است که زیر بار ولایت الهی نمی رود و حاضر نیست تا بندگی و عبودیت نماید و در چارچوب شریعت عمل کند.
بر اساس این آیات الهی، هر گاه مسلمانی با کسی یا چیزی مواجه و رو به رو شد که هماره رفتاری بیرون از بندگی داشته و از اطاعت خداوند و شریعت او سرباز می زند و مردم را به خود و رفتار دور از بندگی و ولایت الهی می خواند، باید او را به عنوان طاغوت شناخته و با آن مبارزه کند.(بقره، آیه 256؛ نساء، آیه 60)
خداوند در تبیین علل کفر به طاغوت و ولایت طاغوتی به آثار آن توجه می دهد تا انسان با شناختی کامل به نفی طاغوت و ولایت او پرداخته و کفر ورزد؛ زیرا آموزه های وحیانی قرآن اگر به تزکیه توجه می دهند، بر اساس تعلیم و ایجاد دانایی است تا انسان دانسته به مخالفت یا موافقت امری بپردازد و هرگز کسی را کورکورانه به انجام یا ترک عملی دعوت نکرده و فرمان نمی دهند.
خداوند چند علت به عنوان آثار پذیرش کفر به ولایت طاغوت بیان کرده که عبارتند از:
1. استواری و اطمینان: از نظر قرآن کفر به طاغوت بستری برای پذیرش ولایت الهی و راهی محکم و استوار و اطمینان بخش برای انسان است (بقره، آیه 256)؛
2. دست یابی به ولایت خاص الهی: ايمان به خدا و كفر به طاغوت، موجب نيل به ولايت خاص الهى است که در آیات 256 و 257 سوره بقره به آن توجه داده شده است؛
3. رشد و هدایت: كفر به طاغوت، همراه با ايمان به خداوند، موجب رشد و هدايت انسان است(بقره، آیه 256)
4. تمسک به ریسمان الهی: كفر ورزيدن به طاغوت و ايمان به خدا، باعث چنگ زدن به ريسمان محكم الهى است(بقره، آیه 256) ؛ این ریسمان، الهی همان قرآن و پیامبر(ص) و اهل بیت ایشان است که در آیات قرآن به عنوان حبل الله معرفی شده است. این حبل الله آویخته میان خدا و خلق است. هر کسی به این ریسمان بیاویزد بالا می رود و ترقی پیدا کرده و به مقام قرب منزلت دست می یابد؛
5. رهایی از غوایت: از نظر قرآن انسان دو راه بیش تر در برابرش ندارد: هدایت و غوایت. هدایت نام دیگری از ایمان، شکر، سعادت، قرب و مانند آن ها است ؛ چنان که غوایت نام دیگری برای کفر، کفران و شقاوت، بعد و مانند آن ها است. کفر به طاغوت در حقیقت نفی کفر و کفران به خداوند و رهایی از شقاوت و بدبختی و عذاب دوزخ است.(بقره، آیه 256)
6. گمراهی: خداوند در اطاعت قرآنی ، اطاعت از طاغوت را موجب گمراهی و بیرون رفتن از صراط مستقیم الهی دانسته است.(نساء، آیه 60؛ مائده، آیه 60؛ نحل، آیه 36)
پذیرش ولایت طاغوت
چنان که گفته شد، طاغوت هر کسی است که ولایت الهی را نمی پذیرد و نسبت به آن بسیار طغیان می ورزد؛ طاغوت، بر وزن فعلوت، همانند ملكوت، ولى طاغوت لام الفعل بر عين الفعل مقدّم شده است و چون مصدر است بر مبالغه بسيار دلالت دارد.(الكشاف، ج 4، ص 120)
طاغوت اصطلاحی قرآنی و به معناى هر متجاوز و معبود غير خداوند است؛ از همین رو، به جادوگر، كافر، كاهن، جنيّان سركش و بازدارنده از حق، طاغوت اطلاق شده است.( مفردات، ص 520 – 521، «طغى»)
خداوند در آیه 257 سوره بقره ، توجّه به عاقبت و عقوبت اهل كفر را زمينه ساز اجتناب آدمی از كفر و پذيرش ولايت طاغوت می داند و این گونه به مومنان نشان می دهد که چگونه توجه به آثار امری می تواند به عنوان یک بازدارنده از کاری عمل کند. پس لازم است پیش از آن که نسبت به کفر و یا ایمان به طاغوت سخن گفته شود، آثار آن بیان شود تا انگیزه برای رویکردی اجتنابی مومنان شود.
در آیات قرآنی برای ولایت طاغوت و پذیرش آن نیز آثار و تبعات زشتی بیان شده است که برخی از آن ها عبارتند از:
1. انحراف جامعه: حاكميّت و ولايت طاغوت، موجب انحراف جامعه، از نور به ظلمت ها و تباهي های فکری و اخلاقی و رفتاری است.(بقره، آیه 257)
2. بیرون رفتن از نور: از نظر قرآن هر کسی تن به ولایت طاغوت سپارد، نور ایمان را از دست داده و در انواع ظلمت ها فرو می رود. (بقره، آیه 257) این آیه بر این نکته تاکید دارد که حقیقت نوری همراه یکی است؛ اما ظلمت ها متفاوت و متضاد هستند و همین نیز انسان را بیش تر دچار سرگردانی و تحیر می کند؛
3. گرفتاری در ظلمات: انسان با پذیرش طاغوت نه تنها نور را از دست می دهد بلکه دچار انواع و اقسام ظلمات خواهد شد.(بقره، آیه 247)
4. محرومیت از نصرت الهی: همان طوری که ولایت طاغوت به معنای خروج از ولایت الهی است، هم چنین کسانی که به ظاهر اهل ایمان و اسلام هستند و به ولایت و حکومت طاغوت از انس و جن را پذیرفته اند، از هر گونه نصرت الهی نیز محروم خواهند شد.(نساء، آیات 51 و 52)
5. لعن الهی: کسی که ولایت طاغوت را پذیرفته ، از سوی خداوند ملعون بوده و لعن می شود.(نساء، ایات 51 و 52)
6. دوزخ و بدترین مکان ها: پذیرش ولایت طاغوت به معنای گرفتاری در دوزخ خشم الهی و بدترین مکان ها است.(مائده، آیه 60)
7. جاودانگی در دوزخ: پذیرش طاغوت نه  تنها موجب رفتن آدمی به دوزخ است، بلکه موجب بقای جاودانه انسان در دوزخ می شود به طوری که از آن رهایی نخواهد یافت.(بقره، آیه 257) هم چنین خداوند در آیات 17 تا 19 سوره زمر هشدار می دهد پيامبر(صلى الله عليه وآله) نیز ناتوان از نجات طاغوت پرستان، از عذاب جهنّم به شفاعت خود است. پس هیچ کسی نمی تواند طاغوت پرستان را از عذاب جاودانه دوزخ نجات دهد حتی اگر آن شفاعت کننده پیامبر(ص) باشد؛ هم چنین اگر اراده و مشیت الهی نباشد کسی در دنیا مسلمان نمی شود، اگر مشیت الهی نباشد کسی از دوزخ نجات نخواهد یافت. خداوند در قرآن به پیامبر(ص) نسبت به هر دو موضوع و مساله هشدار و توجه می دهد. در تفاسیر این درباره آمده است: جمله «أفأنت تنقذ…» به اين جهت است كه پيامبر(صلى الله عليه وآله)علاقه شديدى به مسلمان شدن مشركان داشت و معناى آيه اين است: تو نمى توانى اسلام را بر قلب آنان وارد نمايى چه بخواهند يا امتناع از پذيرش نمايند، عدم پذيرش ايمان از سوى آنان، براى تو مسئوليّت ايجاد نمى كند. (مجمع البيان، ج 7 – 8 ، ص 770)
8. گمراه ترین راه: در میان راه ها برخی از دیگری بدتر و گمراه تر است؛ زیرا از صراط مستقیم بسیار دور است. پذیرش ولایت طاغوت ، دور ترین راه از صراط مستقیم است.(مائده، آیه 60) پس کسی که ولایت طاغوت را می پذیرد از صراط مستقیم چنان دور می افتد که کم تر می توان از او امید بازگشت و قرار گرفتن در راه مستقیم را داشت.
9. مسخ در دنیا و آخرت: خداوند در آیه 60 سوره مائده بیان می کند گرفتارى اهل كتاب به لعنت و غضب خداوند و مسخ شدن به ميمون و خوك، سزاى رفتار زشت آنان ، به سبب پرستش طاغوت بوده است. پس مسلمان باید بداند اگر دنیا مسخ ظاهری انجام نمی شود ولی در قیامت با چهره مسخ شده در محشر حضور خواهد یافت.
10. سیطره و ولایت ابلیس و شیطان: رجوع كنندگان به طاغوت براى داورى، تحت سيطره و نفوذ شيطان هستند. بنابراین، اگر بخواهیم کسانی که تحت ولایت شیطان هستند را بشناسیم، می توانیم به مراجعه کنندگان به طاغوت اشاره کنیم(نساء، آیه 60)؛
11. ظلم به خود: از نظر قرآن مراجعه به طاغوت و پذیرش ولایت و حاکمیت و قضاوت او از مصادیق ظلم به نفس و ستم به خویشتن  است(نساء، آیات 60 تا 64)؛
12. گرفتاری جامعه به مصیبت و بلا: بر خلاف تصور ساده  اندیشانه برخی از مسلمانان ، باید توجه داشت مراجعه به طاغوت و امید بستن به او همانند امید به سرابی است که نه تنها تشنگی را برطرف نمی کند بلکه فرصت سوز بوده و نیرو و توان جامعه را بر باد می دهد و جامعه را گرفتار انواع مصیبت ها و بلایا می سازد. خداوند هشدار می دهد و می فرماید ارجاع داورى به طاغوت، موجب ابتلاى جامعه به مصائب و مشكلات خواهد شد نه درمان مشکلات و برونرفت از آن(نساء، آیات 60 تا 64)؛
علل و عوامل پذیرش ولایت طاغوت
به طور طبیعی هیچ انسانی دوست نمی دارد به جای ولایت الهی پذیرای ولایت طاغوتی شود که آثار و زیان های بسیاری را بر انسان تحمیل می کند. از این روست که خداوند در آیه 51 سوره نساء پذیرش ولایت طاغوت را از سوی برخی از اهل کتاب شگفت انگیز دانسته است.
به سخن دیگر، عاقل و خردمند با نگاهی به اثار و تبعات پذیرش ولایت طاغوت حاضر نمی شود تا ولایت طاغوتی را بپذیرد، اما چه علل و عواملی موجب می شود تا انسان ولایت طاغوت را بپذیرد، مهم ترین پرسش در این مرحله است. در پاسخ به این پرسش خداوند در قرآن به علل و عوامل و بسترهای پذیرش ولایت طاغوت اشاره کرده است که برخی از آن ها عبارتند از:
1. بهره مندی ناقص از آموزه های وحیانی : بهره مندى ناقص و غير جامع از كتاب آسمانى، موجب انحراف اهل كتاب و ايمان آوردن آنان به طاغوت بوده است.(نساء، آیه 51) بنابراین، باید به مسلمانان نیز هشدار داد که بهره مندی ناقص آنان نسبت به آموزه های وحیانی قرآن نیز موجب می شود تا آنان گرفتار طاغوت و پذیرش ولایت آن شوند. البته با نگاهی به سنت الهی بر جان و جامعه و جهان می توان در یافت که طابق النعل بالنعل، همان گونه که اهل کتاب با کفر به برخی از آموزه های کتب آسمانی گرفتار طاغوت وولایت آن شدند، مسلمانان با کفر نسبت به برخی از آموزه های وحیانی قرآن از جمله ولایت امیرمومنان امام علی(ع) گرفتار پذیرش ولایت طاغوت شده اند که هنوز نیز آثار و تبعات آن بر جهان اسلام باقی و برقرار است؛
2. پرسش طاغوت: یکی از تند ترین واکنش های خداوند در قرآن، پذیرش ولایت طاغوت از سوی پیروان شرایع الهی است. خداوند این دسته از مسلمانان را به عنوان «عبده الطاغوت» یاد می کند که به جای پرسش و عبادت خداوند به عبادت و پرستش طاغوت پرداخته اند. پس آنان بت پرستی و صنم پرستی نداشتند، ولی به جای آن از کسانی پیروی کردند که اهل طغیان علیه شرایع اسلام بوده  اند. از این روست که آنان را به عنوان طاغوت و مسلمانان از شرایع اسلام را به عنوان بندگان طاغوت و پرستش کنندگان آن معرفی می کند. به سخن دیگر، اطاعت از آموزه های طاغوت و پذیرش افکار و اندیشه های آن در کنار افکار و عقاید اسلامی ، چیزی جز پرستش و عبادت طاغوت نیست. بر این اساس، کسانی که سبک زندگی خود را به جای اصول شریعت اسلام، افکار و عقاید و رفتار لیبرالیزم و مانند آن قرار می دهند، از سبک اسلامی زندگی خارج شده و به عنوان پرستش کنندگان طاغوت معرفی می شوند. پس از نظر قرآن، تغییر سبک زندگی از اسلامی به سبک زندگی غیر اسلامی ، همان پذیرش ولایت طاغوت و خروج از بندگی خدا به بندگی طاغوت است.(مائده، آیات 59 و 60)
3. کفر : از نظر قرآن مهم ترین عامل در گرایش به ولایت  طاغوت کفر است. خداوند در ایه 257 سوره بقره، كفر به خدا را، زمينه ساز پذيرش سرپرستى و حكومت طاغوت دانسته است.
4. عدم پذیرش ولایت الهی: عدم پذيرش ولايت الهى، منجرّ به انحراف انسان از مسیر حق  و پذيرش ولايت طاغوت است.(بقره، آیه 257)
لزوم مبارزه با طاغوت و سبک زندگی طاغوتی
از نظر اسلام سبک زندگی مسلمان باید بر اساس آموزه های وحیانی اسلام و شرایع آن به ویژه شریعت محمدی(ص) باشد. بنابراین، هر مسلمانی از شرایع اسلامی از مسیحی و یهودی و مسلمان باید سبک زندگی خود را بر اساس شریعت تنظیم نماید و سامان دهد.
ازنظر قران، مبارزه با طاغوت و طاغوتیان از وظایف و تکالیف هر مسلمانی است (نساء، آیه 76)؛ زیرا راه خدا در تضادّ کامل با راه طاغوت و شيطان است(همان)
در حقیقت همان طوری که لازم است تا با طاغوت به عنوان سردمدار کفر و طغیان علیه خدا و ولایت الهی، مبارزه و جهاد کرد، هم چنین باید جنگ با دوستان شيطان  از كافران و طاغوتی ها را در دستور کار قرار داد؛ زیرا جنگ علیه آنان، مصداق بارز جهاد در راه خدا است.(نساء، آیه 76)
مصادیقی از مفهوم پذیرش ولایت طاغوت
بسیاری از مردم شاید ناتوان از تشخیص مصادیق پذیرش ولایت طاغوت باشند و برخی از اعمال را از مصادیق آن نشمارند؛ زیرا طاغوت و شیطان تلاش می کند تا مردم را گمراه کرده و از عبادت خدا و اطاعت و ولایت الهی به عبادت و اطاعت و ولایت طاغوت سوق دهند. از این رو، با شبهه افکنی و تشبیه باطل به حق و فریب مردم تلاش می کنند تا به این مهم و انحراف دست یابند.
از نظر قرآن، همان طوری که طاغوت گمراه است، طاغوت پرستان نیز گمراه هستند و در همان مقام ومنزلت طاغوت قرار می گیرند(مائده، آیه 60)؛ زیرا اینان نیز همان طاغوت مردمی گمراه هستند.(همان، نحل، آیه 36)
از همین رو، خداوند به مسلمانان هشدار می دهد تنها به اولیای الهی برای کارها به ویژه قضاوت مراجعه کنند؛ زیرا ولایت الهی انحصاری است و تنها برای کسانی ثابت است که خداوند آنان را نصب می کند. پس مراجعه به غیر از اولیای الهی یعنی چهارده معصوم(ع) مراجعه به طاغوت است.(نساء، آیه 59؛ مائده، آیات 55 و 67 و آیات دیگر)
خداوند در آیه 60 سوره نساء پس اثبات ولایت اولیای خود، می فرماید ارجاع داورى به حاكمان طاغوت، به منزله پذيرش حاكميّت آنان است و همان مجازاتی که برای طاغوت و پیروان طاغوت  است، برای مراجعه کنندگان نیز ثابت است.
از همین روست که خداوند پيامبر(صلى الله عليه وآله) را مأمور به انذار مراجعه كنندگان به طاغوت، براى داورى می کند تا مسلمانان از هر گونه مراجعه به غیر اولیای الهی پرهیز کنند.(نساء، آیات 60 و 63) در حقیقت جمله «وعظهم» يعنى با ترساندن آنان از كيفر و عقاب خداوند و… آنان را پند بده. (جامع البيان، ج 4، جزء 5، ص 216) پس همان طوری که پيامبر(صلى الله عليه وآله) موظّف به اعراض از مراجعه كنندگان به طاغوت براى قضاوت است، باید مردم از آن پرهیز کنند.
منافقان پذیرای ولایت طاغوت
افزون بر سست ایمان ها، منافقان مهم ترین کسانی هستند که هماره پذیرای ولایت طاغوت هستند. آنان با آن که در جامعه اسلامی زندگی می کنند، ولی هماره علیه سبک زندگی اسلامی رفتار کرده و مخالفت خویش را به اشکال گوناگون نشان می دهند. مراجعه به طاغوت در ولایت و سرپرستی و قضاوت از جمله کارهایی است که منافقان انجام می دهند.
خداوند در آیات قرآنی منافقان را به جهت مراجعه آنان به طاغوت براى داورى توبيخ می کند. (نساء، آیات 60 و 61) البته آنان برای کار خودشان دلایلی عامه پسند می آورند. خداوند در قرآن بیان می کند منافقان، با ادّعاى سبك كردن زحمت پيامبر(صلى الله عليه وآله) و احسان به دشمنان، مراجعه خود به طاغوت براى داورى را توجيه می کنند.(همان ؛ مجمع البيان، ج 3 – 4، ص 103)
آنان گاه در توجیه رفتار ضد ولایی و ضد اسلامی خود با ادّعاى قصد ايجاد الفت ميان طاغوت و پيامبر(صلى الله عليه وآله) می کوشند تا  در مراجعه به طاغوت، براى قضاوت توجیه کنند(نساء، آیات 60 تا 63؛ «توفيقاً» يعنى آشتى و الفت ميان طاغوتيان و پيامبرصلى الله عليه وآله ؛ مجمع البیان، همان)
اما خداوند  آگاه از تمايل قلبى منافقان به مراجعه به طاغوت و توجیه گری آنان است. در حقیقت اهداف آنان غیر آن چیزی است که علنی و آشکار کرده اند و خداوند آگاه است كه منافقان خواهان قضاوت و داورى طاغوت اند و آن چه می گویند توجیهات ناروا و نادرست است.( نساء، آیات 60 تا 63؛ جامع البيان، ج 4، جزء 5، ص 215)
با آن که خداوند در قرآن هر گونه مراجعه به طاغوت و به ویژه قضاوت و داوری را منع کرده و آن را مایه گمراهی دانسته است(نساء، آیه 60) با این همه منافقان با توجیه گری بر آن هستند تا مراجعه را عادی سازی و بلکه مطلوب سازند و این گونه خود و دیگران را گمراه سازند.
از نظر قرآن، اگر بخواهیم منافق را از مومن تشخیص دهیم یکی از نشانه های منافق مراجعه وی به طاغوت است. پس مراجعه به طاغوت براى داورى و حل اختلاف، نشانه بى ايمانى و نفاق شخص است.(نساء، آیات 60 تا 65) چنان که بر اساس همین آیات رجوع كنندگان به طاغوت براى داورى، تحت سيطره و نفوذ شيطان هستند و باید آنان را از اولیای شیطان بر شمرد.
خداوند به مومنان هشدار می دهد حتی تصميم بر ارجاع داورى به طاغوت، با ايمان به قرآن و ديگر كتب آسمانى ناسازگار است و نباید تصمیمی در این باره اتخاذ شود چه رسد که اقدام وعملی هم باشد.(همان)
اصولا از نظر قرآن ارجاع داورى به طاغوت، خواسته شيطان و امری شیطانی است و باید از آن اجتناب کرد(همان) پس منافقانی که به این کار اقدام یا تصمیم می گیرند به خواسته های شیطانی گردن نهاده اند.
انسان مومن باید زیرک باشد و وقتی نشانه های نفاق را دید و شناخت و توجیه گری های آنان را دریافت نباید به ظاهر سخنان آنان فریب بخورد؛ زیرا آنان برای رهایی از فشار جامعه و طرد اجتماعی و یا دور زدن مومنان و مسلمانان، اظهار ندامت و پشیمانی خواهند کرد. پس تظاهر منافقان به ندامت از مراجعه به طاغوت (و داوران نا صالح) براى داورى نباید موجب شود تا نفاق آنان نادیده و رفتار ایشان توجیه شود.(همان)

مشاهده بیشتر

خلیل منصوری

آیت الله خلیل منصوری رامسری به مدت ده سال در مرکزفرهنگ و معارف قرآن به تحقیق و پژوهش در علوم و معارف قرآن پرداخته و در همین سال ها آثار چندی نگاشته که در مطبوعات علمی و پژوهشی چاپ و منتشر شده است. آیت الله هم چنین در مدت بیست سال همکاری با مرکز جهانی علوم اسلامی، سازمان حوزه های علمیه خارج از کشور و جامعه المصطفی مقالات و کتب بسیاری را در باره کشورهای جهان و اوضاع آن به شکل تحلیلی نگارش کرده است. لازم به ذکر است تمامی مقالات منتشر شده در این وبسایت تألیف ایشان است.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا