جنگ نرمِ استضعافِ فکری مردم

بسم الله الرحمن الرحیم

جنگ نرم، خطرناک ترین جنگی است که با حیات طیب و زندگی پاک و حقیقی مردم را تهدید می کند و خوشبختی و سعادت دنیا و آخرت ایشان را بر باد می دهد و تباه می سازد. جنگ نرم، جنگ سلطه بر عقول و قلوب بشر است، به طوری که به تعبیر امیرمومنان امام علی(ع) مقتولان این جنگ، مردگان رونده بر خاک و فاقدان هویت انسانی هستند. انسان هایی که از انسانیت تهی شده و تنها به یک ابزار زنده متحرک و بردگان بی چون و چرا سلطه گران مستکبر و ستمگر تبدیل شده اند. بردگانی که همانند یک ماشین عمل می کنند و بر اساس فرمان ستاد مشترک زر و زور و تزویر خواسته های آنان را برآورده ساخته و به عنوان استثمار شدگان در خدمت لذات و شهوات و منافع مادی و زودگذر دنیوی آنان عمل می کنند و هنگامی از خواب غفلت تحمیلی بیدار می شوند که دیگر دیر شده و خواهان مجازات مضاعف مستکبران می شوند که خود عامل تقویت آنان بوده اند. خداوند به صراحت در آیات 97 و 98 سوره نساء می فرماید: تن دادن مستضعفان به سلطه كافران و مشركان و عدم اقدام آنان به هجرت با وجود توانايى، از مصاديق ستم به نفس است. پس آنان خودشان به خودشان ظلم می کنند. از همین روست که خداوند در آیات 31 تا 33 سوره سباء بیان می کند که مستضعفان خود شرایطی را فراهم آورده اند که تحت استضعاف و استثمار قرار گیرند.(هم چنین نگاه کنید: ابراهیم، آیه 21)

از نظر قرآن، مستضعفان در جنگ نرم، به عنوان مهم ترین ابزار در دست مستکبران و افزایش هیبت و قدرت و ظلم ایشان، نه تنها مقصر هستند که اجازه سلطه فکری و فرهنگی به دشمنان خویش داده اند، بلکه مجازات آنان نیز دو چندان و مضاعف با سلطه گران مستکبران آنان است؛ زیرا اگر پیروی و اطاعت بی چون و چرای آنان نبود، حقوق دیگرانی از خردمندان و مصلحان و صالحان به دست مستکبران سلطه گر تباه نمی شد؛ چنان که به همراهی و همدلی و همکاری مستضعفان صدر اسلام حق معصومان(ع) از ولایت و خلافت ظاهری سلب شد و خلافت سلطنتی بر پا شد.

استثمار، هدف استضعاف فکری و فرهنگی

واژه استضعاف از ضعف و ناتوانی در اصطلاح قرآنی در برابر استکبار به کار رفته است و در حقیقت نتیجه رفتار استکباری گروه متکبر و مستکبر است که گروهی دیگر در استضعاف و ناتوانی قرار می گیرند. استضعاف به معنای طلب ضعف برای گروهی از مردم از سوی گروهی دیگر است که مستکبر شمرده شده اند.(نگاه کنید: التّحقيق فى كلمات القرآن الكريم، حسن مصطفوی ، ذیل واژه ضعف)

استضعاف در کاربردهای قرآنی بیش تر در حوزه رفتار اجتماعی و سیاسی در تقابل با استکبار سیاسی و اجتماعی به کار رفته است. در حقیقت یکی از مفاهیم کلیدی در حوزه فرهنگ اصطلاحات سیاسی قرآن به شمار می رود؛ زیرا با شناخت این گروه می توان مستکبران سیاسی را شناسایی کرد و حقیقت هویت و ماهیت استکبار را دانست؛ زیرا بر پایه سخن مولی الموحدین امیرالمومنین(ع) «تعرف الاشیاء باضدادها؛ هر چیزی را با ضدش می توان شناخت» زمینه شناخت استکبار و مستکبر با شناخت مستضعف و استضعاف فراهم می شود.

از نظر قرآن، توجه به اهداف استضعاف کمکی شایان می کند تا انسان خطر استکبار را شناخته و برای جنگ و مقابله با آن همه امکانات را بسیج کند؛ زیرا فهم مفهوم استضعاف و شرایط بسیار خطرناک مستضعفان به انسان این آگاهی و شناخت را می بخشد که اگر به جنگ استکبار برنخیزند، همه سعادت و خوشبختی را به یک جا تباه کرده و سعادت دنیا و آخرت خویش را از دست خواهند داد.

البته باید توجه داشت که استضعاف می تواند در قالب استضعاف بدنی یا فکری تحقق یابد؛ ولی آن چه برای مستکبران مهم و اساسی است، ضعف بدنی نیست؛ زیرا هدف مستکبران بهره گیری هر چه بیش تر از توانایی و امکانات دیگران برای لذت و سود بیش تر خویش و تامین خواهش های نفسانی مادی و دنیوی است؛ این در حالی است که ضعف بدنی و فیزیکی، شرایط را برای استثمار یا به طور کامل از میان می برد یا کم ارزش و بها می سازد. از همین روست که تمامی تلاش مستکبران، استضعاف فکری و فرهنگی است تا بتوانند از مستضعفان به عنوان گاوان شیرده با بهره وری بالا ، بیش ترین بهره و سود را برده و همه خواسته ها و خواهش نفسانی خویش را با استثمار و بهره کشی از این گروه بر آورده سازند.

بنابراین، هدف مستکبران از استضعاف دیگران، در راستای استثمار و بهره کشی بیش تر و بهره وری بهتر از مردم به عنوان ابزارها و امکانات مادی و دنیوی است و این هدف مهم جز از راه استضعاف فکری و فرهنگی فراهم نمی شود.

استثمار، از ریشه ثمر و میوه دادن، به معنای بهره‌كشى يك طرفه و واداشتن كسى را به كارى و بهره گیری از دستْ رنج دیگری است.( فرهنگ اصطلاحات معاصر، نجفعلى ميرزايى، ص‌61‌؛ فرهنگ فارسى معين.)

به سخن دیگر، استضعاف بدنی و فیزیکی نه تنها مفید فایده ای برای مستکبران نیست، بلکه درجهت تضاد با منافع ایشان است؛ زیرا با نیروهای ناتوان تنها باید هزینه های نگه داری را پرداخت کنند و کم ترین سود را داشته باشند یا حتی سودی از این استضعاف نبرند. هماره گاوان پروار شده و شیرده مطیع آن چیزی است که هدف مستکبران را فراهم می آورد. خداوند به صراحت از این هدف مهم مستکبران پرده بر می دارد و می گوید مستکبران بر آن هستند تا از مستضفان بهره کشی کرده و آنان را به استثمار خویش در آورند. از این رو، شرایط را به گونه ای فراهم می آورند که این هدف مهم بر آورده شود و تحقق یابد.

از نظر قرآن، مستضعفی که قابل بهره برداری و بهره کشی نباشد، حذف فیزیکی می شود؛ زیرا مانع جدی بر سر راه استثمار و بهره کشی است. قتل و کشتن افرادی غیر قابل استفاده در دستور کار مستکبران است و آنان هرگز هزینه ای در جایی نمی کنند که سودی نداشته باشد و جایی نمی خوابند که آب در زیرش برود.(قصص، آیه 4)

خداوند در آیات قرآنی بیان می کند که چگونه نظام فرعونی با بهره گیری از روش استضعاف فکری و فرهنگی، در کنار دیگر روش ها، به استثمار شدید بنی اسرائیل رو آورده و از زنان ایشان بهره کشی جنسی می کرد.(شعراء، آیات 16 و 22؛ قصص، آیه 4؛ غافر، آیات 24 و 25؛ بقره، آیه 49)

مستکبران با استثمار به ویژه از زنان، آنان را به خودفروشی وا داشته و از درآمد آنان برای رفاه و آسایش بیش تر خود سود می برند.(نور، آیه 33؛ نساء، آیه 19)

از نظر قرآن، تکبر فرعونی از یک سو و افسادگری و هنجارشکنی از سوی دیگر در نظام هایی فرعونی موجب می شود که استثمار جنسی به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای سلطه در این نوع نظام ها در بیاید، به طوری که بیش تر جلوه استثمار جنسی در این نوع نظام ها خودنمایی کند. برنامه های نسل کشی در قالب تنظیم خانواده و حذف فیزیکی کودکان و سقط و قتل آنان، برای مدیریت زنانی است که به استثمار کشیده می شوند؛ زیرا وجود کودک و تقویت عواطف مادری موجب می شود که استثمار جنسی با مشکل و بحران مواجه شود؛ از این روست که حفظ و زنده نگه داشتن زنان در کنار بی حیا کردن آنان همراه با قتل کودکان در دستور کار مستکبران استثمارگری قرار می گیرد که با این رویه سلطه خود استمرار بخشیده و مستضعفان فکری و فرهنگی را به خدمت لذات و شهوات خویش در می آورند.(قصص، آیه 4؛ غافر، آیات 24 و 25؛ بقره، آیه 49؛ ابراهیم، آیه 6؛ اعراف، آیات 127 و 141)

هماهنگی زر و زور و تزویر در استضعاف

از نظر قرآن، مهم ترین دشمن بشریت، زرمداران و ثروتمندانی هستند که اعتقادی به پروردگاری خدا و رستاخیز حساب و کتاب ندارند. اینان هستند که زورمندان به خدمت می گیرند و آنان را مدیریت و رهبری می کنند تا اهداف ناپاک وخبیث آنان را تامین کند. این گونه است که هماره پشت دولتمردان شمشیر و سیاستمداران فریب، ثروتمندانی هستند که هدایت کننده واقعی حکومت و حاکمیت هستند؛ زیرا قدرت در خدمت ثروت است؛ چنان که تزویر در خدمت قدرت و ثروت قرار می گیرد.

خداوند در آیاتی چند از جمله هماهنگی کامل میان زر و زور و تزویر یعنی ثروت، قدرت و فریب سخن گفته و بیان داشته که زر ثروتمندان، ششمیر قدرتمندان و تزویر سیاستمداران چگونه به استضعاف فکری و فرهنگی مردم و استثمار از آنان ختم شده است. خداوند می فرماید: إِلَى فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَقَارُونَ فَقَالُوا سَاحِرٌ كَذَّابٌ. فَلَمَّا جَاءَهُمْ بِالْحَقِّ مِنْ عِنْدِنَا قَالُوا اقْتُلُوا أَبْنَاءَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ وَاسْتَحْيُوا نِسَاءَهُمْ وَمَا كَيْدُ الْكَافِرِينَ إِلَّا فِي ضَلَالٍ؛ موسی را با بینات روشن به سوی فرعون و هامان و قارون فرستادیم؛ اما آنان گفتند: افسونگرى شياد است؛ پس وقتى حقيقت را از جانب ما براى آنان آورد، گفتند: پسران كسانى را كه با او ايمان آورده‏ اند، بكشيد! و زنانشان را زنده بگذاريد و بی حیا کنید، ولى نيرنگ كافران جز در گمراهى نيست.(غافر، آیات 24 و ۲۵)

خداوند در آیات قرآنی بیان کرده که قارون ثروتمندی از قوم موسی(ع) و از اسباط بود که در خدمت اقباط و فرعونی ها قرار گرفته و در راستای منافع نظام فرعونی عمل می کرد.

در نظام های استکباری دشمن تلاش می کند تا نخست ثروتمندان از جبهه مقابل را به جبهه خود منتقل کند؛ زیرا این افراد به سبب ثروتمندی و روحیات خاص آن ، آمادگی بیش تری برای همکاری و همراهی و همدلی دارند و در جنگ نرم تسلیم سلطه دشمن می شوند و در راستای مطامع و منافع دشمن حرکت می کنند. این گونه است که قارون در خدمت دشمنان مستکبر قرار گرفت و با تفاخر نمایی و فخر فروشی کار می کرد تا بنی اسرائیل در خدمت مستکبران باقی مانده و رویه و رفتاری مستکبران را به عنوان بهشت موعود بپذیرند.(قصص، آیات 76 تا 83) از نظر قرآن ثروتمندان اهل اتراف و رفاه زدگی هستند و همین رفاه زدگی و روحیه اتراف موجب می شود که به هنجارها پای بند نبوده و پرده دری و فسق و فجور را پیشه کنند.(اسراء، آیه 16)

هم چنین سیاستمدارانی چون هامان که گاه لشکری برای خود از لباس شخصی ها به خدمت می گیرند، گاه با تزویر و گاه با زور یا آمیخته ای از آن دو در خدمت نظام استکباری در راستای استضعاف فکری و فرهنگی مردم عمل می کنند.(قصص، آیات 8 و 38؛ غافر، آیه 36)

همین افراد که عالمان به ظاهر زیرک و تیزهوش هستند از علم خویش در خدمت استضعاف فکری و فرهنگی مردم بهره می گیرند و با ابزارهایی فریب از رسانه های دیداری وشنیداری که در گذشته سحر و جادو و شعر و مانند آن بود و امروز فیلم و ماهواره و رسانه های تصویری و صوتی با فن آوری های پیشرفته تلاش می کنند تا مردم را در خدمت خویش حفظ کنند و مومنانی که به تقابل جنگ نرم و رسانه ای آنان رفته اند به عنوان دشمنانی مطرح کنند که می خواهند جلوی رشد و پیشرفت ایشان را بگیرند. اینان خانه های عنکبوتی خویش را بناهای استوار جلوه می دهند و افکار پلید و خبیث خود را در زر ورقی از حقوق بشر و رشد و پیشرفت و توسعه به مردم نشان داده و آنان را فریب می دهند تا این گونه سلطه استکباری خویش را حفظ یا گسترش دهند.(عنکبوت، آیه 41 و آیات دیگر)

بهره گیری از علومی چون روان شناسی و روان شناسی اجتماعی و مردم شناسی و مانند آن ها در راستای اهداف استثماری مستکبران از مهم ترین ابزارهایی است که بلعم باعوراها و هامان ها را به عنوان مهم ترین خطر برای مردم در جنگ نرم تبدیل کرده است. تزویرگری آمیخته با سیاست های دروغین و تزیین گری باطل به حق از جمله روش هایی است که در استضعاف مردم به کار گرفته می شود. این گونه است که مردم حق طلب و عدالت خواه به عنوان تروریست معرفی می شوند که می خواهند در زمین فساد کنند یا دین و آیین صلح طلب لیبرال دمکراسی را تغییر دهند و مردم را به خشونت و کشتار سوق دهند. این تبلیغاتی است که به طور رسمی از سوی فرعون و نظام استکباری برای فریب مردم و استضعاف فکری وفرهنگی ایشان به کار گرفته می شود:

فَلَمَّا جَاءَهُمْ بِالْحَقِّ مِنْ عِنْدِنَا قَالُوا اقْتُلُوا أَبْنَاءَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ وَاسْتَحْيُوا نِسَاءَهُمْ وَمَا كَيْدُ الْكَافِرِينَ إِلَّا فِي ضَلَالٍ؛ وَقَالَ فِرْعَوْنُ ذَرُونِي أَقْتُلْ مُوسَى وَلْيَدْعُ رَبَّهُ إِنِّي أَخَافُ أَنْ يُبَدِّلَ دِينَكُمْ أَوْ أَنْ يُظْهِرَ فِي الْأَرْضِ الْفَسَادَ؛ پس وقتى حقيقت را از جانب ما براى آنان آورد گفتند: پسران كسانى را كه با او ايمان آورده‏ اند، بكشيد! و زنانشان را زنده بگذاريد و بی حیا کنید! ولى نيرنگ كافران جز در گمراهى نيست ؛ و فرعون گفت: مرا بگذاريد موسى را بكشم تا پروردگارش را بخواند! من مى‏ ترسم آيين شما را تغيير دهد يا در اين سرزمين فساد كند. (غافر، آیات 25 و۲۶)

از این آیات قرآنی و آیات دیگر به دست می آید که هماهنگی کاملی میان زر و زور و تزویر برای استضعاف فکری وفرهنگی مردم در جریان است تا اهداف استثمار و استکباری آنان به آسانی و بدون موانع تحقق یابد. از همین روست که خداوند از اتفاق و اجماع فکری و فرهنگی اندیشکده راهبردی نظام استکباری سخن به میان می آورد و می گوید که آنان در استفاده از همه ابزارها از قتل و تهدید و سحر و فریب و تبلیغات و مانند آن متفق بوده و برای رسیدن به اهداف استکباری خویش یک رویه و برنامه را پیش می گیرند و بر اساس آن عمل می کنند. به عنوان نمونه از آیات 23 تا 25 سوره غافر به دست می آید اندیشکده اصحاب زر و زور و تزویر یعنی قارون و فرعون و هامان به این نتیجه رسیده است که زنان را بی حیا کنند.

جریان استکباری برای حفظ سلطه خویش و استمرار استثمار با تشکیک در صداقت، صحت و سلامت اهداف مصلحان و ایجاد جنگ روانی تلاش می کند تا حقایق را وارونه جلوه دهد.(همان؛ اعراف، آیه 75)

از دیگر رویه هایی که آنان به کار می گیرند، ایجاد اختلاف و دو دستگی میان مردم (قصص، آیه 4) و بهره گیری از افرادی از هم جنس از مردمان و ایجاد سرمشق و الگوهای مردمی دروغین است تا بتوانند این گونه مردم را در مسیر قرار دهند که خودشان می خواهند. از همین روست که نظام استکباری فرعونی از قارون و بلعم باعورا برای اهداف خود بهره گرفت و از مردم بنی اسرائیل الگوهایی علمی و اقتصادی را مطرح و معرفی می کند که به عنوان نمادهای آن مردم باشند. امروز نیز از همین رویه استفاده می شوند و کسانی را به عنوان نمادهای علمی و فرهنگی و اقتصادی معرفی می کنند که در خدمت اهداف استکباری و استثماری آنان هستند. دادن جوایز اسکار و انتخاب افرادی به عنوان برترهای علمی و اقتصادی و فرهنگی در مجامع به ظاهر جهانی و معرفی به عنوان فرهیختگان جامعه اسلامی از روش هایی است که در طول تاریخ مورد استفاده بوده است.

مستکبران با هماهنگی کامل تلاش می کند تا سلطه فکری و فرهنگی استکباری و استثماری خویش را حفظ کنند؛ از همین روست که شبانه روز مستضعفان را تحت بمباران افکار نادرست و مکارانه و فریبکارانه خود قرار دهند و اجازه ندهند تا دمی بیرون از اهداف خبری و رسانه ای آنان باشند. آنان را چنان احاطه می کنند که فرصت تدبر وتفکر پیدا نکنند. هجوم رسانه ای مخرب چنان است که شب و روز نمی شناسد. خداوند در این باره می فرماید: وَقَالَ الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا بَلْ مَكْرُ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ إِذْ تَأْمُرُونَنَا أَنْ نَكْفُرَ بِاللَّهِ وَنَجْعَلَ لَهُ أَنْدَادًا وَأَسَرُّوا النَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذَابَ وَجَعَلْنَا الْأَغْلَالَ فِي أَعْنَاقِ الَّذِينَ كَفَرُوا هَلْ يُجْزَوْنَ إِلَّا مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ ؛ و كسانى كه مستضعف بودند به كسانى كه مستکبر بودند، مى‏ گويند: نه! بلكه مکر و نيرنگ شب و روز شما بود، آنگاه كه ما را وادار می کرديد كه به خدا كافر شويم و براى او همتايانى قرار دهيم و هنگامى كه عذاب را ببينند پشيمانى خود را آشكار كنند و در گردنهاى كسانى كه كافر شده‏ اند غلها مى ‏نهيم آيا جز به سزاى آنچه انجام مى‏ دادند مى ‏رسند. (سباء، آیه ۳۳)

پس دشمنان در جنگ نرم برای رسیدن به اهداف خود شبانه روز مردم را بمباران خبری می کنند و آنان را فریب می دهند و اجازه نمی دهند تا به امری دیگر فکر کنند. ایجاد گفتمان سازی از این طریق و تواتر سازی یعنی تکرار یک مطلب دروغ از طریق رسانه های گوناگون تصویری و دیداری و شنیداری به طوری که مخاطب پیام گمان کند که مطلب حق است، از روش هایی است که در جنگ نرم به کار می گیرند. این شیوه در بسیاری از کشورها و مردم جواب داده است. غرقه سازی به گونه ای انجام می گیرد که شنونده پیام جز پذیرش آن چاره ای نداشته باشد.

سخن درباره جنگ نرم بسیار است و در آیات قرآنی ابعاد گوناگونی از آن بیان شده است. در این جا به همین مقدار بسنده می شود و ادامه بحث به وقت و فرصتی دیگر موکول می گردد.