یکی از رذایلی که موجب زیانکاری در دنیا و آخرت می‌شود، روحیه شکاکیت است. کسی که به صورت افراطی به این حالت ناپسند دچار می‌شود، بدون تردید توان تصمیم‌گیری در امور و قدرت انتخاب را از دست می‌دهد و پیوسته در امور معمول و متعارف سر در گم و متزلزل می‌ماند.
این حالت، ضد یقین و ثبات و فکر است و موجب محرومیت از خیرات و برکات بسیاری می‌گردد. گاه این حالت در امر تحصیل دانش یا انتخاب شغل روی می‌دهد و غالبا مانع رسیدن به هدف می‌گردد. فرد مبتلا به این شک نه می‌تواند علمی بیاموزد و نه شغلی برگزیند. زیرا علم یا کاری را که انتخاب کرده، پس از چندی آن را رها می‌کند و به دانش یا شغل دیگری روی می‌آورد. به همین گونه عمرش را در شک و تردید سپری می‌کند. پس آنگاه متنبه و هشیار می‌شود که می‌بیند عمرش به پایان رسیده ولی هنوز در اول راه است.
گاه حالت شک در امر دین، عارض آدمی می‌شود. این وضعیت از حالت پیشین بدتر است زیرا موجب خسران در آخرت هم می‌شود. خداوند متعال می‌فرماید:
مذبذبین بین ذالک لا الی هولاء ولا الی هولاء و من یضلل الله فلن تجد له سبیلا؛ در این کار مذبذب و دو دلند نه با اینان هستند و به با آنان؛ هر کس را خدا گمراه کند، هرگز راه نجاتی برای او نخواهد یافت.( نساء، آیه 143)
به این ترتیب قرآن کریم انسان دو دل را در دو جهان زیانکار می‌داند و می‌فرماید: و من الناس من یعبدالله علی حرف فان اصابه خیر اطمان به و ان اصابته فتنه انقلب علی وجهه خسر الدنیا و الاخرهًْ ذالک هو الخسران المبین؛ از مردم کسی است که خدا را به زبان می‌پرستد، پس اگر به خیری رسد اطمینان پیدا می‌کند و اگر با ناملایمت رو به رو شود، از دین خدا رو برگرداند و در دنیا و آخرت زیانکار می‌گردد، این همان زیان آشکار است.(حج، آیه 11)
راهکار برون رفت از این حالت شکاکیت افراطی این است که انسان در هر کاری ابتدا با تدبر و تفکر و بر مبنای مقدمات یقینی و براهین عقلی از حالت شک و تردید عبور کرده و پس از کسب مراتب یقین و با توکل بر خدای متعال نسبت به انجام آن کار اقدام نماید. بقای برشک و تداوم آن در عرصه‌های مختلف زندگی موجب بازدارندگی و سلب حیات طیبه از انسان می‌شود.
