سنت های عاشورایی در جهان

نهضت عاشورا، نهضت بسیار مهم با تاثیرات شگرف در فراجغرافیایی زمان و مکان است. عاشورا هر چند که در یک جغرافیایی مکانی و زمانی خاص و محدود رخ داد، ولی عناصر موجود در آن به گونه بود که هرگز اجازه نداد در آن محدوده باقی بماند. این گونه است که به یک مساله فرازمکانی یعنی فراتر از زمان و مکان تبدیل شد. این گونه است که در ادبیات امامان معصوم(ع) عاشورا از روز دهم محرم الحرام سال 61 هجری و از سرزمین کربلا بیرون می آید و معنای دیگر می یابد و امام معصوم (ع) با بیان نورانی خویش: کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا، این فرازمکانی بودن را به صراحت اعلام می دارد.

اگر مهدویت فلسفه حرکتی جامعه اسلامی است، نهضت حسینی، موتور محرکه آن می باشد. امت اسلام با موتوری عاشورا، قطار عدالت را به حرکت در آورده است تا در آخر الزمان، به مقصد برسد و عدالت جهانی را در سایه دولت مهدی(عج) بسازد.

نقش بی مانند نهضت عاشورا در احیای امت اسلام و فرهنگ محمدی(ص) و حرکت قطار عدالت خواهانه و ستم ستیزانه، بر کسی پوشیده نیست. تاریخ سرشار از گزارش هایی است که قیام های توده ای را با فلسفه عاشورایی تحلیل، تبیین و توصیف می کند.

بی گمان اسلام به نهضت عاشورایی زنده و احیا شد و اگر عاشورا نبود نام و نشانی از اسلام باقی نمی ماند. این معنا را می توان با نگاهی گذرا در سرزمین ها و مردمانی دید که سالیانی سال در فشار بودند و تنها عاشورا بود که ایشان را به اسلام پیوند می زد و پس از کاهش فشار از سوی دشمنان، به یک بار موتور بازگشت به اسلام را روشن و قطار عدالت خواهی را با سرعت بیش تری به حرکت در می آورد. نمونه های بسیاری را می توان در جهان معاصر در کشورهای وابسته به بلوک شرق و شوروی سابق یافت. شیعیان جمهوری آذربایجان و دیگر کشورهای مشترک المنافع نمونه ای از این مساله می باشد.

از زمانی که نهضت عاشورایی در روز دهم محرم سال 61 هجری در کربلا اتفاق افتاد، تاکنون تنها نهضتی است که دایما به لحاظ عمق و قلمرو هم به لحاظ بینشی و هم منشی در حال گسترش در جهان است و این امر اختصاص و انحصاری به تشیع ندارد. این گونه است که ملت هند روز عاشورا را تعطیل رسمی می کند و آن روز را بزرگ می شمارد. این در حالی است که در فرهنگ هندو، همه روزهای سال روزهای جشن و سرور برای خدایان است و این ملت مانند مردم تایلند، کشور لبخندهاست، اما یک روز را به عزا و غم می نشیند و روز شهادت امام حسین(ع) را غم خود می شمارد.

نمادهای عاشورایی در کشورهای جهان

عاشورا و عاشورائیان در طول تاریخ با مظلومیت مواجه بودند. هرگز ستمگران اجازه ندادند تا عاشورا و عاشورائیان چنان که باید معرفی شود. رهروان عاشورا و عاشورائیان زمانی های دیگر، همواره با مشکلاتی بسیار مواجه بودند.

این فشارهای بیرونی گاه به اندازه ای بوده است که تغییراتی شگرف در برنامه های پاسداشت عاشورا پدید آمد. با همه این ها در گوشه و کنار جهان هنوز مراسم و برنامه هایی را می توان یافت که ارتباط تنگاتنگی با عاشورا و مراسم عاشورایی دارد، ولی تنها در اذهان اندکی از مردم علت این آیین ها و مراسم ها باقی مانده است.

در گوشه و کنار جهان آیین هایی را می یابید که ریشه در فرهنگ عاشورایی و آیین های آن دارد، ولی گرد و غبار تاریخ آن را تحریف کرده و حقیقت دیگری را بر جا گذاشته است. حتی در غرب آفریقا امویان گریخته از اندلس ، مراسم دروغین تمخریت را بنا می گذارند تا در برابر بیداری اسلامی برخاسته از عاشورا و احیاگری و اصلاح گری آن قرار گیرند. این گونه است که مردمان را به هزار روایت دروغین فریب می دهند و آن را روز رهایی بنی اسرائیل از دست فرعون،‌ روز فرود کشتی نوح بر کوه جودی و مانند آن می شمارند و مردم را به جشن و پایکوبی و شادی می خوانند.

عاشورا ستیزان فراموش کردند بگویند که اگر این روزها، در گذشته روزهای میمون و مبارکی بود، ولی با شهادت سرور جوانان بهشت به دست یزیدان،‌ این روز بر امت اسلام، روز مصیبت و غم شد و امت می بایست بر این عزا و مصیبت خون بگیرد. از این روست که با تبیین حقایق مردمان غرب آفریقا، دست از شادی کشیدند و روز عاشورا را روز مصیبت امت می دانند و دیگر به آیین امویان و وهابیان عمل نمی کنند.

در این جا با نگاهی گذرا به قاره های جهان،‌ بخشی از این آیین ها و مراسم هایی آیینی را که خاستگاه آن مراسم عاشورایی است، ذکر می کنیم.

عاشورا در سریلانکا

عاشورا در همه ملت های جهان به اشکال گوناگون حضور دارد. شاید شگفت انگیز باشد که در کشوری چون ترینیداد و توباگو در آمریکای لاتین، عاشورا به عنوان روز ملی همراه با کارنوالی باشد که همه اقوام و ادیان و مذاهب در آن حضور می یابند؛ چرا که در این روز شیعیان با اصل هندی در هنگام برگزاری مراسم عاشورایی با ارتش استعمارگر انگلیس رو به رو شدند و قیام بزرگی را علیه آنان برانگیختند و آغازگر قیام ملی علیه استعمارگران و در نهایت استقلال این کشور شدند. اکنون هر چند که روز ملی حوسا به معنای روز امام حسین(ع) کم تر ارتباطی دارد، ولی هنوز نمادهایی از قیام عاشورایی شیعیان را می توان در این مراسم یافت.

در هندوستان، هر روز می توان جشن و شادی را یافت؛ زیرا هر روز آن به نام یکی از الهه ها و خدایان است و مراسم شادی و جشن برای آن برگزار می شود. از این رو می توان که در طول سال آنان سرگرم شادی و جشن هستند ولی در همین هندوستان یک روز نه تنها روز عزای عمومی و تعطیل رسمی است بلکه همگان به احترام سرور و سالار شهیدان به ماتم می گیرند و می گریند و نشانه ها و علم های سیاه بر افراشته می شود و همگان از هندو و بودایی و سیک و مسلمان از سنی و شیعی در این مراسم شرکت می کنند.

اما در سریلانکا داستان به گونه ای دیگر رقم خورده است. در این کشور که اکثریت آن بودایی و کم تر هندو هستند، شماری 7 تا 10 درصدی مسلمان شافعی زندگی می کنند که در سال های پس از انقلاب اسلامی شماری شیعیان مستبصر نیز یافت می شود.

شگفت این که همین مردم مسلمان شافعی مذهب در طول سالیانی که بر ایشان از اسلامشان می گذرد برای امام جعفر صادق(ع) یک هفته مراسم مولودی و جشن برگزار می کنند و برای تکریم و تجلیل او سخنرانی و برنامه های متنوع دارند.

اما داستان عاشورا در این جا هم به گونه ای دیگر رقم خورده است. فردی به نام عبدالستار که گویا شهردار شهری به نام گورا گوتا ( کرونا گله) است داستانی شگفت را نقل می کند. وی می گوید: از حدود هفتصد سال پیش در این شهر مراسمی خاص برگزار می شود که ارتباط تنگاتنگی با تشیع و عاشورا دارد. در آن زمان حاکمی مسلمان به نام گالی بندره در این شهر حکومت می کرد که مادرش ایرانی و مسلمان بوده است. ایشان تنها فرزند حاکم قبلی این منطقه بود و حاکم از تمام زنان دیگرش هیچ فرزندی نداشت.

مادر مسلمان گالی بندره، فرزند خویش را بر پایه آموزه های اسلامی و فرهنگ و آداب آن تربیت و پرورش می دهد. اما زنان دیگر حاکم که فرزندی نداشتند، نسبت به این زن ایرانی مسلمان حسادت می ورزند و بر اساس یک توطئه و طراحی او را از بالای کوهی به دره پرت می کنند و به شهادت می رسانند.

گفته شده که پس از شهادت این زن به دست دشمنان حسودش، زن هر شب به خواب حاکم و مردم می آید و محل کشته شدن خود را نشان می دهد و همان محل قتل وی، تبدیل به مزار و مسجد می شود و مردم برای راز و نیازها و حوائج خود به آن جا می آیند. پس از آن هر سال ایام محرم، برای او مراسمی را برگزار می کنند و بر مزار آن شهیده گرد می آیند و عزاداری می کنند. در روز دهم از محرم که همان روز عاشوراست، مردم اطعام می کنند و آتش بزرگی را به یاد آتش گرفتن خیام حضرت اباعبدالله الحسین(ع) بر پا می کنند. این آتش از شب عاشورا تا شب یازدهم محرم روشن می بود و هر کسی به سهم خود هیزمی می آورد تا آتش تمام این دو شب برافروخته بماند و خاموش نشود. در روز عاشورا هم عده ای خود را مجروح و خونین می کردند تا به یاد روز عاشورای خونین امام حسین(ع) باشند.

البته عبدالستار می گوید که این مراسم در سالهای اخیر مانند سالیان قدیم ادامه نیافت و حتی رو به فراموشی رفت ولی او در صدد احیای آن است.

علی علیزاده نماینده سابق جامعه المصطفی العالمیه در سریلانکا می افزاید: این مراسم هم اکنون در این کشور برگزار می شود و با آن که دشمنان و مخالفان تلاش بسیاری داشتند تا این مراسم را از میان بردارند، ولی تا کنون نتوانستند و مردم از همه مذاهب و ادیان از جمله بودایی ها و هندوها در این مراسم شرکت می کنند.مردم سریلانکا این روز را کربلاده یعنی روز کربلا می نامند.

گفتنی است که عبدالستار در سالیان اخیر عضو شورای ایالتی و مشاور عالی رییس جمهوری سریلانکا بوده است.

عاشورا در اندونزی

مراسم عزاداری در شهرهای مختلف اندونزی از جمله پاری آمان، نیکولو، پیدی (در سوماترا) گرسیک، بانیووانگی و چند نقطه دیگرجزیره جاوه برگزار می شود. در جزیره جاوه محرم را «ماه سورا» (sura) و در منطقه آچه «ماه حسن و حسین » و در غرب سوماترا«ماه تابوئیک » می نامند. در دهه اول ماه محرم مردم جاوه وسوماترا غذای مخصوصی از جمله حلیم آماده می کنند تا بین مردم فقیر و اعضای خانواده و دوستان به اسم حضرت امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) توزیع نمایند.

دهه محرم در نظر مردم «آچه » محترم و به اصطلاح خودشان «تابو» است. بدین معنا که عدم توجه به آن را صحیح نمی دانندو معتقدند اگر کسی آن را نقض کند دچار حادثه ناگواری خواهدشد. در این دهه ازدواجی صورت نمی گیرد، وظایف مهم به تعویق می افتد و حتی کشاورزان به کاشت مزارع خود نمی پردازند. مراسم دیگری بنام «تابوت » توسط مردم اندونزی در شهر «پیدی »، درآستان «آچه » برگزار می شود. مردم محلی به همراه مردم جنوب هند (مهاجرین)، تابوتی را که سمبل تابوت امام حسین(ع) است درتمام روز بر روی دوش گرفته و هنگام غروب به دریا می سپارند.

این مراسم در شهرهای «نبکولو» و «پاری آمان » توسط سربازان جنوب هند و در نیمه اول قرن نوزدهم ترویج یافته است. تابوت فوق الذکر از نوعی چوب سخت، پارچه، کاغذهای رنگی و حتی از طلاساخته می شود. در نوک تابوت ساخته شده، براق (اسب تیزرو) قراردارد. امروز هزینه مراسم تابوت بیش از3 میلیون روپیه (معادل 1500 دلار) می باشد و مراسم تابوت بخشی از فرهنگ (میانگین کابائو) به ویژه مردم شهر به «میانگ کابائو» آمده و اگر به واسطه مشکلی نتوانند حضور پیدا کنند هدایا و کمکهای خود رابرای مدیر مراسم می فرستند. از مسائل جذاب و جنبی این مراسم نمایشهای «دبوس » وارد کردن آلات برنده در بدن و شکم،«سیلات » هنرهای رزمی و «ران وی » یا مسابقه قایقرانی می باشد.

اوج مراسم تابوت روز دهم محرم است. در صبحگاه، تابوت،داراگا، پانجا و عمامه امام حسین(ع) توسط دهها هزار نفر ازمردم «پاری آمان » که به صورت گروهی از بازار و خیابانهاحرکت می کنند به گردش درمی آید، مردم عزاداری که به آرامی درحرکتند بعضا با گریه های شدید و با فریاد بلند می گویند: هویاک تابوئیک، … هویاک (یا حسین)، این مراسم با غروب خورشید پایان می گیرد و تابوت به دریا سپرده می شود تا سبمل عزیمت براق امام حسین(ع) به آسمان باشد. مردم عزادار پس از غرق شدن تابوت،پارچه و کاغذهای رنگی و دیگر وسایل را که در ساخت آن به کاررفته، برداشته و به خانه های خود بازمی گردند. (1)

نکاتی از عاشورا در اندونزی

1- در اندونزی اول محرم به عنوان سال نو اسلامی (مشابه عیدنوروز) تعطیل است، در این روز مردم هجرت رسول اکرم(ص) را از مکه به مدینه که سرآغاز تاسیس تمدن اسلامی شده است، جشن می گیرند.

2- آقای جلال الدین رحمت رئیس بنیاد شهید مطهری در شهرباندونگ اندونزی، در یکی از سخنرانیهای خود در مسجد المنوره گفته است: با تاسیس سلسله فاطمیه در مصر که از فرزندان فاطمه زهرا(س) بوده اند مسجد و دانشگاه الازهر توسط شیعیان ساخته شد وروز عاشورا به عنوان روز عزا و گریه و ماتم به مناسبت شهادت امام حسین(ع) گرامی داشته می شد، لیکن با آمدن صلاح الدین ایوبی و پذیرش مذهب شافعی مراسم این روز با نابودی شیعیان از بین رفت و دهم محرم روز شکرگزاری و خوشحالی شد.

3- مقامات دولتی شهر «پاری آمان » در خصوص مراسم عاشورا می گویند این مراسم صرفا «یک جشن مردمی است » بدیهی است هدف دولت در تشویق استمرار این مراسم جلب هر چه بیشتر گردشگرها و توریستهای خارجی است. (2)

عاشورا در ترینیداد و توباگو

ترینیداد و تاباگو کشوری در منطقه آمریکای لاتین و دریای کارائیب است. این کشور در شرق گویان قرار دارد. در این کشور آیینی برگزار می شود که همه اقوام و مذاهب در آن شرکت فعال دارند. نام این آیین حوسی(Hosay) نام دارد. اکنون این آیین به شکل کارنوال برگزار می شود.

قرن هیجدهم گروهی از مسلمانان به سبب مبارزه با انگلیسی ها از هند اخراج می شوند. این افراد به ترینیداد و توباگو از مستعمرات انگلستان آورده می شوند. با توجه به آثاری که در این کشور وجود دارد، می توان حدس زد که بیش تر ایشان از شیعیان بودند. از این رو که در روز عاشورا در این کشور تعطیل می باشد و نام امام حسین(ع) در شکل تحریف و تصحیف شده آن به کار می رود. حوسی همان تعریف کلمه حسین (ع) است.

از اسامی متداول در این کشور چون حسین، عباس و علی می توان دریافت که توده مردم تبعیدی از شیعیان بودند.

به نظر می رسد در هنگامی که انگلستان بر این کشور حکومت می کرد، شیعیان ماه محرم را عزاداری می کردند و در روز عاشورا به خیابان آمده و دستجات عزاداری را برپا می داشتند. در یکی از سال ها، دولت انگلستان مجوز برگزاری مراسم عاشورایی را نمی دهد ولی شیعیان هندی هرگز نمی پذیرند که این مراسم برگزار نشود. از این رو، مانند سالیان گذشته به خیابان آمده و دستجات عزاداری راه می اندازند. سربازان انگلیسی با آنان درگیر شده و شماری را به شهادت می رسانند.

این گونه بود که درگیری به شدت میان انگلیسی ها و شیعیان آغاز می شود و در این میان دیگر گروه های قومی و دینی نیز به میدان می آیند و در برابر انگلیسی های ستمگر مقاومت می کنند. این گونه است که شهر پورت آوسپین یک پارچه قیام می شود. مقاومت مردم در نهایت نتیجه می دهد و زمینه برای استقلال این کشور فراهم می آید. این گونه است که همه گروه های قومی و دینی روز عاشورا را به عنوان سالگرد قیام مردمی علیه استعمارگران انگلیسی گرامی می دارند و در مراسم عاشورایی شیعیان شرکت می کنند.

در یک برهه زمانی، اصل مراسم لوث می شود و تنها نمادهای عاشورایی در مراسم روز ملی مورد استفاده قرار می گیرد. این گنه است که با گذشت زمان تغییرات بسیاری در این مراسم داده می شود.

هم اکنون، همه ساله در ایام محرم به ویژه دهه نخست آن مراسم های خاصی در این کشور برگزار می شود که همراه با رقص و موسیقی و طبل و دیگر آلات موسیقی می باشد.

آنان در روز هشتم و نهم محرم دو عده ماه درست می کنند که یکی از آن ها سبز و دیگری قرمز می باشد. ماه سبز به نام امام حسن(ع) و ماه قرمز به نام امام حسین (ع) نام گذاری می شود. جنس این ماه ها ا زگل می باشد و مردم آن را بر دست گرفته و با آن می رقصند. وزن هر ماه 250 تا 300 پوند می باشد که چند نفر آن ها را حمل می کنند. این ماه ها در کل شب رقصانده می شود و هر نفر به شکلی می تواند 5 دقیقه آن را برقصاند.

شب نهم در اصطلاح آنان مون نایت نامیده می شود که در آن شب نیز ماه های سبز و سرخ تا صبح در دست افراد گردانیده و رقصانیده می شود. بیش تر افراد در این مراسم با پای برهنه شرکت می کنند.

در روز عاشورا،‌تمام این چیزهایی را که درست کرده اند، به نزدیک دریا می برند و در محلی که از پیش آماده کرده اند، قرار می دهند. آن گاه توسط یکی از روحانیون اهل سنت بر آن ها نماز می خوانند و سپس ماه های امام حسن(ع) و امام حسین(ع) را به دریا می اندازند. این برنامه تا چهل روز یعنی اربعین ادامه می یابد.

در این مراسم همه مسلمانان ، هندوها و مسیحیان شرکت می کنند و با صدای بلند این کلمات را تکرار می کنند: حوسی پی پل.

آنان حسینیه های موقتی با مقوا و پارچه درست می کنند و با کفش داخل آن نمی روند. این حسینیه ها از احترام ویژه ای برخوردار می باشد. هر شب حلوایی درست کرده و میان مردم پخش می کنند. در این شب ها مراسم خاصی دارند که چیزی شبیه نماز است ولی نماز نیست. یکی از روحانیون اهل سنت چیزهایی را می خواند و با چیزهایی هم دود زیادی تولید می کنند. پرچم های زیادی در رنگ های مختلف در مکان هایی که چهارگوشه آن پرچم قرار می گیرد ، قرار می دهند و چیزی را روسن می کنند و دور آن طواف می دهند. در این میان ده تا دوازده نفر ایستاده و دسته بسته چیزی را می خوانند. جالب این که شخص مسیحی است ولی اسامی وی محمد، ‌علی ، حسن ، نرگس، عباس و مانند آن است.

در گزارشی در یکی از روزنامه های محلی شهر پورت آوسپین درباره این روز نوشته شده بود که امام حسن(ع) و امام حسین(ع دو نوه پیامبر اسلام بودند که به دست یزید در روز عاشورا کشته شدند.

جالب این که در این دهه محرم، همه نمادها همان نمادهای عزاداری امام حسین(ع) است که در میان شیعیان هند اکنون رواج دارد. پرچم ها،‌علم ها و ضریح ها همانند سابق می باشد. تنها تفاوتی که در این فستیوال یا کارناوال حوسی تغییر یافته است، پایکوبی و رقص است. آنان در روز عاشورا، سرود می خوانند و تمام شب را به پایکوبی سر می کنند و حتی مسیحیان و هندوها این جشن را با شراب خواری همراه می کنند.

وقتی از آنان درباره برنامه های ایشان از محرم تا بیستم صفر پرسیدم ، گفتند پدران ما این برنامه ها را داشته اند و ما آن ها را حفظ کرده ایم. پدران ما این ماه های سبز و قرمز را امام حسن و امام حسین می دانستند و طبل ها را نماد و نشانه ای از لشکر یزید می گرفتند.

در این کشور یک جمعیت و تشکل بزرگ ده هزار نفری وجود دارد که به نام حوسی مشهور هستند. این گروه در سراسر کشور پراکنده اند و رهبر آنان امام علی حمدو نام دارد. (3)

تحریف عاشورا در سنگال

روز دهم محرم در سنگال معروف به تَمخَریت مي‌باشد، این روز از طرف دولت تعطیل رسمي ‌اعلان شده است. برنامه‌هاي خرافی در این روز عبارتند از:

1) دید و بازدید به عنوان عید.

2) مراسم گاو کشی، قبل از عاشورا، محل‌هاي مخصوصی برای فروش گاو مهیا مي‌کنند و تعداد زیادی گاو در این ایام خریداری می. شود، تا این که در روز عاشورا و در ملأ عام و اغلب جلو درب مساجد ذبح شود و گوشت آن را بین مردم اعم از فقیر و غنی توزیع کنند.

3) شب عاشورا مردها لباس زنها و زنها لباس مردها را مي‌پوشند و به طور دسته جمعی به کوچه و خیابان آمده و مشغول به رقص و پای کوبی مي‌شوند.

4) در این شب دزدی مباح و حلال مي‌باشد، تعدادی از جوانان و نوجوانان اقدام به دزدی مي‌کنند، اگر چیزی دزدیدند حلال و صاحب مال حق استرداد را ندارد. این منظره در روستاها و شهرهای غیر داکار بیشتر مورد عنایت است، فلذا مردم در این شب زود درب منازل و مغازه‌ها را بسته و کلیه اثاث‌هاي در دسترس را مخفی می. کنند.

5) شب دهم اغلب خانواده‌ها غذا را به طور دسته جمعی مي‌خورند و معتقدند که اگر کسی در این شب شکم خود را پر نکند خداوند آن را به وسیله آتش جهنم پر خواهد کرد، و اگر کسی گرسنه بماند تا سال آینده در فقر و فلاکت به سر مي‌برد، فلذا در این شب خیلی پر خوری مي‌کنند.

6) روزه گرفتن روز دهم یک سنت مؤکد نزد اکثریت این خلق خداست. بعضی‌ها مي‌گویند که در این روز حضرت یوسف از زندان آزاد شده و حضرت موسی از آب عبور کرده و کشتی حضرت نوح در این روز بر روی کوه جودی مستقر شده و حضرت یونس هم در چنین روزی از شکم «وال» نجات پیدا کرد و……

انسان وقتی این برنامه‌ها را مشاهده مي‌کند به یاد جمله معروف زیارت عاشورا مي‌افتد که (إن هذا یومٌ تبرّکَت به بني أميه و ابن آكلة الأكباد اللّعين ابن اللعّين ) و (هذا يومٌ فرحت به آل زياد و آل مروآن بقتلهم الحسين(ع)).

و مسلماً این خزعبلات که مردم ساده لوح انجام مي‌دهند از تحریفات بنی أمیّه علیهم لعنة الله و الملائکته و الناس أجمعین، است. اگر مردم واقعه کربلا را بدانند اصلا این اعمال را انجام نخواهد داد.

در مقابل این پدیده حوزه مسئولیت بسیار سنگینی داشت، فلذا چند سالی است که اقدام به برگزاری مراسم عاشورا در مناطق مردمي ‌کرده است، و الحمد لله اثرات بسیار قابل توجهی داشته است، بنا به قول معتمدین از شیعه در مناطقی که ما اقدام به برگزاری مراسم کرده ایم این خرافات به طور چشمگیری کم شده است. در ضمن محرم سال پیش یکی از اساتید حوزه، جمعه‌ها در رادیو سنگال برنامه هایی تحت عنوان تاریخ کربلاء اجراء مي‌کند که این برنامه نیز به نوبه خود مؤثر بوده است.مهم ترین برنامه ای که حوزه در این خصوص اجرا کرد و بسیار هم مؤثر واقع شد، برگزاری سمینار بین المللی عاشورا در محرم امسال بود.

همین تلاش موجب شد تا در سال های اخیر همین قدر بس که مراسم تمخریت معروف برای اولین بار بسیار کم رنگ بود، به طوری که خود سنگالی ها تعجب کرده بودند. امیدواریم بتوانیم برای سال آینده با توسعه مراسم و تبلیغات، این تقالید و طقوس اموی را ریشه کن کنیم "و ما ذلک علی الله بعزیز".

یکی از برنامه های که داشتیم استفتاء از شیوخ طرق صوفیه و برخی شخصیت های علمي‌ برجسته، در خصوص انجام بعضی خرافات که توسط عوام الناس در روز عاشورا، بود. برخی از شیوخ به طور کتبی جواب داده اند و بعضاً هم قول داده اند که جواب بدهند، و تعدادی هم به طور شفاهی جواب دادند که این اعمال جشن و سرور هیچ جایگاهی در شریعت اسلام ندارد و مسلماً از مختلقات حکومت اموی است به جهت پوشیدن آن جریحه بزرگی که در حق اهل بیت رسول الله(ع) روا داشته اند. و علت این که جواب کتبی ندادند این بود که می گویند این بحث نزد عوام الناس صبغه طائفی دارد و آنان نمی خواهند در مسائل طائفیه انخراق پیدا کنند.(4)

پی نوشتها:

1- گفتگو با طلاب اندونزیایی،1377.

2- سفر به اندونزی، م. ح کاشانی، 1375.

3- سفر به ترینیداد و توباگو، معظم علی عون، 1375

4- عاشورا در سنگال، سید محمد شاهدی 1387