مبلغان مسيحي در آفريقا
يكي از دوستان مأموريتي به آفريقا داشت و چند سالي در آن جا بود. وي مي گفت مدتي در تانزانيا، رواندا، سيرالئون، بروندي، كنگو و كنيا بودم. در ميان مردماني زندگي كردم كه خيلي از فرهنگ به دور بودند و فقر فرهنگي بيش از فقر اقتصادي در ايشان نمود داشت.
روزي به يكي از روستاهاي دور قبايلي رفتم كه هنوز به همان صورت انسان هاي نخستين زندگي مي كردند. جالب بود كه در آن جا با يكي از كشيش ها مواجه شدم كه ساليان سال در ميان آن ها زيسته بود. با آنان غذا مي خورد و نشست و برخاست داشت و به زبان بومي ايشان (سواحلي) سخن مي گفت. او جائي مي زيست كه اصولا هيچ روحاني و عالم اسلامي حاضر نمي شود به آن جا برود و اين چنين مردم وار با آنان زندگي كند و بخواهد به آنان آموزش ديني بدهد.
ايشان مي گويد: شبي در يكي از شهرهاي كوچك و دورافتاده، گروهي از بچه هاي خياباني را ديدم كه دور كسي جمع شده اند. جلو رفتم تا ببينم چه كسي است و چه مي كند؟ ديدم كشيش مسيحي است كه در آن شب هاي تاريك به بچه ها رياضيات درس مي دهد. اين بچه هاي خياباني برخي به ديوار تكيه داده، برخي دراز كشيده و برخي نيز چمباتمه زده و به حرف هاي معلم گوش مي دادند.
اين دوستم به سبب ماندن در ميان همين بوميان به بيماري مالاريا دچار مي شود و نزديك بود جانش را از دست بدهد ولي به كرامت و معجزه اي از مرگ حتمي رهايي يافت. البته ايشان تنها نيستند دوستان ديگري را مي شناسم كه در اين راه بچه خودشان را از دست داده اند و يا كساني كه حتي جانشان را از دست داده و شهيد شده اند، چنان كه دوست ديگري مي گفت كه يكي از اين دوستان كه در آفريقاست به يك بيماري خاص دچار شده كه قدرت ايستادن ندارد و تا مي خواهد چند دقيقه اي سر پا بماند به زمين مي افتد.
به هر حال دوست گرامي ما مي گفت برخي گمان كرده اند كه مسئوليت عالم، تدريس و تحقيق است و تبليغ را فراموش كرده اند در حالي كه همه آموزش ها در راستاي تبليغ و فرهنگ سازي ديني است.
اگر كسي اخلاص و ايثار نداشته باشد كارش هيچ ارزشي ندارد و در نهايت هم دنيا و هم آخرت خود را از دست مي دهد. آن عالمي كه به عنوان مديرمدرسه علميه يا مدرس و استاد حوزه انتخاب مي شود بايد به اين نكته توجه كند كه هدف اصلي، تبليغ است و مي بايست به هر ترفند و شيوه اي شده معارف اسلامي و وحياني را به گوش ديگران برساند. اين همان جهادي است كه بايد در عصر جهاد فرهنگي انجام داد. اين همان ديپلماسي عمومي است كه دولت اسلامي مي بايست در پيش گيرد.
اگر كساني كه از حوزه ها و يا هر ارگان فرهنگي ايراني به خارج مي روند، با اخلاص و ايثار در پي تبليغ دين نباشند از همان اول شكست خورده اند و نتوانسته اند حتي ماموريت ديپلماتيك خود را انجام بدهند؛ زيرا هدف آن است كه مردم را با اسلام و فرهنگ ايراني اسلامي آشنا سازيم و اين نمي شود مگر با حضور در ميان مردم و ارتباط تنگاتنگ با آنان؛ البته شايد بر بسياري از ايراني ها سخت باشد كه هم چون كشيش مسيحي اروپايي عمل كند ولي مي توان دست كم يك هزارم آن، با مردم ارتباط برقرار كرده و با شناخت آداب و رسوم و زبانشان، بذر فرهنگ اسلامي را در دل و جان اين مردم كاشت.
ضرورت مطابقت گفتار و كردار
اميرمؤمنان علي(ع) مي فرمايد: العالم من شهدت بصحه اقواله، افعاله؛ عالم كسي است كه كردارش بر درستي گفتارش گواهي دهد.(غررالحكم، ص 76)
حضرت علي(ع) هم چنين مي فرمود: احسن المقال ما صدقه حسن الفعال، نيكوترين سخن آن است كه كار نيك، آن را تصديق كند. (همان، ص 206)
امام صادق(ع) در تفسير آيه: انما يخشي الله من عباده العلماء، قال: يعني بالعلماء من صدق فعله قوله و من لم يصدق فعله قوله فليس بعالم؛ از ميان بندگان خدا تنها دانشمندان از او بيم دارند، فرمود: مقصود از دانشمندان كساني هستند كه كردارشان گفتارشان را تصديق كند و هر كسي كردارش، گفتارش را تصديق نكند، دانشمند و عالم نيست. (كافي، ج1، ص 63)
از نظر اميرمؤمنان علي(ع) اصولا علمي كه با عمل همراه نشد مايه وبال و گرفتاري است. (غررالحكم، ص16) براي آدمي زشت است كه عملش از دانش و كردارش از گفتارش درماند (همان، ص880) زيرا دانشي كه با عمل همراه نيست مانند درختي بي ميوه است. (همان، ص 498)
به هر حال آن كه مدعي علم دين و مسئوليت وي تبليغ آن است بخواهد گوشه اي بنشيند و متكبرانه مردم به ديدارش بيايند تا با كبر و غرور تمام نكته اي بگويد و برخي ديگر حتي خود عمل نكنند بايد اين گونه افراد را كساني دانست كه مسئوليت پذير نيستند و برخلاف مسئوليت شرعي خود عمل كرده و گفتار و كردارشان هماهنگ نيست و يك ديگر را تصديق نمي كند. اين عالمان ديني در حقيقت فروشندگان دين خود هستند تا در مقابل آن، متاع دنيوي را به دست آورند.
امام صادق مي فرمايد: هرگاه ديدي عالم ديني دنياي خود را دوست دارد، از وي بر دين خويش بترسيد؛ زيرا هر كسي چيزي را دوست داشته باشد آن را دربرمي گيرد. سپس افزود: خداوند به داود(ع) وحي فرستاد: دانشمندي را كه شيفته دنياست ميان من و خودت قرار مده كه ترا از راه محبت من منصرف مي كند؛ زيرا اين گونه افراد راهزنان بندگان مريد من هستند و كم ترين كاري كه من در حق آنان انجام مي دهم اين است كه شيريني مناجات خود را از دل هايشان برمي دارم.(كافي، ج1، ص 64)
